Çalıştığınız yerde gelecek görmüyor, uzun yıllardır çalıştığınız yerden artık gitme zamanının geldiğini düşünüyor ya da işten çıkarılmayı bekliyorsunuz. İstifa etmek mi yoksa çıkarılmayı beklemek mi mantıklı?
Yöneticiyle ya da iş arkadaşıyla anlaşamamak, stres yaşamak, maaştan memnun olmamak, kariyer geleceği görmemek gibi pek çok farklı neden işten ayrılmak istemeye olabilir. Bazen bu koşullardan birkaçı bir arada olabilir ve bir an önce bir karar almak gerekebilir. İstifa etmek B planı yoksa çok da kolay bir karar değil. Ufukta işaretleri varsa çıkarılmayı beklemek de bir opsiyon, ancak tahmin edilenden uzun sürebilir, dolayısıyla can sıkıcı olabilir. Bir üçüncü yol da maddi ve manevi olarak anlaşarak ayrılmak. Bu da genellikle stresli bir sürece dönüşebiliyor. Peki, doğru karar hangisi? Hangi durumda nasıl davranmak gerekiyor? Korn Ferry Enstitüsü Kariyer Danışmanlarından Terry Bacon, istifa etmek ya da çıkarılmayı beklemek gibi önemli kararların arkasında itibar, duygusal özellikler, kariyer planları gibi noktaların etkili olduğunu söylüyor. İtibarı çok önemseyen ya da duygusal biri için istifa doğru karar olabilir, daha rasyonel biri ise işten çıkarılma sürecini daha rahat yönetebilir.
İşte Bacon’a göre istifa etme, kovulma ya da anlaşarak ayrılma noktasında sorulması gereken önemli sorular:
Ruh sağlığım ne durumda?
Bir diğer deyişle sabahları yataktan çıkmak ve iş gününe katlanmak ne kadar zor? Bu konuda gösterilen sabrın sınırı önemli bir işaret. Kişi artık mutsuzluğunu fiziksel olarak da yaşıyorsa, sağlık problemleriyle uğraşıyorsa ve tahammülünün tamamen tükendiğini hissediyorsa istifa doğru bir karar olabilir. Endişeleri olmasına rağmen henüz o kadar da mutsuz olmayan çalışan için biraz daha düşünmek ve plan yapmak için beklemekte fayda var. Uzun süredir çalıştığı yerde artık çok mutsuz olan çalışanın ise istifa yolundan önce mümkünse anlaşarak ayrılma yoluna gitmesi çok daha anlamlı.
Kariyer yolunda neredeyim?
Kariyer yolunda ilerleyen farklı yaş gruplarındaki farklı özellikte insanlar için karar mekanizmaları da son derece farklı işleyebiliyor. Genç, henüz çok fazla deneyimi olmayan ve arayış içerisinde olan bir kişi için istifa kadar işte çıkarılma da önemli bir deneyim. Ders çıkarıldığı sürece yaşanan bu tür olaylar kişinin daha bilinçli olmasına ve istediğine yaklaşmasına neden olabiliyor. Deneyimsiz genç çalışanın az da olsa kenara bir miktar para koyması bu tür sıkıntılı dönemleri daha kolay geçirebilmesi açısından önemli. Yaşça daha büyük ve deneyimli kişiler için ise durum değişebiliyor. Eğer kişi ne yapmak istediğinden hala emin değilse ve bir miktar birikmiş parası varsa riskli kararlar almakta daha özgür davranabilir.
Hazırlıklı mıyım?
İstifa kararı almak ne kadar zorsa geleceği belirsiz bir organizasyonda işten çıkarılmayı beklemek de bir o kadar zor. Her iki durumda da bir nebze olsun işleri kolaylaştıracak koşullar yaratabilmek ise kişinin elinde. Eğer çalışan istifa etmeyi düşünüyorsa uzun bir süre işsiz kalabileceğini, psikolojik ve maddi olarak sıkıntı yaşayabileceğini, sektör ya da ekonomi kötüye gidiyorsa bunun uzun vadeli etkilerini hesaba katması gerektiğini bilmeli ve bunların her birine yönelik ufak önlemler almalı, hatta sektör değiştirmeyi de düşünmeli. Eğer söz konusu olan işten çıkarılmayı beklemek ve tazminat almaksa bu durumda da sürecin yıpratıcı olabileceğini ve maddi-manevi önlemler almak gerektiğini bilmek gerekiyor. Hazırlıklı olmak dayanıklılığı da artırıyor.
Farklı seçeneklerim var mı?
Bacon, yönetici, uzman ya da söz konusu projede kritik bir rolü olan çalışanların proje gizliliği nedeniyle bazen belli bir paketi içeren bir anlaşmayla da işten ayrılabildiğini söylüyor. Bu durumda işten çıkarılmayı beklemek ya da istifa etmek yerine önce anlaşarak ayrılabilmenin mümkün olup olmadığını öğrenmek önemli. Şirket çalışana katkılarından dolayı bir paket önerebilir. Eğer mutsuzluğa çözüm olacaksa firma içinde pozisyon değişikliği yapılıp yapılmayacağını öğrenmek de karar vermede etkili olabilir.
Kişinin itibara ne kadar önem verdiği de karar almada etkili. Eğer çalışan işten çıkarılmanın kariyerini fazlasıyla olumsuz etkileyeceğini ve rekabet ortamında zarar göreceğini düşünüyorsa, tazminatından vazgeçerek istifa yoluna gidebilir. Eğer kişi işten çıkarılmayı tamamen bir deneyim olarak görüyorsa, çıkarılmanın iş hayatını negatif etkilemeyeceğini düşünüyorsa tazminat alarak çıkarılmayı bekleme yoluna gidebilir.
Bacon’ın sürece dair şu sözleri son derece önemli:
“Eğer işten çıkarılacağınızı az çok anladıysanız bunu bir deneyim olarak kabul edin, tazminatınızı alın ve yolunuza devam edin. Eğer sürece az çok hazırsanız, istifa kararı da size olumlu pek çok şey katacak, direncinizi artıracak, istediğinize yaklaşmanızı sağlayacaktır. Her zaman en önemli noktanın kabul etmek olduğunu da unutmayın. Durum her neyse onu inkar etmek ve olmamış gibi davranmak size ve kariyerinize uzun vadede zarar verebilir.”
