Üniversiteden yeni mezun olmuş ve ne yapacağına karar verememiş bir durumda olabilirsin. Kariyer yolculuğuna çıkmadan önce neler yapman gerektiğini tam olarak bilemiyorsan, Psikolog Nevin Küçük’ün sana önerileri var.
Hayatına şöyle bir bakıp, sahip olduklarını ve henüz gerçekleştiremediklerini gözünüzün önüne getirebilir misin? Sahip oldukların ile gerçekleştirmek istediklerin arasındaki ilişki şu anki konumunu ve olmak istediğin yerle ilgili küçük bir ipucu oluşturabilir.
Nasıl mı?
Hadi gel, bunu birlikte görelim.
Doğduğumuz andan, itibaren belirli ya da belirsiz bir plan içinde bulunuyoruz. Ebeveynlerimizin bize yönelik hayalleri ile başlayan, okul hayatımız ve toplumun takip ettiği, çoğu zaman içinde –meli, -malı ekini barındıran bir sürü kalıbın içinde bağımsız düşünmekte zorlanıyor ve ne istediğimizi çok da bilmeden, kendimize de soramadan ne istediğimizin farkında bile olamadan üniversiteden mezun olabiliyoruz.
Bütün bu “Böyle olmalısın” düzeni içerisinde birdenbire kendimizi; büyümüş, iş ararken ve yapayalnız bulabiliyoruz. Bu yalnızlık, eğer işler yolunda gitmediyse çoğu zaman bir çaresizlik duygusuna dönüşüyor, bize verilen emeklerin karşılığını verme sorumluluğuyla çalışma ihtiyacı ağır basıyor ve iş bulamadıkça suçluluk duygularımız, sorumluluk duygumuz bize ağır gelmeye başlıyor. Hayalini kurduğumuz üniversiteyi bitirmiş olmamıza rağmen, bir sonraki adım hiç de kolay gözükmüyor.
Hepimizin çok iyi bildiği gibi iş bulma süreçleri ülkelerin; ekonomik, politik, sosyal gerçeklerinden bağımsız değildir; ancak kişisel gelişim mottoları bize bunun tersini söyler ve “istersen yaparsın” cümlesini duymadığımız bir gün yok denecek kadar azdır. Elbette insanın bir şeyi istemesi çok önemli, ama istediği şeyi bilmesi çok daha önemlidir. Çoğu zaman istek gibi gözüken şeyler, yapmamız gereken şeyler olabiliyor ve bu da bizi oldukça zorlayabiliyor. Şunu da unutmamak gerekir ki insan söz konusu olduğunda kişiye özel faktörler her zaman ağır basar ve süreçler herkes için aynı şekilde akmaz.
Bugün üniversite bitimine kadar olan eğitimine yatırdığın maddi manevi kaynaklar, üniversiteden mezun olduğunda hemen geri kazanılmıyor. Henüz yeni mezun olduğun için bazı işleri kaçırabiliyor, ilk iş fırsatını yakalama konusunda geç kalabiliyorsun.
Peki, ne yapmalı da bu durumun üstesinden gelmeli?
Birkaç dakikalığına kendini düşünerek, yapmak istediğin işe yönelik isteğini (yapmam gerekir cümlesinden bağımsız düşünmeye çalışarak) sorgulayabilir misin?
“Ben bu mesleği, işi yapmak istiyor muyum?”
Bu soruyu kendine sor ve sorduğunda vereceğin cevaplar isteklerinden çok, yapmak zorunda olduklarına yönelikse bu iş arama motivasyonuna ve gelecek hayallerine olumsuz olarak yansıyacaktır. “İstiyorum” cevabını verirsen, “Bu iş için eksikliklerim neler, bu eksiklikleri gidermem için nelere ihtiyacım var ve neler yapmalıyım?” sorularıyla devam et. Sartre’ın da dediği gibi henüz gerçekleştirmediklerine bir göz at.
İhtiyaçlarını ve kaynaklarını gözden geçir; çünkü biz insanız ve motivasyonu sadece dış kaynaklı (para, yaşam koşulları, aile ve toplum, beklentiler vb.) oluşturduğumuzda kendi kendimize direnç oluşturmaya başlıyoruz. Bunun da bize bağlı olan iki sonucu karşımıza çıkıyor; ya iş bulmakta daha da zorlanıyoruz ya da yaşamımızın bir yerinde iş bulmuş olsak bile yaptığımız iş genel iyilik halimize ve stres düzeyimize olumsuz etki ediyor.
Unutma, henüz gerçekleştirmediğin şeyler var ve bunların önemli bir kısmı seninle ilgili olabilir. Belki de Jung’un da söylediği gibi “Dışarıya bakan rüya görür, içeriye bakan uyanır.”
Konuk yazar: Nevin Küçük / Psikolog