Maaşların nasıl hesaplandığı ya da brüt maaş ve net maaş arasındaki farklar, çalışan pek çok kişinin merak ettiği bir konu. Brüt maaş ve net maaş hakkında merak edilenleri açıkladık.
Brüt maaş, çalışan kişilerin maaş bordrosunda yer alan vergi, sigorta ve kesintilerin dahil olduğu toplam tutardır. Çalışanların maaş miktarını, çeşitli vergilendirme ya da kesinti uygulamaları doğrudan etkiler. Çalışan kişiler için ödenen sigorta primleri, kullanılan damga vergisi gibi faktörler, maaş miktarı üzerinde yapılan kesintiler arasında yer alır. Damga vergisi, hukuki veya resmi işlemlerde kurumlar veya kişiler arasında kullanılan kağıtlar ve belgeler için alınan vergi türüdür.
Brüt maaş hesaplama, çeşitli değişkenlere uygun olacak şekilde hesaplanır. Kurumlar, brüt maaş hesaplaması yaparken yıllık vergi güncellemelerini göz önünde bulundurur. Maaş bordrolarında çeşitli bilgiler yer alır. Bu bilgiler, kişinin brüt maaşı üzerinden yapılan kesintileri ve aldığı maaş miktarını içerir. İşverenler, maaş ödemelerini maaş bordrosuyla birlikte çalışanlarına verir. Brüt maaş kesinti oranları, maaş bordrolarında yer alır. Memurlar, maaş bordrosunu işverenlerden alabilir veya e-devlet üzerinden öğrenebilir. Özel sektörde görev alan çalışanlar ise maaş bordrolarını şirketlerinin muhasebe veya insan kaynakları departmanlarından talep edebilir. Brüt maaş vergi dilimleri, yıl içerisinde değişim gösterebilir. Yıl içerisinde artan vergi miktarları, çalışanların aldığı net maaşın azalmasına neden olur. Brüt maaş, yıl içerisinde aynı kalsa da net maaş miktarında yıl sonuna doğru azalmalar meydana gelebilir. Maaş miktarlarını etkileyen çeşitli faktörlerin yanı sıra işverenler belirli dönemlerde çalışanlarına maaş zammı uygular.
Brüt maaş nedir?
Çalışan pek çok kişi, maaş ödemeleri sırasında veya çeşitli dönemlerde net ve brüt maaş arasındaki farkı inceler. Birçok kişi brüt maaş nedir veya net maaş nedir gibi soruların cevaplarını araştırır. Brüt ve net maaş, kişinin çalışma süresince kazandığı maaş miktarıdır. Brüt ücret, çalışan kişinin aylık kazancından çeşitli kesintiler yapılmadan önce mevcut olan maaş miktarı olarak özetlenebilir. Brüt maaş kesintileri uygulandıktan sonra çalışanların aldıkları maaş miktarı, brüt maaş miktarıyla aynı değildir. Yapılan kesintiler sonucunda çalışanların aldıkları maaş miktarı, net maaş olarak tanımlanır. Çalışanlar, brüt maaş nasıl hesaplanır diye düşünebilir. Brüt maaş hesaplaması; net maaş, SGK primi, işsizlik primi, gelir vergisi, damga vergisi miktarlarının toplanmasıyla yapılabilir. Bu kesintiler, brüt maaştan yapılan kesintilerdir. Brüt maaş hesaplama formülü olarak kullanılır. Brüt maaş hesaplaması yapmak için net maaş miktarına ve maaşta yapılan kesinti miktarına bakmak gerekir. Maaş bordrolarında bu tutarlara yer verilir. Brüt maaş AGİ dahil mi, sorusu da sıklıkla merak edilen konulardan biridir. Asgari geçim indirimi (AGİ), brüt maaş içerisinde yer almaz. AGİ: Çalışanların maaşının asgari geçimini sağlayacak kısmının, toplam gelirinden çıkarılmasıyla vergi dışı bırakılmasıdır. Asgari geçim indirimi; bekar, evli ve çocuklu çalışanlar için farklı miktarlarda hesaplanarak uygulanıyordu: ancak 2022 Şubat ayında Asgari Geçim İndirimi’nin kaldırılmasıyla birlikte, TBMM Genel Kurulu’nda ele alınan ve çalışanların maaşlarının asgari ücret seviyesine kadar Gelir ve Damga Vergisi’nden muaf olmasını sağlayan teklif yasalaştı. Bu değişiklikle birlikte, artık Asgari Geçim İndirimi uygulamasının da geçerliliği kalmadı.
Net maaş nedir?
Net maaş, çalışanların ay sonunda eline geçen maaş miktarıdır. Brüt maaştan yapılan kesintiler sonucunda net maaş miktarı ortaya çıkar. Net maaş brüt maaş farkı şu şekilde kısaca açıklanabilir; brüt maaş, çalışanın çeşitli kesintiler yapılmadan önceki maaş miktarıdır. Net maaş ise brüt maaş tutarından yapılan kesintiler sonucunda çalışanın aylık olarak aldığı maaş miktarıdır. Net maaş AGİ dahil mi sorusunu ise şöyle cevaplayabiliriz; Asgari Geçim İndirimi uygulaması 2022 yılı itibarıyla kaldırıldı. Bu nedenle 2024 yılında hesaplanan net maaş miktarının içine AGİ dahil edilmez. AGİ uygulaması varken; AGİ, net maaş miktarının üzerine eklenerek çalışanlara veriliyordu. Asgari geçim indirimi, brüt veya net maaş içerisinde yer almıyordu.
Net maaş hesaplama formülü, brüt maaştan SGK primi, işsizlik primi, gelir vergisi, damga vergisinin çıkarılmasıyla oluşturulur. Net maaşa, asgari geçim indiriminin dışında çalışanların yaptıkları mesai süreleri de eklenir. Net maaşa eklenen mesai süreleri, maaş bordrolarında yer alır. Net maaş mesai hesaplaması çalışanların normal çalışma sürelerinin dışında çalıştıkları her saat için normal çalışma sürelerinde verilen saat başına düşen miktarın %50 oranında arttırılmasıyla yapılır. Hesaplanan bu meblağ, mesai saatlerine göre toplanarak net maaşa eklenir. Çalışanlar, haftalık tavan çalışma süreleri olan 45 saatin üzerinde görev aldıkları zaman fazla mesai yapmış olur. Yapılan mesai sonucunda çalışanların alacakları mesai ücretleri net maaşlara eklenerek çalışanlara verilir.
Brüt maaş ve net maaş arasındaki farklar nelerdir?
Brüt maaş ve net maaş arasında birçok farklılık mevcuttur. Brüt maaş, kısaca çalışanların maaş miktarlarında kesintiler yapılmadan önce kazandıkları maaş miktarıdır. Brüt maaş miktarı içerisinde tüm vergiler yer alır. Net maaş ise çeşitli kesintilerin yapılmasının ardından çalışanların aldıkları aylık maaş miktarıdır. Net maaş miktarını ve brüt maaş miktarını etkileyen çeşitli etkenler yer alır. Aylık olarak yapılan vergi artışları, çalışanların net maaşlarını doğrudan etkiler. Brüt maaş miktarı sabit kalsa dahi yapılan vergi arttırımları ile çalışanların aldıkları net maaş miktarı yıl başında ve yıl sonunda farklı olabilir. Net maaş hesaplaması yapılırken, kullanılan formüllerde yer alan vergi dilimlerinde yapılan arttırım, da maaş miktarlarını etkiler. Brüt maaş, işverenler tarafından çalışanlar işe başlamadan önce belirlenir. Net maaş ise brüt maaş üzerinden hesaplanarak çalışanlara verilir. Bazı işverenler, işe başlamadan önce yapılan aday görüşmelerinde brüt maaş veya net maaş miktarını belirtebilir. Brüt maaş miktarı ve net maaş miktarı arasında farklılıklar olduğu için çalışanlar, bunu göz önünde bulundurarak seçim yaparlar. Çalışanlar ve adaylar, brüt maaş ne kadar diye düşünebilir. Brüt maaş miktarı, işverenin bünyesinde görev alacak çalışan için belirlediği çalışma ücretidir. Her departman ve pozisyon için belirlenen brüt maaş miktarı farklı olabilir.
Brüt maaşta hangi kesintiler yer alır?
Brüt maaşın içerisinde çeşitli vergi kesintileri yer alır. Brüt maaş içerisinde yer alan gelir vergisi, çalışanların elde ettikleri aylık kazanç üzerinden devlete ödedikleri vergidir. Maaş bordrosunda yer alan brüt maaştan yapılan kesintilerden olan gelir vergisi, çeşitli faktörler göz önünde bulundurularak hesaplanır. Gelir vergisi matrahı hesaplanırken, çalışan kişilerin brüt maaşlarında yapılan diğer kesintilerden olan işsizlik sigortası, işçi payı ve SGK primleri çıkartılır. Brüt maaş içerisinde yer alan diğer kesintiler ise damga vergisi, SGK primleri ve işsizlik primleridir. Brüt maaş, çeşitli faktörlerden dolayı değişebilir. Çalışanlar, brüt maaş her ay değişir mi konusunda bazı düşüncelere sahip olabilir. Brüt ücretler, her ay değişim göstermez, ancak net maaş değişebilir. Net maaşta yapılan kesintilerde artış olması durumunda brüt maaş aynı kalsa bile net maaşta azalma olabilir. Brüt maaş zam hesaplaması yapılırken yıllık enflasyon gibi çeşitli faktörler göz önünde bulundurulur. Ayrıca işverenler, belirli yüzdelik dilimlerle çalışanlarına zam yapabilir. Yapılan zam oranları, işveren kurumlara göre değişebilir. Her kurum, aynı oranlarda zam yapmayabilir. Zam oranları belirlenirken çalışanların performansları, pozisyonları ve piyasa şartları göz önünde bulundurularak çeşitli değerlendirmeler yapılır. Maaş zammı brüt üzerinden mi hesaplanır sorusu bu şekilde açıklanabilir. Bazı işverenler, çalışanlarına maaşlarını brüt maaş olarak verebilir. Brüt maaş avantajları arasında çalışanların bazı aylarda daha fazla maaş alması yer alır. Brüt maaş alan çalışanlar, yılın belirli dönemlerinde daha fazla maaş alırken bazı dönemlerde daha düşük ücretler alabilir. Net maaşta ise her ay alınan maaş düzeyi aynıdır. Net maaşta her ay alınan maaş miktarı aynı olurken, brüt maaşta bu miktar her ay değişiklik gösterir.
Brüt ve net maaş hesaplaması nasıl yapılır?
Brüt maaş ve net maaş hesaplamalarını yapmak için çeşitli formüller kullanılır. Brüt maaş hesaplaması Brüt Maaş = Net Maaş + SGK primi + İşsizlik Primi + Gelir Vergisi + Damga Vergisi kullanılarak yapılır. Net maaş hesaplamasında ise Net Maaş = Brüt Maaş – (SGK Primi + İşsizlik Primi + Gelir Vergisi + Damga Vergisi) baz alınarak hesaplanır. Brüt maaş 2024 yılında ve diğer yıllarda farklılık gösterebilir. İşverenlerin yaptıkları maaş zammı, brüt maaş 2024 yılında artış gösterebilir. Net ve brüt maaş miktarlarına işverenlerin yaptıkları maaş zammının dışında çeşitli faktörler de etki edebilir. Bu faktörlere uygulanan vergi indirimleri örnek olarak gösterilebilir. Gelir vergisinde veya diğer vergi çeşitlerinde uygulanabilecek indirimler, maaş miktarları üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Brüt maaş sorgulaması yapmak için maaş bordrolarından, görev alınan kurumdaki muhasebe veya insan kaynakları departmanlarından ya da maaş hesaplama sayfamızda yer alan hesaplama modülünden yararlanılabilir. Çalışanlar, görev aldıkları iş yerlerinden bazı haklarını talep edebilirler. Çalışanlar, iş yerlerinden ayrılmak istedikleri zaman veya işten çıkarılmaları durumunda tazminat alma hakkına sahiptir. Kıdem tazminatı alabilmek için çalışanların aynı iş yerinde en az bir yıl çalışma sürelerini doldurmuş olmaları gerekir. Bir yıl çalışma süresini dolduran kişiler, kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Net maaştan kıdem tazminatı hesaplama çalışanların işe başlama ve çıkış tarihleri baz alınarak yapılır. Bu hesaplamaya çeşitli faktörler etki eder. Çalışanlara verilen yol, yemek ya da yıllık ikramiyeler gibi faktörlere dikkat edilir. Net maaş tazminat hesaplama yapılması için çalışanların işe giriş, çıkış tarihlerinin ve diğer bilgilerinin net olarak bilinmesi gerekir. İşverenlerin yanı sıra çalışanlar da tazminat hesaplaması yapabilir. Kıdem tazminatını hesaplamak için kıdem tazminatı hesaplama araçları kullanılabilir. Tazminat hesaplaması yapılırken giydirilmiş ücret üzerinden çeşitli hesaplamalar yapılır. Giydirilmiş ücret içerisinde brüt maaş, yol, yemek, yıllık ikramiye, yakacak ve erzak yardımı gibi faktörler yer alır.