Dünya çok hızlı değişiyor, artık eskisi gibi 5-10 sene sonrası için hedef belirlemek mümkün değil. Peki, çalışanlar ne yapacak? Özellikle hızlı tüketim malları, bilişim, iletişim ve hizmet sektöründe çalışan kişilerin değişime hazırlıklı olması gerekiyor. Uzmanlar, kendini tanımayı ve yetenekleri geliştirmeyi öneriyor
Mutsuz olduğu bir işte ya da kendini başarısız hissettiği bir meslek dalında çalışan biri için kariyer hedeflerini ve planlarını gözden geçirmenin ve hatta değiştirmenin zamanı gelmiştir. Bir plana bağlı kalmak ve esneklik gösterememek çoğu zaman yakalanabilecek fırsatların kaçırılmasına ya da gidilebilecek diğer yolların önünün kesilmesine de yol açabilir. Bu nedenle çalışanlar, mutlaka kendilerine alternatif bir plan daha edinmeli.
Yapmaktan mutlu olabileceğiniz işi seçin
Çalışanlara mevcut mesleklerinin 10 – 20 yıl sonra hala canlı kalıp kalmayacağı konusunu düşünmelerini öneren Koçluk Platformu Derneği Başkanı, Profesyonel Koç ve Eğitmen Çağlar Çabuk, bunu düşünürken sosyal, kültürel, ekonomik, teknolojik değişiklikleri hatta mevzuat değişimleri de çalışanların hesaba katmaları gerektiğini vurguluyor. Çabuk, “Şu anda üniversitelerde okutulup da 10 yıl sonra hizmet alanı olmayacak meslekler de olacaktır mutlaka. Ya da tam tersi. Şu anda revaçta olmayan, fakat toplumsal ve ekonomik gelişmenin kıymet kazandıracağı ‘yarının meslekleri’. Kariyer planını yaparken, önce ‘yapabilecekleri’ işleri, sonra da bu işler arasında ‘yapmaktan mutlu da olabilecekleri’ işleri tespit etmelerini öneririm. İşi başarıyla ‘yapmak ama bundan mutlu olmamak’ riski de olabilir” yorumunu yapıyor.
Ne yaparsan yap, fark yarat
“Artık eskisi gibi uzun vadeli iş planları yapmak çok gerçekçi değil” diyen 360HR Genel Müdürü Funda Mesoğlu, değişen sektörlerin, iş yapış şekillerinin ve hatta yıllar içinde kendimize eklediklerimizin ya da yine bu yıllar içinde kaybedeceklerimizin, kariyer planlarımızı büyük olasılıkla değiştireceğini söylüyor. “Planlarınızı yaparken gerçekçi olmanız çok önemlidir. Fark yaratmalısınız! Günümüzde en önemli olan şeylerden biri de zaten bu… Artık çok fazla sektör, çok değişik meslek grupları ve bir o kadar da eğitimli iş gücü var. Böyle bir kalabalığın içinden sıyrılmak için kendinizi geliştirmeniz gerekiyor. Bu bir yabancı dil olabilir, bir yoga eğitmeniyseniz dünyanın dört bir yanında katıldığınız eğitimler de olabilir” diyen Mesoğlu’na göre, artık çalışanlar seçtikleri meslek gruplarında kendilerini öne çıkarabilecekleri özelliklerin üzerine gitmeli ve farklılaşmalı. Çalışanların kendilerine birden çok yetenek ya da profesyonellik edinmesi her zaman faydalarına olacak.
Kendini iyi tanıyan çalışan için sayısız seçenek var
Gelişim için sayısız seçenek var. Kimisi için edebiyat bir gelişim aracı olabilir, bir diğeri için spor yapmak. Bunun için kişinin kendini tanımaya çalışması, gelişim alanlarını fark etmesi, geribildirim almaya hazır ve açık olması, kendini etkili bir biçimde ifade etmeye istekli olması gerekir. Çabuk, “Bunlar bir gecede olabilecek şeyler değil elbette, kişi farkındalık düzeyini artıracak çalışmalarda, eğitimlerde, paylaşım ortamlarında bir yer bulabilir. Okumak, izlemek, dinlemek, gözlemlemek, uygulamalı öğrenme ortamlarında bulunmak, gelişimini sürekli canlı tutmak mutlaka yapması gerekenler arasında” tavsiyelerinde bulunuyor.
Bilişim ve iletişim sektörleri değişimi hızlı yaşıyor
Özellikle hızlı tüketim malları, bilişim, iletişim ve hizmet sektöründe çalışan kişilerin değişime hazırlıklı olması gerekiyor. Çünkü bu sektörler doğaları gereği çok hızlı değişen ve gelişen sektörler. Bunun bir sonucu olarak da bu değişime ayak uydurabilecek nitelikte çalışanlara ihtiyaç duyuyorlar. Kendini sürekli geliştiren ve değiştiren sektörlerin çalışanlarının da her zaman dinamik ve değişime hazırlıklı olması gerekiyor.
Mutlaka bir B planınız olsun
“Kariyer planları artık işe yaramıyor, bunu tamamen ortadan kaldıralım” demek de tabii ki doğru bir yaklaşım değil. Her zaman bir yol haritasına ihtiyacımız olacak. Mesoğlu, “Sadece artık uzun vadeli kariyer planlarımızın yanında alternatif planlarımız da olmalı. B, C ve hatta D planlarımız da her zaman zihnimizin bir köşesinde yer almalı. Bir de tabii ki 5 – 10 yıllık bir kariyer planı yapabilmeniz için seçtiğiniz meslek grubu da önem taşıyor. Mesela tıp öğrencisiyseniz hangi konuda uzmanlaşacağınızı, lisansüstü eğitiminizi nerede yapacağınızı ve gireceğiniz sınavları, alacağınız eğitimleri planlamanız tabi ki sizin yararınıza olacak” diyor.
Değişimin getirdiği zorluklarla baş etmek kişinin kendi elinde
İnsanlar mezun olduktan sonra neredeyse üç – beş yıl daha arayışa devam ediyor. İşletmeyle, iş yaşamıyla ilgili düş kırıklığının yüksek olabildiği ve beklentilerin tutmadığı bu dönemde bu içsel süreç fazlasıyla yaşanıyor. Öncelikle yeni mezunlar ve az tecrübeye sahip çalışanlar için yolun başında koyulan bu hedefler ve hazırlanan planlar çoğu zaman gidişata göre değişkenlik gösteriyor. Mesoğlu, “Çalışanlar, bunun bilincinde olurlarsa zorlukların ve hayal kırıklıklarının üstesinden gelmeleri kolaylaşacaktır. Mutsuz olduğu bir işte ya da kendini başarısız hissettiği bir meslek dalında çalışan biri için kariyer hedeflerini ve planlarını gözden geçirmenin ve hatta değiştirmenin zamanı gelmiştir. Bir insanın sevdiği işi yapması hem kendine hem de çalıştığı şirkete fayda sağlayacaktır” yorumunu yapıyor.
Kişi kendini iyi tanımalı
Çabuk, değişimin hangi alanlarda olduğunun ayırt edilmesi gerektiğini vurguluyor: “Dünyaya ne kadar entegre bir sektörde bulunuyorlar, lokal özellikleri olan ve değişim süreci daha yavaş olan bir yerde mi? Dahil olmak istedikleri çevreleri izlemeli ve bu çevrelerin yaşamlarına katma değerini hesaplamalılar. Değişimi izlerken hedeflerinin de değişme ihtimalini hiç unutmamalılar.” Çalışanlar mutlaka kendilerini “diğerlerinden” ayıracak özellikler edinmek zorunda… Uzun vadeli kariyer planları yerine kendilerini tanımaları, yeteneklerini ve yapmak istedikleri şeyi bilmeleri çok daha önemli. Gençlerin ulaşmak istedikleri noktaya varmak için o yönde çalışacaklarını ve aslında kendilerine doğal bir kariyer planı çizmiş olacaklarını söyleyen Mesoğlu, şu tavsiyede bulunuyor: “Birkaç farklı meslek dalında, farklı profesyonelliklerde staj yaparak kendilerini tanımaları ve ne isteyip ne istemediklerini anlamaları onlara çok büyük fayda sağlayacaktır.”
Kendinize bu soruları mutlaka sorun
Önce bu soruları kendinize sorun. Sonra, verdiğiniz yanıtları düşünerek başarmak istediğiniz şeye ulaşmak için nelere ihtiyacınız olduğunu tespit edin ve üzerinde düşünün. Bunları yerine koyduğunuzda ne kadar zamana ihtiyacınız olacağını hesaplayın. Hedef ile zaman arasındaki ilişki “kariyer planlama”nın olmazsa olmaz’ı çünkü.
• Ben kimim? Nasıl biriyim?
• Olmak istediğim kişi kim?
• Ne istiyorum? Neleri başarmak istiyor?”
• Yaptığım işten mutlu muyum ve bu işe tam fayda sağlayabiliyor muyum?
• Başka hangi işi yapmayı isterdim?
• Başka işte daha mı mutlu olurdum?
• Kendimi o işi yaparken mutlu bir şekilde hayal edebiliyor muyum?
• Hayattaki tutkum ne?
