Kariyer oluşturma süreci uzun zaman alan, zorlu bir süreç. Bu süreci birçok şey etkilese de kariyer rotasının nasıl şekilleneceği temelde iki şekilde oluyor. Organik ve inorganik ilerleme. Peki, bu kavramlar neyi ifade ediyor?
Organik ve inorganik kariyer kavramlarını açıklamak için pozitif ve negatif taraflara yakından bakalım:
Organik kariyer
Aynı şirkette uzun süre çalışılarak yürütülen bir kariyer sürecini ifade ediyor.
Organik kariyerin pozitif tarafları
- Pozisyonun şirketteki ağırlığını ve görev tanımlarını bildiğin için yeni pozisyonuna ve görev tanımına alışma süren çok daha kısa olur,
- Kurumda diğer yöneticileri de tanıdığın için insan ilişkileri kısmında herhangi bir problem yaşama olasılığın azdır,
- Kurum kültürünü de yakından tanıdığın için yeni pozisyonunda başarılı olma şansın daha yüksektir,
- Dinlenme süresi, yemek süresi, servis noktası, iş arkadaşları, sohbetler gibi konularda da konfor alanını yitirmezsin,
- Politika, prosedür, resmi olmayan hiyerarşi konularında da herhangi bir zorluk çekmezsin,
- Sektörel dinamikleri bildiğin için hata yapma olasılığın daha azdır,
- Aynı kurumda kariyer yaptığın için kariyer çizgin istikrarlı ilerlerken, farklı firmalarla olan mülakatlarında ise bu durum elini güçlendirebilir. Yalnızca mülakatçı “Neden farklı bir yere transfer olmayı düşünmediniz? Sizin için risk mi oluşturuyordu yoksa değişimlere karşı dirençli misiniz?” sorularını yöneltebilir. Bu gibi soru için de cevabını hazırlamalısın,
- Kıdem ve ihbar tazminatı alma hakkın baki kalacağı için bu birikimlerini kriz zamanlarında veya geleceğe yatırım amaçlı kullanabilirsin,
- Uzun yıllar aynı şirkette çalışırsan yıllara göre 14, 20 ve 26 gün yıllık izin hakkına sahip olursun.
Organik kariyerin negatif tarafları
- Sürekli aynı işletmede kaldığın için zamanla işletme körlüğü yaşayabilirsin,
- Her mesleğin sektörel açıdan nüans farklılıkları vardır. Bir önceki maddeyle bağlantılı olarak farklı sektörlerde çalışmadığın için (Holding ve Grup firmaları hariç) mesleki anlamda da işletme körlüğü yaşayabilirsin,
- Terfi aldığında sana direnç gösteren eski arkadaşların yeni dönemde astların olabilir,
- Bir önceki maddeye dayanarak zamanla aynı pozisyonda yeni işe başlayan birisiyle hemen hemen aynı ücreti alabilirsin,
- Network’ün daha sınırlı olabilir,
- Danışmanlık kısmında ise sadece çalıştığın sektör için danışmanlık yapacağın için kendini sınırlarsın,
- Farklı konuları göremeyeceğin için beyninin analitik düşünme kası zamanla zayıflayabilir,
- İyi bir terfi almadıysan ücretinde veya yan haklarında beklentine uygun bir değişim olmayabilir,
- Uzman seviyesinde bir pozisyonda çalışıyorsan, sektördeki rakiplerde bire bir aynı pozisyonu bulma ihtimalin daha az olabilir.
İnorganik kariyer
Yukarıdaki mantık çerçevesinde inorganik kariyeri ise farklı bir yerlerde çalışarak kariyer yapma diye özetleyebiliriz.
İnorganik kariyerin pozitif tarafları
- Farklı firma ve sektörlerde çalışarak mesleğinle ilgili nüans farklılıklarını iyi yakalayabilirsin,
- Organik kariyere göre görece daha kısa sürede yükselebilirsin,
- Farklılıkları objektif olarak görebileceğin için firmalara danışmanlık yaparak hem kendi işini kurma hem de gelirini arttırma imkanı bulabilirsin,
- Her şirkette yeni insanlar tanıyacağın için hem değişime karşı uyum kabiliyetini hem de iletişim yetkinliğini geliştirebilirsin,
- Network’ünü daha hızlı güçlendirebilirsin,
- ERP sistemleri başta olmak üzere farklı disiplinler ve uygulamalar göreceğin için proje yürütme, çözüm üretme yetkinliğin daha yükselebilir,
- Mülakatlar konusunda daha deneyimli kazanabilirsin,
- Her şirket değiştirdiğinde ücret ve unvanında bir yükseliş olma potansiyeli daha da artabilir.
İnorganik kariyerin negatif tarafları
- En büyük dezavantaj mülakatlarda ortaya çıkar, çünkü mülakatçı mutlaka sana “Çok fazla iş değiştirmişsiniz, bunun nedeni nedir?” sorusunu direkt veya dolaylı olarak sorabilir,
- Uzman seviyesinde bir pozisyondaysan, görev tanımına uyum problemi yaşayabilirsin,
- Her yeni işine geçtiğinde oryantasyon süresi boyunca daha fazla efor harcaman gerekebilir,
- Konfor alanın sürekli dağılacağından, eğer değişime dirençliysen psikolojik açıdan rahatsız olabilirsin,
- İşe yeni başladığın firmaların kurum kültürüne hızlı adapte olamayabilirsin,
- Her sektörün dinamiği birbirinden farklıdır. Bu açıdan iş yapış, yasal konular, çalışan profili, jargon vb. sektörel farklılıklar zorlayıcı olabilir,
- Alışık olmadığın bir ERP sistemini kullandığın için verimli çalışma imkanın azalabilir,
- Kıdem, ihbar gibi hakların, her yeni şirkete geçerken sıfırlanacağı için geleceğe yatırım yapma veya kriz anlarında yedek finansal kaynak kullanımı sınırlı olabilir veya hiç olmayabilir. Aynı durum yıllık izin için de geçerlidir.
“X kişi” için iyi olan bir şey “Y kişisi” için iyi olmayabilir. Bu açıdan kariyerini, şansını, imkanlarını en iyi sen yaratabilirsin. Bu yazıda sana 2 stratejiden bahsettik. Hangisini seçeceğin tabii ki senin elinde. Bu noktada kişisel SWOT analizi yapmak işine çok yaratacaktır.
Konuk Yazar: Emre İnanç Kayatürk/İnsan Kaynakları Yöneticisi