Bugüne kadar birçok başarıya imza atmış, herkesin “başarılı” olarak tanımladığı biri olmana rağmen hâlâ kendini başarısız ve yetersiz mi görüyorsun? Imposter (sahtekar) sendromu olarak adlandırılan bu duygu durum bozukluğu neden yaşanıyor ve nasıl yok edilebilir?
Imposter sendromunu (mükemmel performans sergiliyor olsan bile yeterince iyi olmadığın hissi) daha önce duymuş olabilirsin. Peki, yapılan araştırmaların bu duyguyu yaşayanların oranının oldukça fazla olduğunu ortaya koyduğunu söylesek?
Dünya genelinde birçok insanı etkisi altına alan bu sendrom, ilk olarak 1970’lerin başında ortaya konuyor. Toplumun %30’unda ve çoğunlukla da kadınlarda görüldüğü ifade ediliyor.
Imposter sendromu neyi ifade ediyor?
Sahtekarlık sendromu olan kişiler, kendi yeteneklerine veya anlamlı sonuçlar üretme yeteneklerine olan inanç veya güvenden yoksun bir tavır gösteriyor. Bu duygu durum bozukluğu genellikle bir işi yapmaya engel oluyor ve daha da önemlisi mutluluk ve tatmin duygularının önüne geçiyor.
Uzmanlar bu duygunun iki yönü olduğunu söylüyor ve ekliyor:
Bu sendromu yaşayan kişiler bir yandan başarılı olduklarında bunu şansa veya dış koşullara bağlarlar. Öte yandan, başarısız olduklarında, hataları içselleştirir ve eksikliklerinin üstesinden gelinemeyeceğine inanırlar. Kendilerini sahtekar gibi hissederler. Başkaları onlara olumlu geri bildirim verdiğinde, bunun gerçekçi olmadığını düşünürler.
Olumsuz bir diğer durum ise kişi kendi kariyerini baltalama eğilimindedir. Kendisini zorlaması veya profesyonel risk alması gereken yeni fırsatların peşinden koşmaktan kaçınabilir.
Martin Luther Üniversitesi Halle-Wittenberg’ te yapılan son araştırma da çok sayıda insanın sahtekarlık sendromu yaşadığını gösteriyor. Imposter sendromu zeka veya performans ile de ilişkili görülmüyor. Depresyon ile ilişkili görülüyor.
Öz-farkındalık, insanların kusurları belirlemesine ve iyileştirmeye çalışmasına yardımcı olur; ancak imposter sendromu, sağlıklı öz-düşünmeyi aşırı bir noktaya taşır ve insanları, kendinden şüphe duyma veya hataları hakkında takıntılı duygular taşımasına neden olur.
Imposter sendromuyla nasıl başa çıkılır?
-
Etrafını seni önemseyen insanlarla kuşat
Kendi yeteneklerini sorgularken, dürüst geri bildirimde bulunacak ve güçlü yönlerini hatırlatacak arkadaşlarınla zaman geçir.
-
Zamanını dengele
Yetersizlik duygusu mükemmeliyetçiliği, takıntıyı veya fazla çalışmayı tetikleyebilir. Zamanını ve enerjini yönettiğinden, uygun olan yere yatırım yaptığından ve yeniden enerji toplamak için yeterli zaman ayırdığından emin ol.
-
İlerlemeni takip et
İnsanlar olumsuz geri bildirimleri büyütme ve başarıları görmezden gelme eğilimindedir. Bu yaygın bilişsel önyargıya karşı koymak için ilerlemeni takip et. Böylece yol boyunca başardıklarını ve öğrendiklerini daha kolay hatırlayabilirsin.
-
Gerekirse destek al
Imposter sendromu bir akıl hastalığı olarak tanımlanmasa da buna depresyon eşlik edebilir. Bu nedenle ileri boyutta bir durum yaşadığını düşünüyorsan, alanında uzman birinden profesyonel rehberlik, koçluk veya danışmanlık alabilirsin.
-
Bekleme
Mutlu olmak için her şeyin tam olmasını beklemek boşa zaman kaybı olacaktır. Sürekli koşul koymak yerine, adım adım gerçekleşen isteklerden güç alarak yola devam etmelisin. Topluma nasıl katkıda bulunduğunu kendine hatırlat, çevrendeki insanlarla bağlantı kur ve başkalarını destekle. Yeni öğrenme fırsatları ara. Bunların tümü, mutlulukla ilişkilidir.
