İş yerinde farklı birimlerde görev alarak hem yeni beceriler kazanabilir hem de iş süreçlerine daha geniş bir perspektiften bakabilirsin. İş rotasyonu sayesinde kariyerine yön verirken rutinlerden sıyrılıp motivasyonunu artırman mümkün. Peki, rotasyon süreci nasıl işler ve dikkat etmen gereken noktalar neler? Tüm detaylar yazımızda!
İnsan kaynakları yönetimi ve uygulamaları, işletmeler için kritik ve önemli bir yönetim birimidir. Görev tanımlarının doğru hazırlanması, işe alımların görev tanımlarına uygun yapılması, yeni işe girenlerin oryantasyon eğitimleri ve tüm çalışanların iş rotasyonu eğitimleri gibi insan kaynakları uygulamaları ile çalışanların sürekli gelişimlerini desteklemek işletmelerin verimini belirleyen ana unsurlar arasındadır. Şirket içi eğitimler içerisinde en yaygın olarak uygulanan eğitim modeli iş rotasyonudur. İş rotasyonu, çalışanların işletme içerisinde farklı birimlerde aynı ya da farklı pozisyonlarda belli bir süre boyunca çalıştırılmasını ifade eden bir uygulamadır.
İş yerinde rotasyon nasıl uygulanır?
İşe girişte oryantasyon eğitimleri ile diğer birimlerin iş süreçleri hakkında bilgi alan çalışanlar, birimlerin işleyişini daha iyi tanımak ve bu bilgileri kendi işlerine katkı vermek üzere iş rotasyonuna tabi tutulur. İş dünyasına yeni adım atıyorsan, işyerinde rotasyon nedir başlığındaki bilgilendirme yazılarımızı inceleyebilirsin. Böylece iş rotasyonu nasıl uygulanır konusunda daha avantajlı olabilirsin.
İş rotasyonu süreçleri işletmelerin iç yönetmeliklerine göre ufak farklılıklar gösterebilir. Genel olarak iş rotasyonu aşağıdaki şekilde uygulamaya alınır:
- Rotasyona alınacak çalışanlar ve birimler belirlenir.
- İnsan kaynakları tarafından, rotasyona alınacak çalışana ve amirine, ayrıca rotasyon birim yöneticisine, belli bir süre öncesinden, rotasyonun başlama ve bitiş tarihi bilgilerini içeren yazılı bir bildirim yapılır.
- İş rotasyonunun sebepleri, iş rotasyonu ile uygulamaya giren görev tanımı ve detayları ilgili çalışana ve birime yazılı olarak bildirilir.
- Rotasyon görev tanımında çalışanın yetki ve sorumlulukları da yer alır. Sen de kurumunda iş rotasyonuna alınıyorsan, bu yetki ve sorumlulukları bilmen ve uyman önemlidir.
- Rotasyon formu insan kaynakları tarafından doldurularak çalışana, eski birim ve yeni birim yöneticisine imzalatılmalıdır.
- Gerekli görüldüğünde rotasyon başlamadan önce gerekli teknik ve idari eğitimler çalışana verilir. Bu sayede çalışanın rotasyona adaptasyonu daha hızlı olur.
- Birime ait iş talimatları ve riskler varsa çalışana önceden yazılı olarak bildirilir.
- Çalışan, iş rotasyonu yaptığı süre boyunca geçici görev tanımından ve ilgili birimin yöneticilerine karşı sorumludur.
- İş rotasyonu bitiminde çalışanın kazanımları insan kaynakları tarafından belirlenerek çalışan dosyasına kariyer puanlarına eklenir.
- Yeni görevin niteliğine göre çalışanın ücretinde bir değişiklik ya da ek ödeme gerekiyorsa bu ücret değişikliği çalışana bildirilmeli, rotasyon formunda da yer almalıdır.
Hemen hemen tüm sektörlerde uygulanabilen iş rotasyonu örnekleri arasında üretim sektörünü inceleyecek olursak; üretim sektöründe en yaygın olarak işçi rotasyonu olduğu söylenebilir. Mühendis, formen ya da imalat yöneticisi yönetmeni gibi görevlerde isen üretim işçi rotasyonu ile sıklıkla karşılaşabilirsin. Üretim sahasında çok sayıda iş merkezi, tezgâh, üretim bandı gibi farklı ve dinamik platformların bulunması, üretim çalışanlarının iş rotasyonlarını gerekli kılar.
İş yerinde rotasyon uygulamasının faydaları nelerdir?
İşyerinde rotasyon faydaları ve avantajları açısından kurumlar için önemli bir uygulamadır. Bazı iş yerleri bu uygulamayı zorunlu rotasyon adı altında kurumsal süreçlerine dahil edebilir. Senin de iş kariyerinde önemli yer alabilecek olan iş rotasyonu faydalarını aşağıdaki ana başlıklar altında toplayabiliriz:
- Çalışan açısından faydaları,
- İşveren açısından faydaları,
- Birimler açısından faydaları,
- İş süreçleri açısından faydaları.
Çalışan açısından iş rotasyonunun aşağıdaki avantajları sağlaması beklenir:
- Çalışanın diğer birimlerle iletişimini kuvvetlendirir.
- Çalışana yeni bilgiler ve beceriler katar.
- Çalışanın iş yerini daha iyi tanımasını sağlar.
- Çalışan daha verimli ve başarılı olacağı görevleri keşfederek kendi kariyer planlamasında daha doğru kararlar verebilir.
- Çalışanı, işletme körlüğü adı verilen rutin ve tekrarlı işlerin yarattığı etkilerden kurtarır.
- Çalışanın rutin işlerden uzaklaşarak, motivasyon ve veriminin artmasında destek olur.
İş yeri ve işveren açısından iş rotasyonu, kurum verimini artıran bir uygulama olması bakımından önemlidir. Ayrıca iş yeri kültürünün birimler arası yaygınlaşmasında ve ortak bir dil, ortak bir jargon kullanılmasında yardımcı olur. Birimler arası bilgi akışında verimi artırabilir. Birimlerin birbirlerinin işleri üzerinde önemli etkiye sahip olabileceklerini anlamalarına yardımcı olur.
İş süreçleri açısından,
- Kesintisiz iş süreçleri yürütülmesini sağlamak iş rotasyonu hedefleri arasındadır.
- İş süreçlerinin optimize edilmesinde rol oynar.
- Tekrarlanan işlerin ya da gereksiz adımların tespit edilmesi ve düzeltilmesi kolaylaşır.
İş rotasyonu uygulamalarında dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
İş rotasyonunu doğru uygulamak için öncelikle firma açısından iş rotasyonu nedir, neden uygulanmalıdır, nasıl uygulanmalıdır sorularının cevapları biliniyor olmalıdır. İş rotasyonu uygulamalarında dikkat edilmesi gereken bazı noktalar şunlardır:
- İş rotasyonu doğru zamanda uygulanmalıdır. Çalışanın devam etmekte olduğu kritik bir projesi varsa bunun bitmesini beklemek gerekebilir. Aynı şekilde birim de dönemsel olarak, proje bazlı ya da insan kaynağı olarak rotasyona o an uygun olmayabilir. Bu gibi koşulların göz önünde bulundurularak iş rotasyonu zamanının belirlenmesi önemlidir.
- Çalışanın rotasyon öncesi oryantasyon eğitimleri, iş sağlığı eğitimleri, çalıştığı birimle ilgili mesleki eğitimleri tamamlanmış olmalıdır. Çalışanı bilgi ve beceri olarak gereken seviyeye getirdikten sonra rotasyonu başlatmak gerekir.
- İş rotasyonu öncesi yazılı bilgilendirmeler belli bir süre öncesinde yapılmış olmalıdır. Geç yapılan yazışmalar uygulamada aksamalara sebep olabilir.
- Rotasyon boyunca insan kaynakları birimi tarafından çalışandan ve birim yöneticisinden geri bildirimler alınmalı ve değerlendirmeler yapılmalıdır. Olumsuz yönler tespit edilerek, gerekli iyileştirmeler yapılarak rotasyona devam edilmelidir.
İş rotasyonu doğru uygulanmadığında yaşanabilecek sorunlar
Bazı durumlarda iş rotasyonu doğru zamanda başlatılmayabilir. Bu da çalışan ya da birim üzerinde motivasyon düşürücü bir etki yaratabilir. Kritik bir projenin ortasında, proje paydaşlarından birisine uygulanacak olan iş rotasyonu devam etmekte olan projeyi başarısızlığa sürükleyebilir.
Çalışanın yeni görevi ve yeni birimi ile ilgili bilgi eksikliği varsa rotasyonda başarısız olmasına, veriminin düşmesine sebep olabilir. Doğru koşullarda başlatılmayan, gereğinden uzun süren, takibi yapılmayan rotasyonların bitiminde birimine dönen çalışan için eski birimine uyum güçlüğü yaşanabilir.