“Asgari ücret ne kadar olacak?” sorusunun cevabı her yıl milyonlarca kişi tarafından merakla bekleniyor. Asgari ücrete dair tüm merak edilenler, yazımızda!
Asgari ücret, Türkiye‘de işçilerin kanunen 30 gün üzerinden minimum alması gereken ücrettir. Günlük olarak belirlenmesi esas olarak alınan asgari ücret, “aylık” ve “saatlik” olarak da hesaplanır. Asgari ücret alan işçi, yasalara göre haftada en fazla 45 saat çalışır. Asgari ücrete, her yıl düzenli olarak zam yapılır. Asgari ücret 2021 yılında olduğu gibi 2022 yılında da artacak. Asgari ücret 2022 yılında ne kadar olacak sorusuna kesin yanıt ise Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından verilecek. TÜİK verilerine göre Türkiye’de çalışanların çoğu asgari ücret alıyor. Dolayısıyla “Asgari ücret ne kadar?” sorusunun yanıtı birçok işçi için önem arz ediyor.
Asgari ücretin tanımı ve kapsamı nedir?
Asgari ücret, yasal olarak çalışanlara ödenecek en düşük maaş anlamına gelir. Asgari ücret zammı herkes için büyük bir önem ifade eder. Enflasyona ve çeşitli ekonomik verilere göre belirlenen asgari ücret, hem işveren hem de çalışan için mühimdir. Asgari ücret brüt ve net olarak iki ayrı başlık altında değerlendirilir. Vergilerin maaş üzerinden kesilmemiş hali brüt asgari ücret olarak bilinir. Asgari ücret net kavramı ise tüm kesintiler gerçekleştikten sonra ortaya çıkan tutar olarak tanımlanır. Asgari ücret günlük olarak da hesaplanır. Dolayısıyla genellikle günlük çalışanlar asgari ücret günlük ne kadar sorusunun yanıtıyla, alması gereken taban ücreti bulabilir. Asgari ücret günlere göre farklılık göstermez. Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirlenen ücret, çalışma gününe bağlı olarak hesaplanır. Asgari ücretin tanımı, bu nedenle günlük olarak “en düşük ödeme miktarı” anlamına gelir. Asgari ücret kaç para sorusuna üç farklı cevap verilir. Asgari ücretin; brüt, net ve işverene maliyet miktarı aynı olmaz. Brüt asgari ücret, vergi kesintilerinin yapılmadığı miktardır. Net asgari ücret ise vergi ödemeleri ve kesintilerin ardından işçinin eline geçen bölümdür. İşverene maliyet ise asgari ücret sigorta primi gibi kalemler de dahil edilerek hesaplanır. Asgari ücret zam oranı tüm bu nedenlerle her yıl içerisinde hem çalışanları hem de işverenleri etkileyen önemli bir ekonomik faktördür. Asgari ücret maliyeti ile birlikte tüm bu rakam belirleme süreci, vergiler, kesintiler ve ödenmesi gereken miktar oldukça kritik konular arasında yerini alır.
Asgari ücret nasıl belirlenir?
Asgari ücret tarifesi yıl içerisinde ödenmesi gereken en az aylık maaş miktarını belirler. Brüt ve net olarak belirlenen bu ücret, işverenlerin ödemesi gereken en az tutar olarak bilinir. Bu sayede işçilerin geçimi için gerekli asgari koşulların sağlanması hedeflenir. Asgari ücret açıklaması ise her yılın sonunda Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından resmi duyuru ile yapılır. Asgari ücret tablosu ise buna bağlı olarak belirli bir düzen içerisinde sunularak detaylı bir analiz yapmayı sağlar. Asgari ücret emekli maaşı için de etkili olur. Güncel asgari ücret, emekli olduğunuzda ödenecek olan maaşınızın hangi seviyeden ödeneceğini belirler. Bu sayede asgari ücretin belirlenmesi, önemli bir ekonomik kavramdır. Asgari ücret belirlenme süreci ise işçi, işveren ve hükümet temsilcilerinin bir araya geldiği bir komisyonda ortak bir kararla belirlenir. Bu sayede her kesimden temsilcinin ortak onayı ile miktar belirlenir. Asgari ücret vergi kesintisi ve diğer detaylar ile birlikte bir yıl boyunca ödenecek olan rakamlar açıklanır. Asgari ücret çalışma saatleri ile birlikte her çalışanın çalıştığı saat ve aldığı maaş oranının belirli bir düzene bağlanması, ülke ekonomisinin önemli gündemlerinden biri haline gelir. İşveren, hükümet temsilcileri ve işçiler tarafından oluşturulan komisyon, yapılan toplantılarla doğru bir rakam üzerinde anlaşmaya gitmek için çalışır. Gerekli olan tüm çalışmaların ardından rakam belirlenir ve yıl sonunda açıklanır. Asgari ücret belirlenirken, alım gücü ve dolayısıyla enflasyon oranı etkili olur. Yapılan zam, işçilerin alım gücünü korumayı hedefler.
Asgari ücret 2022 teklifleri
Asgari ücret, hem işveren hem de çalışanın olduğu gibi iki tarafın da haklarının korunması için hükümet temsilcilerinin de ortak bir teklif sunduğu bir kararın ardından belirlenir. Bu nedenle asgari ücret brüt maaş, sunulan tekliflerle birlikte yıllık olarak enflasyon rakamları ile de orantılı bir şekilde değerlendirilir. Bu nedenle TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) tarafından açıklanan veriler de verilen tekliflerin belirlenmesinde önemli bir rol oynar. Bu tekliflerin ardından asgari ücret vergisi ile birlikte net maaş oranı da belirlenmiş olur. Böylece kişilerin alması gereken maaş miktarı hesaplanarak saatlik ve günlük olarak ne kadar alınması gerektiği ile ilgili karar verilir. Hizmet, eğitim veya medya gibi birbirinden farklı sektörleri içine alan ekonominin üretim hattı, asgari ücrete bağlı olarak düzenli bir çalıştırma planı yapar. Asgari ücret, çalışma saatlerine uygun bir biçimde ödemelerin belirlenmesini sağlar. Saat başına verilecek olan ücretlerin yanı sıra haftalık çalışma saatlerinde tam olarak ne kadar ödenmesi gerektiğine dair planın yapılmasını da mümkün kılar. Ayrıca mesai saati ücretlerinde ödenmesi gereken miktar da asgari ücret planına bağlı olarak belirlenebilir. 2022 yılında alınacak olan asgari ücret ise buna bağlı olarak 2022 tekliflerine bağlı olarak ortaya konulur. Asgari ücret işsizlik maaşı ise çalışılan süre boyunca yasal şartların karşılanması durumunda belli bir süre boyunca verilir. İşsizlik maaşı ise yine bu ücrete ve ödenen sürece bağlı olarak belirlenir. Bu bağlamda çalışılan süre ve alınan maaş, ayrıca ödenen sigorta primi önem taşır.
Asgari ücret zammından kimler yararlanabilecek?
Asgari ücret maaş belirlenmesi sürecinde kimlerin bu zamlardan yararlanabileceği konusu, oldukça önemlidir. Asgari ücret ile çalışan herkes, bu zamlardan faydalanır ve çalışma saatlerine bağlı olarak ödemeleri bu zam oranında arttırılır. Asgari ücret oranları her yıl, enflasyon oranına ve birçok kritere bağlı olarak değişir. Böylece çalışanların yaşam şartlarını ve işverenlerin ödemelerini güvence altına almak hedeflenir. Bir işverenin sigorta primleri ile birlikte ödediği ücretin olabilecek “en düşük” düzeyini ifade eden asgari ücret, tüm sektörleri ve çalışanları yakından ilgilendirir. Bu sayede herkesin çalışma koşulları da azami oranda belirlenmiş olur. Asgari ücret güncel miktarı, asgari ücretli çalışanların maaşını direkt olarak belirlerken, farklı maaşlar alan kişilerin kazancını da etkiler. Bu bağlamda asgari ücret zammından sadece asgari ücretli personeller değil tüm çalışanlar etkilenir.
Asgari ücretin işverene etkileri nasıl olacak?
Asgari ücret yönetmeliği, herkes için geçerli olmakla birlikte işçiler ve işverenler arasında doğru bir anlaşmaya varmayı sağlar. Böylece işçinin haklarının korunması sağlanırken, aynı zamanda işverenlerin bütçelerini belirlemesine de olanak tanır. İşverenler için ödenecek miktar, brüt asgari ücretin yanı sıra sigorta primleri ile hesaplama gerektirir. Asgari ücretin işverene zorluk yaşatmaması için birtakım destekler de bulunur. “Asgari ücret desteği nedir?” sorusunun cevabı ise bu noktada önem kazanır. İş gücü maliyetlerini düşürmek amacıyla sunulan bu destek, istihdamı korumak ve arttırmak amacını güder. 2016 yılında başlayan bu destek günümüzde de devam eder. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından sağlanan bu destek, günlük olarak ödenen asgari ücret miktarı için sigorta primi tutarından belli bir destek sunulmasını kapsar. Böylece birçok iş yerini ilgilendiren bu durum, hem çalışanı hem de işvereni korumayı hedefler. Küçük veya büyük ölçekli birçok işletmenin yararlanabildiği bu destek, işverenlerin mali tablosuna olumlu etki eder. Son yıllarda verilen bir karar ile ev işlerinde 10 gün ve üzerinde çalışan sigortalı çalışanlar için de prime esas günlük kazanç tutarına göre bir destek sağlanabilir. Böylece her çalışanın hakkının korunması için adım atılmış olur. İşverenler ve çalışanlar arasında bağlayıcı bir sözleşme olan iş sözleşmeleri kapsamında verilmesi gereken asgari ücret miktarı, hem işçiyi hem de işvereni korumayı hedefler.
Asgari ücret hesaplama – Asgari ücret işveren maliyeti
Çalışanların yasal hakları, belirlenen mevzuatlar çerçevesinde korunmaya alınır. Bu yasal haklar içerisinde; sigorta, izin ve sosyal haklarla mesai ödemeleri bulunur. Türkiye’de işveren, çalışanlarına minimum asgari ücret düzeyinde ödeme yapmak zorundadır. Asgari ücret tutarları, her geçen yıl değişmekle birlikte işverenler için ayrı maliyet oranlarına sahiptir. Asgari ücret işveren maliyeti, çalışanların toplam maliyet tutarlarını etkileyen pek çok unsur barındırır. İşletmeden işletmeye çalışanların mesai ve ücret şartları değişiklik gösterirken, ödenen asgari ücret sabittir. Asgari ücret hesaplaması genellikle çalışan ve işveren için belirlenen yasal kesintiler çıkarılarak gerçekleştirilir. Asgari ücret hesaplaması dahilinde çalışanların kaç gün çalıştığı, brüt ücretlerin net ücret tutarına geçişini belirler. İşverenlerin net maliyetlerini asgari ücret hesaplama tablosu sayesinde kolayca takip edilebilir. Hesaplama tablosunda asgari net ücreti ortaya çıkaran kriterler, kesinti oranlarıyla bir arada verilir. SSK primi işçi payı, damga vergisi, gelir vergisi ve işsizlik sigortası işçi payı kesintileri sonucunda net asgari ücret elde edilir.
Asgari ücret üzerinden tazminat hesaplamaları
İşverenler ile çalışanlar arasındaki anlaşmanın feshine bağlı olarak belirli tazminat alacakları ortaya çıkar. Asgari ücretli çalışanlar için kıdem, ihbar, fazla mesai ve iş kazası tazminatları olmak üzere çeşitli alacak türleri bulunur. Bunlar arasında bulunan kıdem tazminatı, asgari düzeyde çalışma süresini dolduran işçilere, işveren tarafından ödenen taban miktarı ile üzerini kapsar. Asgari ücret hesaplama parametrelerinin bir kısmının geçerli olduğu tazminat hesaplamasında 2021 yılının taban sınırı dikkate alınır. Çalışanların kıdem tazminatını elde edebilmesi için işten çıkarılması, emekliliğe ayrılması ve erkek çalışanların askerlik nedeniyle işten çıkarılması gerekir. Yasal gerekçelerle işine son verilen çalışanların alacağı kıdem tazminatı, prim gün sayısıyla hesaplanır. Asgari ücret işveren SGK payı, çalışan maliyetlerinde brüt ve kesinti tutarlarını etkilerken, tazminat oranları prim gün sayısıyla artabilir. Asgari ücret tutarı, genel olarak tazminat türleri için taban alacak miktarı belirlemek için kullanılır. Asgari ücret üzerinden tazminat hesaplama çalışmaları, her işçinin çalıştığı tam yıl sayısıyla kullanılan hak ve izinlere göre gerçekleştirilir.