Asgari geçim indirimi, yani AGİ ile ilgili tüm merak edilenleri bu yazımızda açıkladık. İşte, detaylar!
AGİ nedir?
AGİ, Türkiye’de 2008 yılından bu yana uygulanan vergi indirimi sistemidir. Asgari geçim indirimi anlamına gelen AGİ, işçinin kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu aile içerisindeki fertler için verilen indirimdir. AGİ, işçinin medeni haline ve hanesi içerisinde yer alan çocuk sayısına göre farklılık gösterir. İşçilerin brüt maaşı üzerinden hesaplanan asgari geçim indirimi, 16 yaşından büyük işçiler için uygulanır. Bu bağlamda asgari geçim indirimi yararlanma yaşı en az 16 olarak belirlenmiştir. 2008 yılında uygulanmaya başlayan bu sistem, vergi iade işleminin fişler aracılığıyla yapılmasını ortadan kaldırmıştır. Asgari geçim indirimi uygulamasına geçilmeden önce var olan vergi iade zarfları da bu uygulama ile geçerliliğini yitirmiştir. Asgari geçim indirimi uygulaması ile işverenler, çalışanların ücretleri üzerinden vergi oranını hesaplar ve vergi dairesine asgari geçim indirimi kadar daha az vergi öder. İşverenler hesaplanan asgari geçim indirimini işçilerin net ücretine ekler. Asgari geçim indirimi hesabı, asgari ücret miktarı doğrultusunda yapılır. Bu bağlamda asgari geçim indirimi, değişen asgari ücret miktarından dolayı her yıl farklılık gösterir.
Asgari geçim indirimi (AGİ) nasıl hesaplanır?
Asgari geçim indirimi nasıl hesaplanır sorusu en çok merak edilen sorulardan birisi olur. Asgari geçim indirimi, asgari ücretin yıllık brüt tutarı doğrultusunda hesaplanır. Bu bağlamda asgari geçim indirimi, asgari ücretin yıllık brüt tutarının; işçinin kendisi için %50’si, bir geliri bulunmayan eşi için %10’udur. Bu oranlar, hane içerisindeki çocuklar için daha farklıdır. Asgari geçim indirimi çocuk yardımı çocukların her biri için ayrı hesaplanır. İlk iki çocuk için bu oran %7,5 olurken üçüncü çocuk için %10, diğer çocuklar için %5 olarak hesaplanır. Ayrıca bu oranların toplamı yüzde 85’i geçemez. Asgari geçim indirimi için çocuk yaşı da önem arz eden hususlardan birisidir. Asgari geçim indirimine çocukları dahil edebilmek için çocuğun 18 yaşını geçmemiş olması veya 25 yaşını geçmemiş ve öğrenimine devam ediyor olması gerekir. Hesaplama sırasında ele alınan AGİ oranları ve şartları bu şekildedir. Eğer gelir kısmi döneme aitse ay kesirleri tam ay olarak sayılır ve belirlenen süreye isabet eden indirim miktarı esas alınır. Asgari geçim indirimi tutarları hesaplanırken belirlenen tutar ile 103. maddede bulunan gelir vergisi tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oran çarpılır. Yapılan işlem sonucu bulunan tutar, hesaplanan vergiden mahsup edilir. Asgari geçim indirimi hesaplama işlemi bu şekilde tamamlanır. Hesaplama işlemi sonucu, mahsup edilecek kısım fazla olduğu durumlarda iade işlemi gerçekleştirilmez.
Asgari geçim indiriminden kimler yararlanabilir?
Asgari geçim indirimi kimlere verilir sorusu, asgari geçim indiriminden yararlanmak isteyen kişilerin en çok merak ettiği sorulardan birisidir. Asgari geçim indiriminden yararlanabilmek için bazı şartları yerine getirmek gereklidir. Belirlenen şartları yerine getiren kişiler, asgari geçim indirimi formunu doldurmaya hak kazanır. Asgari geçim indiriminden yararlanabilmek için öncelikle kişinin ücretlerinin gerçek usulde vergilendirilmiş olması şarttır. Bu noktada ilgili kişinin tam mükellef olması beklenir. Asgari geçim indiriminden yararlanmak isteyen kişilerin kesintiye uğramamış ücret gelirlerini yıllık beyanname ile bildirmesi gerekir. Bunların yanı sıra asgari geçim indiriminden yararlanmak için Gelir Vergisi Kanunu’nun 61. maddesinde yer alan ücret kapsamında değerlendirilen ücret gelirini elde etmek şarttır. Asgari geçim indirimi kimlere verilir sorusunun cevabını merak eden yabancı uyruklu kişilerin de belirli şartlara uyması gerekir. Asgari geçim indiriminden yararlanmak isteyen yabancı uyruklu kişilerin ikametgahının Türkiye’de olması gereklidir. İkametgah süresi de asgari ücret indiriminden yararlanma konusunda önem arz eder. Asgari geçim indiriminden yararlanmak için yabancı uyruklu kişinin en az 6 ay boyunca Türkiye’de ikamet etmesi gereklidir. Asgari geçim indirimi şartları bu şekildedir. Asgari geçim indiriminden yararlanamayacak kişiler de kanun tarafından belirlenmiştir. Asgari geçim indiriminden yararlanamayacak kişiler arasında ücret geliri elde etmeyen kişiler bulunur. Bunun yanı sıra dar mükellefiyet dahilinde ücret geliri elde etmekte olanlar da asgari geçim indiriminden yararlanamaz. İkametgahı Türkiye’de olmayan, 6 aydan az bir süre Türkiye’de ikamet eden kişiler de bu grup arasında yer alır. Asgari geçim indiriminden yararlanmak isteyenlerin ücretinden gelir vergisi kesintisi yapılır. Bu bağlamda incelendiğinde; ücretinden gelir vergisi kesintisi yapılmayan kişilerin asgari geçim indiriminden yararlanamayacağı görülür. Bahsedilenlerin yanı sıra diğer ücret kapsamında vergilendirilen hizmet erbaplarının da asgari geçim indiriminden yararlanamayacağı belirtilir. Asgari geçim indiriminden yararlanamayacak olan diğer ücret kapsamındaki kişiler şu şekildedir; ticaret erbapları yanında çalışan, kazançları basit usulde tespit edilen kişiler, özel hizmetlerde görev alan şoförler, özel inşaat sahipleri tarafından çalıştırılan inşaat işçileri, gayrimenkul sermaye iradı sahibi yanında çalışanlar, danıştay müspet mütalaası ve Maliye Bakanlığı tarafından kapsama alanına alınan gerçek ücretlerinin tespitine imkan olmayanlar. Bu bağlamda asgari geçim indirimi herkese veriliyor mu sorusunun cevabı olumsuzdur.
Asgari geçim indirimi ödenmezse ne olur?
Asgari geçim indirimi ne kadar sorusunun yanı sıra asgari geçim indiriminin ödenmediği durumlarda ne yapılacağı da oldukça merak edilir. Asgari geçim indirimi, işveren tarafından işçinin net ücretine dahil edilen bir vergi indirimidir. Bu bağlamda incelendiğinde asgari geçim indirimi kim öder sorusunun cevabı işverendir. İşveren, iş yerinde çalıştırdığı işçiye asgari geçim indirimini ödemek zorundadır. Aksi takdirde, asgari geçim indirimi işçiye ödenmezse bu işlem, haksız yere yapılan mahsup işlemi olarak değerlendirilir. Kesinti işlemi dolayısıyla kesilen verginin belirlenen ücrete kadar isabet eden kısmı eksik beyan edilmiş sayılır. Vergi kesintisi olarak sayma işlemi sonucunda işveren hakkında cezalı tarhiyat işlemi yapılır. Asgari geçim indirimi 2022 yılında yatırılmayan işçilerin kıdem tazminatı alıp alamayacağı da merak edilen sorular arasındadır. Asgari geçim indiriminin uygulanmadığı durumlarda işçi tek taraflı olarak işveren ile işçi arasında imzalanan iş akdini feshedebilir. Eğer işçi, işverenin bünyesinde bulunan iş yerinde 1 yıldan fazla süredir çalışıyorsa kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Asgari geçim indirim hakkını belgelemek isteyen kişiler, asgari geçim indirimi belgesi nereden alınır sorusunun cevabını arar. Asgari geçim indirimi belgesi almak için muhtarlığa ya da bu alanda hizmet veren bir kamu kuruluşuna başvuruda bulunmak gereklidir.
2025 yılında AGİ ne kadar olacak?
2007 ve 2022 yılları arasında aktif olarak uygulanan asgari geçim indirimi uygulaması kaldırılmıştır. Bu nedenle bu tarihlerden sonrası için AGİ ücretinden söz edilemez.