“İran’da asgari ücret ne kadar, alım gücü nasıl?” gibi merak edilen birçok sorunun cevabı bu yazımızda! İran’da çalışmaya ve sosyal yaşama dair diğer detayları öğrenmek için yazımızı okuyabilirsin.
İran’da kariyer ya da eğitim planı yapıyorsan kuşkusuz İran’da asgari ücret ne kadar, ekonomik ya da sosyal yaşam nasıl, gibi pek çok soru aklına geliyor olabilir. Sorularına cevap arıyorsan detaylar için okumaya devam edebilirsin.
Asya kıtasının güneybatısında konumlanan İran, coğrafi olarak oldukça önemli bir yere sahip. Afganistan, Pakistan, Türkmenistan, Azerbaycan, Ermenistan, Türkiye ve Irak ile kara sınırına sahip olan ülke; Ortadoğu’nun en önemli güçlerinden biri.
İran’da asgari ücret ne kadar?
İran’da yaşam ve kariyer planı denilince zihninde ilk olarak “İran’da asgari ücret ne kadar?” sorusu canlanabilir. İran’ın resmi para birimi İran Riyali’dir. Buna göre 2024 yılı itibarıyla İran’da asgari ücret ortalama olarak 26.554.950 İran Riyali’dir.
İran’da çalışmayı daha uzun süre konaklamayı düşünüyorsan oturma ve çalışma izni alman gerekiyor. Çalışacağın firmanın davetiyesi ya da İran’da eğitim alacağın okulun vereceği kabul belgesi ile oturum izni alman mümkün oluyor. Çalışmak üzere anlaştığın firma senin adına çalışma izni başvurusunda bulunuyor ve böylece iznin en geç bir ay içerisinde çıkıyor.
İran’da çalışma hayatı nasıl?
İran’da sanayi, tarım, ticaret ve hizmet sektöründe canlı bir çalışma hayatı söz konusu. Ülkeye sürekli olarak yabancı ülkelerden işçiler geliyor ve bunların büyük bir çoğunluğu Türklerden oluşuyor. İran’da yabancı işçilerin çalışma koşulları ve maaşları firmaya göre değişiklik gösterebiliyor. İran’da çalışan her bir birey sigortadan faydalanabiliyor ve şirketler çalışanlarına ek olarak özel sağlık sigortası imkanı da sunabiliyor. Bazı firmaların yabancı işçilerin konut ve çocuklarının eğitim giderlerini karşıladığı görülüyor.
İran’ın çalışma takvimi Türkiye’den farklı olmasıyla dikkat çekiyor. İran’da ilk çalışma günü cumartesi, haftanın son günü ise çarşamba. Ülkede tatil günleri perşembe ve cuma. Cuma günleri devlet kurumlarının yanı sıra pek çok iş yeri ve dükkan da kapalı durumda. Perşembe ve cuma olan hafta sonu tatillerinin dışında İran’da resmi tatiller 25 gün olarak uygulanıyor.
İran’da nüfus ve kültür nasıl?
2022 verilerine göre ortalama 86 milyon nüfusa sahip olan İran, dünyanın en kalabalık 17. ülkesi olması ile dikkat çekiyor. Etnik olarak nüfusun yarısından çoğu Farslardan oluşuyor. Bunun dışında Azeriler, Kürtler, Türkmenler, Beluçlar ve Araplar azınlık grupta yer alıyor. Nüfusa oranına bakıldığında etnik kesim şöyle sıralanıyor: Fars (%65), Azeri (%16), Kürt (%7), Lur (%6), Arap (%2), Beluç(%2); Türkmen, Kaşkai ve diğer Türk kesim (%1), Ermeni, Gürcü ve Aşuri kesim (%1’den az).
İran kültürü, İslâm öncesinin ve İslâmî kültürünün bir sentezi olarak görülüyor ve çok boyutlu olması ile dikkat çekiyor. İran el sanatları, özellikle İran halısı etnik öğeleri ile dünya çapında ön plana çıkıyor. Bunun yanı sıra safran, fıstık, hurma, karides ve havyar turistlerin yoğun ilgi gösterdiği ürünler arasında yer alıyor.
İran’da ekonomik durum ve yaşam nasıl?
İran ekonomisi büyük oranda doğalgaz ve petrol ihracatına dayanıyor. Ülkede 208 milyar varil petrol rezervi bulunduğu biliniyor. Suudi Arabistan ve Venezuela ile birlikte önemli petrol rezervlerine sahip olan İran, 2021 yıl sonu itibarıyla günlük 2,4 milyon varil petrol üretimi ile dikkat çekiyor. 34 trilyon metreküplük doğalgaz rezervi bulunan ülkenin; çinko, bakır ve demir rezervi de bulunuyor. Rezervler yüksek miktarda olunca yabancı yatırımcıların en çok yatırım yaptığı alanlar da petrokimya sanayi olarak öne çıkıyor. Sanayinin yanı sıra tarım da İran’da önemli bir yere sahip.
Verimli topraklar üzerinde şeker pancarı, fıstık, meyve çeşitleri ile mısır, arpa, pirinç gibi tahıllar üretiliyor. Bununla birlikte Hazar Denizi’nden çıkarılan havyar, dünya pazarında kendine önemli oranda yer buluyor. Petrol ve doğalgaz, inşaat ve altyapı, turizm ve sağlık, enerji, otomotiv, madencilik, petrokimya, perakende, inşaat malzemeleri, tekstil, makine İran potansiyel yatırım sektörleri arasında bulunuyor.
İran’da ATM olarak adlandırılan para çekme makineleri bulunmuyor. Ayrıca kredi kartları da kullanılmıyor. Bu nedenle İran’a gidecek kişilerin yanlarında seyahat boyunca yetecek kadar nakit para bulundurmaları tavsiye ediliyor. İran’ın resmi para birimi olan İran Riyali, İran dışında konvertibl para niteliğinde bulunmuyor. Yani, farklı bir para birimine dönüştürülmesi mümkün olmuyor. Bu nedenle İran’da bulunan yabancıların otel faturasını öderken ya da yüksek meblağda alım yaparken kullanabilecekleri geçerli yabancı para birimi Euro olarak öne çıkıyor.
İran’da ev fiyatları ve barınma koşulları nasıl?
İran’ın başkenti Tahran’da kiralık ve satılık ev fiyatlarının önceki yıllara nazaran artış gösterdiği görülüyor. İran İstatistik Merkezi tarafından hazırlanan konut raporunda 2020 yılına kıyasla konut fiyatlarının 2021 yılında %71,8 arttığı ifade ediliyor. Ülke genelinde artış yaşansa da Tahran, başkent ve en büyük metropol olması nedeniyle konut artışında başı çekiyor. Tahran’a yakın konumda bulunan bir konutun metrekare fiyatı yaklaşık olarak 5-10 milyon tümen iken, Tahran’da 20 milyon tümen olduğu görülüyor. Yüksek konut fiyatları ve artan maliyetler nedeniyle insanlar şehirlere yakın merkezlere göç etmek zorunda kalıyor. Alternatif merkezlerin başında ise Kerec yer alıyor. Bununla birlikte İran’daki ev fiyatları ve mali açıdan barınma koşullarını kısaca şöyle özetlemek mümkün:
- Merkezde konumlanan tek yatak odalı daire kirası 532.39€
- Banliyöde tek yatak odalı daire kirası 343.52€
- Merkezde konumlanan 3 yatak odalı dairenin kirası 1,247.67€
- Banliyöde bulunan 3 yatak odalı daire kirası 808.02€
- Merkezde bulunan bir dairenin metrekare olarak fiyatı 2,344.48€
- Banliyöde konumlanan bir dairenin metrekare cinsinden fiyatı 1,383.35€
İran’da iş ve şehir içi ulaşım olanakları
İran nüfusunun dörtte üçü şehirde yaşıyor. Kırsaldan kente göç ise artarak devam ediyor. Şehirleşme oranı artarken şehir içi ulaşımda çeşitli güçlükler yaşanabiliyor. İran’da şehir içi ulaşım için tek yönlü toplu taşıma bileti 0.39€. Bunun dışında toplu taşıma ve taksi ücretleri şöyle sıralanıyor:
- Taksi açılış ücreti 0.53€
- Aylık toplu taşıma kartı 16.39€
- Taksiyle bir saatlik yolculuk ücreti 3.23€
- 1 km’lik taksi ücreti 0.39€
İran’ın başkenti Tahran’da günde ortalama 18 milyon şehir içi yolculuk yapılıyor. Toplu taşıma yerine çoğunlukla şahsi araçla ulaşım gerçekleştiriliyor. Bunun dışında ülkede sivil havaalanları ve demiryoluyla da ulaşım sağlanıyor.
İran’da nasıl iş bulunur?
İran’da çalışmak istiyorsan, öncelikle bir firma ile anlaşma yapmak zorundasın. Anlaştığın firmanın daveti ile vize başvurusunda bulunarak çalışma ve oturma izni alabilirsin. Turist vizesi ile İran’da çalışmak yasal değil.