İş yaşamımızda en sık karşılaştığımız, bizi en çok rahatsız eden sağlık problemi, baş ağrısı. Peki doğru yiyecekleri seçerek bu şikayetten korunabileceğinizi biliyor musunuz?
Modern yaşamın getirdiği gürültülü şehir yaşantısı, çevre kirliliği ve yoğun iş temposu birçoğumuzun başını ağrıtıyor. Baş ağrıları hepimizi canımızdan bezdiriyor, migren hastaları için durum daha da korkunç bir hal alıyor. Ama sağlıklı beslenme ve doğru besinleri seçme baş ağrılarını kâbus olmaktan çıkartıyor. Yeter ki nasıl besleneceğinize doğru karar verin.
Gün boyunca yediğimiz besinler ve içtiğimiz içeceklerin baş ağrısı üzerinde etkileri vardır. Açlık, yetersiz su tüketimi ve öğün atlama genellikle baş ağrılarına sebep olur. Migren hastalarında ise ek olarak bazı besinlerin baş ağrılarını tetiklediği bilinir.Migren hastalarında baş ağrılarına sıklıkla sebep olan besin ve içecekler; tiraminden zengin besinler ve alkoldür. Ayrıca besinin sıcaklığı ve besinde bulunan katkı maddeleri de baş ağrısının oluşması üzerinde etkilidir.
Tiramin bazı besinlerde doğal olarak bulunan bir maddedir. Uzun süre bekleyen besinlerde proteinin yıkılması ile oluşur. Proteinli besinler ne kadar uzun süre bekletilirlerse tiramin içerikleri bir o kadar yükselir. Tiramin içeriği yüksek besinlerin başında peynirler gelir. Peynir çeşitlerinin tiramin içerikleri fermantasyon, üretim ve bakteri yüküne göre farklılık gösterir. Migren ilacı kullanan kişilerin tiramin içeriği yüksek olan peynir ve işlenmiş et gibi besinleri tüketmemeleri gerekir.
Alkol tüketimi de baş ağrılarına yol açabilir. Çünkü alkol tüketildiğinde beyine ulaşan kan miktarı artmakta ve bu durum da baş ağrılarına sebep olabilmektedir. Kırmızı şarap, bira, viski ve şampanya baş ağrısına en sık neden olan alkollü içecekler arasında yer alır. Kafein içeren çay, kahve, kolalı içeceklerin tüketimi ve tatlandırıcılar da migren tedavisi alan kişilerde baş ağrılarının artmasına neden olabilir. Salam ve sosis gibi şarküteri ürünlerine üretim basamağında eklenen nitrat ve nitritler de baş ağrısına neden olabilir. Nitrat ve nitrit sağlık açısından daha başka sağlık sorunlarına da yol açabileceğinden sıklıkla tüketilmemeleri gerekir. Migren hastaları başta olmak üzere bazı kişilerde soğuk yiyecek tüketimi de baş ağrısına neden olabilir. Özellikle sıcak havalarda veya yoğun egzersiz sonrası soğuk besin tüketimi baş ağrılarını arttırabilir. Soğuk yiyecekler, alın kısmında yaklaşık bir dakika süren acıya neden olabilir. Migren hastalarında bu oran yüzde 90 civarındadır. Sıklıkla olmasa da baş ağrılarına neden olan başka bir besinler de vardır. Fındık, fıstık, pizza, patates cipsi, sakatatlar, kuru meyveler, bulyon gibi katkı maddeleri kullanılmış olan yiyecekler ve bazı krema çeşitleri kimi kişilerde baş ağrılarına neden olabilir.
Besinsel nedenli baş ağrıları, besinlerin tüketilmesinden yaklaşık 20–25 dakika sonra ortaya çıkar. Yüzde basınç hissi, baş dönmesi ve göğüste yanma gibi bulgulara neden olur. Sıklıkla baş ağrısı çeken kişilerin tükettikleri besinlerin çeşitleri ve içerikleri konusunda muhakkak bilgili olmaları ve tükettikleri besinlerin etkilerini takip etmeleri gereklidir.
| Semptomlar | Olası Nedenleri | |
| Gerilim tipi baş ağrısı | · Şiddetli olmayan, sürekli bir ağrı · Zonklama yok · Başta veya boyunda sıkılık hissi |
· Yetersiz uyku · Depresyon · Stres |
| Migren | · Şiddetli ve zonklayıcı ağrı · Genellikle başın bir tarafında veya bir gözün arkasında hissedilir · Parlayan bir ışık görme hissi (aura) olabilir veya olmayabilir (görsel bir takım rahatsızlıklar, kol veya bacakta uyuşma) · Işığa ve/veya sese karşı hassasiyet · Mide bulantısı ve/veya kusma |
· Diyet · Hormonal değişimler (adet dönemi, menopoz) · İlaç kullanımı (doğum kontrol hapları, hormon replasman ilaçları) · Aile hikayesi (kalıtsal olabilir) |
| Demet (küme) baş ağrısı | · Şiddetli ağrı · Genellikle tek göz çevresinde veya arkasında hissedilir · Burun tıkanıklığı ve göz yaşarması · Ağrı genellikle uyku sırasında gelişir · Baş ağrıları bir yıl kadar süre görülmeyebilir ve sonra geniş bir dönem günlük olarak yaşanır. |
· Alkol alınması · Sigara içmek |
| Kadınlarda adet döneminde yaşanan baş ağrısı | · Çoğunlukla yumurtlama veya adet döneminde veya hemen önce veya sonra oluşur. · Migrene benzer bir ağrı yaşanır |
· Östrojen düzeyindeki artma veya azalma |
| Sinüs baş ağrısı | · Şiddetli, sabit bir ağrı · Burundan kıvamlı sıvı akışı · Genellikle burun etrafında ancak alın ve kulaklara kadar yayılabilir. |
· Sinüs enfeksiyonu · Septum deviasyonu · Burunda tıkanma (kist, polip) |
| Alerjiye bağlı baş ağrısı | · Sinüslerin tıkanması · Gözlerde yaşarma ve kaşınma · Başta zonklama |
· Polen veya küf sporları · Toz |
| Kafeine bağlı baş ağrısı | · Zonklayıcı ağrı | · Aşırı kafein alınması |
| Yorulmaya bağlı baş ağrısı | · Ağrı, baş genelinde olup belirli bir bölge ile sınırlı değildir. | · Yorucu fiziksel aktivite (koşma, egzersiz, cinsel ilişki) · Hapşırma veya öksürme · Anevrizma veya tümör · Migren veya demet(küme) baş ağrısı ile birlikte görülebilir. |
| Eklem baş ağrısı | · Başta basınç veya sıkışma hissi · Çenede ağrılı bir “çıtırdama” |
· Çenede bozukluk veya kenetlenme · Stres |
| Artrite (romatizma) bağlı baş ağrısı | · Boyunda veya başın arka bölümünde ağrı · Hareket ettiğinde artar |
· Nedeni bilinmemektedir |
| Göz yorgunluğuna bağlı baş ağrısı | · Ağrı alında hissedilir | · Tedavi edilmeyen görme sorunları: astigmat |
Kariyer Dergi Kasım 2008