Üniversite hayatın boyunca sıkça duyacağın kavramlardan bazıları ÇAP, DGS ve yatay geçiştir. Peki, bu kavramlar neyi ifade ediyor? Detaylar bu yazımızda!
Hayalini kurduğun bir üniversite ve bölümü tercih ederek eğitim hayatına başlarsın. Ancak işler beklemediğin gibi gelişebilir veya kararlarında değişiklik olabilir. Fikirlerin değiştiyse korkmanı gerektirecek bir durum yok, çünkü bazı imkanlardan yararlanarak eğitim hayatına yön verebilirsin. Örnek olarak bir ön lisans bölümünü seçtiysen 4 yarıyıl yani 2 senelik bir eğitim alırsın. Peki bu eğitimi daha sonra 4 yıllığa tamamlaman mümkün mü? Dikey geçiş bu sorunun yanıtı sana veriyor. Ön lisans bölümünü tamamladıysan dikey geçiş sınavında başarı göstererek lisans eğitimine hak kazanırsın. Peki, bir üniversite tercih ettiysen ve bir zaman sonra eğitim hayatına orada devam etmek istemezsen ne olur? İşte tam olarak bu noktada da yatay geçiş fırsatından yararlanabilirsin.
Üniversite eğitimi sana pek çok seçenek sunar. Bir bölümde okurken kendini farklı alanlarda da geliştirmek istiyor olabilirsin. Bu noktada iki bölümü birden okuyabileceğin ÇAP yani çift anadal programına başvurabilirsin. ÇAP yapman durumunda eğitimini tamamladığında iki diplomaya sahip olmanın avantajını da yaşarsın. Günümüzde birden çok diploma sahibi olmak iş bulma sürecinde de sana fayda sağlar. Ayrıca eğer istersen eğitim gördüğün alana katkı sağlayacak bazı bölümlerin derslerini de yandal ile alabilirsin. Kısacası, üniversite hayatı sana özgür pek çok seçenek sunar. Bu seçeneklerden nasıl yararlanabileceğini ve eğitim hayatını nasıl dolu dolu geçirebileceğini keşfetmek için rehberimize göz atabilirsin…
Çift anadal nedir, çap nasıl yapılır?
Bir üniversiteyi kazanıp eğitim görmeye başladıktan sonra aynı anda farklı bir bölümde daha eğitim görmek, ÇAP yapmak nedir sorusuna en güzel cevaptır. Çift anadal yapmak için öncelikle YÖK tarafından belirtilen şartları karşılaman gerekir. Peki çift anadal nasıl yapılır; ÇAP yapabilmen için gereken şartlar şunlardır:
- Genel not ortalaman 100 üzerinden 70’in üstünde olmalı,
- Çift anadal başvurusunda bulunmak istiyorsan alttan herhangi bir dersin olmamalı,
- Eğitim gördüğün bölümdeki başarı sıralaman ilk %20 içinde olmalı.
Başvuru yapabilmen için üniversite çift anadal programı açar ve belirli kontenjan belirler. Kontenjan 10 kişilik belirlenir ve 20 başvuru olursa bu durumda ne olacağını da merak edebilirsin. Böyle bir durumda ortalamana bakılır. Örnekteki durumda başvuruda bulunanlar arasında en yüksek 10 ortalama arasındaysan programa girebilmeye hak kazanabilirsin. O nedenle, ÇAP başvurusu için yüksek ortalamalı bir transkripte sahip olmak önemli. Transkript ve başvuru formunu üniversitenin internet sitesi veya öğrenci işlerinden temin edebilirsin. Ardından okulun tarafından belirlenen birime belgeleri teslim etmen yeterlidir.
Yandal nedir, çift anadal ile arasındaki farklar nelerdir?
Yandal, bir bölümde eğitim görürken farklı bölümlerden de dersler almaktır. Çift anadal ile arasındaki en önemli fark herhangi bir diploma verilmemesidir. Eğitim gördüğün alanda daha donanımlı hale gelmek, kendini geleceğe daha iyi hazırlamak için yandal programlardan yararlanabilirsin. Yandal programa başvuruda bulunmak için 100 üzerinden en az 65 genel not ortalamasına sahip olmalısın. Alttan dersinin olmaması, alınan bütün dersleri başarıyla tamamlamış olman, istenen şartlar arasındadır. Birden fazla çift anadal yapman mümkün değil ancak istemen durumunda bir programa devam ederken de yandal yapabilirsin.
Dikey geçiş – DGS nedir, nasıl dikey geçiş yapılır?
Üniversiteler ön lisans ve lisans olarak ikiye ayrılır. Ön lisans 2 yıllıkken lisans programları en az 4 yıllıktır. 2 yıllık bölümü 4 yıllığa tamamlama için DGS’ye yani dikey geçiş sınavına girmelisin. DGS sınavı matematik, geometri ve Türkçeden oluşur. Bu konulardaki soruları başarıyla çözmen durumunda kontenjanlara göre başvuruda bulunabilirsin. Başvurun olumlu sonuçlanırsa lisans programına geçmeye hak kazanırsın.
Dikey geçiş nasıl yapılır, sorusunun ilk adımı Dikey Geçiş Sınavı’ndan geçer. DGS’den aldığın puana bağlı olarak farklı üniversitelerin uygun bölümlerine başvuru yapabilirsin. Açılan kontenjana yapılan başvurular arasında sıralamaya girmen durumunda, yeni bir eğitim dönemine başlarsın. ÖSYM dikey geçiş sınavı daha çok yetenek testi ağırlıklıdır. Sayısal ve sözel iki alandan da sorular içerir.
DGS ile geçiş yapılan bölümler nelerdir?
DGS ile geçiş yapılan bölümler içinde pek çok alan bulunur. Genellikle okuduğun ön lisans alanıyla bağlantılı bölümleri tercih edebilirsin. Her bir ön lisans bölümünden farklı bir alana geçiş söz konusudur. DGS ile geçilen bölümler için bazı örnekler verilebilir. Ağız ve Diş Sağlığı bölümünden Hemşirelik alanına geçebilirsin. Ana Çocuk bölümünden Ebelik bölümüne geçebilirsin. Balık Yetiştiriciliği bölümünden ise Su Ürünleri Mühendisliği’ne geçiş yapabilirsin. Halihazırda bir üniversite eğitimi görüyorsan, ancak farklı bölüme, üniversiteye geçmek istiyorsan yatay geçiş yapabilirsin.
Yatay geçiş nedir?
Üniversite bölüm değiştirme için tercih edebileceğin yöntemlerden birisi yatay geçiştir. Yatay geçiş aynı eğitim düzeyleri arasında gerçekleşir. Ön lisanstan yine ön lisansa ya da lisanstan yine lisansa geçebilirsin. Sadece bölümler arası yatay geçiş değil aynı bölümde üniversiteler arası geçiş yapman da mümkün. Ayrıca yüksek lisans düzeyi için de geçiş yapabilirsin.
Eğitim gördüğün okuldan ayrılıp farklı bir üniversiteye geçiş yapman ise kurumlar arası yatay geçiş nedir sorusunun cevabıdır. Bu geçiş için farklı bir üniversitenin denk diploma programını tercih etmelisin.
Yatay geçiş puanı hesaplama için genellikle 3 kriter dikkate alınır;
-Genel not ortalaman,
-Genel yerleştirme yani ÖSYS puanın,
-Geçiş yapacağın alanın en düşük ÖSYS puanı.
Bu puanlar üzerinden hesap yapabilirsin. Yatay geçiş yapabilmek için üniversite not ortalaman 100 üzerinden minimum 60 olmalıdır. 4’lük sisteme sahip olan okullarda ise en az 2.29 not ortalamanın olması gerekir.
Yatay geçiş nasıl yapılır?
Yatay geçiş yapmanın birden fazla yolu bulunur. Merkezi yerleştirme puanıyla yatay geçiş bunlardan birisidir. ÖSYM tarafından üniversiteye girmek için AYT ve TYT gibi farklı sınavlar yapılır. Bu sınavlardan merkezi yerleştirme puanı alırsın. Bu puanın üniversite eğitimi sırasındaki ortalama ile ilgisi yoktur. Merkezi yatay geçiş için bu sınavlardan aldığın puan dikkate alınır.
Bir diğer yöntem ise ortalama ile yatay geçiş yapmandır. Üniversite eğitimi sırasında tamamladığın her dersten belirli bir not alınır. Bu notlar genel ortalamanı etkiler. Sahip olduğun genel ortalamayla da geçiş yapabilirsin.
Bölümler arası genellikle kurum içi yatay geçiş yapılır. Yüksek lisans yatay geçiş yapabilmen için üniversitende birinci yarıyılını bitirmiş olman gerekir. Başvuruyu ikinci yarıyıldan itibaren yapabilirsin. Ayrıca geçiş yapmak istediğin üniversiteler senden farklı isteklerde bulunabilir. Halihazırda eğitim gördüğün okuldan referans mektubu istenebilir. Ayrıca geçiş yapabilmen için yüksek not ortalamasına sahip olmalısın. Birçok üniversite geçiş işlemi için 4 üzerinden en az 3 ortalama ister. Bundan dolayı geçiş yapmayı düşünüyorsan, eğitim sürecin boyunca ortalamanı yüksek tutmaya çalışmalısın.
Başvuru yapabileceğin bölümler ve istenen belgeler üniversite tarafından belirlenir. Yatay geçiş başvurusu nasıl yapılır sorusunun cevabını merak ediyorsan, öncelikle üniversitenin istediği belgeleri kontrol edebilirsin. Bu belgeleri eksiksiz olarak tamamlamalı, ardından öğrenci işlerine teslim etmelisin. Üniversite inisiyatif olarak online başvuru yapmana da izin verebilir.
Yatay geçiş ne zaman yapılır?
Yatay geçiş yapmaya karar verdiysen bunun için uygun zamanı da belirlemelisin. Genellikle güz dönemi bitişiyle yani bahar dönemi yatay geçiş başvurusu yapabilirsin. Üniversite tercihe bağlı olarak bahar döneminin sonunda da başvurular açılabilir. Başvuru yapmak istediğin üniversitenin takvimini takip etmeli ve ona göre adım atmalısın. Hazırlıkta yatay geçiş yapman da mümkün. Hazırlık sınıfındaki ilk yarıyılını tamamladıysan başvurunu yapabilirsin.
Özelden devlete yatay geçiş yapmanda da herhangi bir engel bulunmaz. Aranan şartlar yine aynıdır. Eğitim gördüğün üniversitende en az bir yarıyılı başarıyla tamamlaman gerekir. Geçiş için merkezi puanına ya da not ortalamana bakılır. Örgün öğretimden açık öğretime geçiş mümkün değil ancak açıköğretimde okuyorsan yatay geçiş ile örgün öğretime adım atabilirsin. Bunun için merkezi yerleştirme puanına bakılır. Bir diğer seçenek olarak açıköğretimdeki not ortalamanın 100’lük sistemde en az 80 puanın üzerinde olmasına dikkat edilir.