2012 yılının Haziran ayında kabul edilen Yeni İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu yürürlüğü girmesiyle birlikte tüm iş yerlerine önemli yükümlülükler getiriyor. Kanun yürürlüğe girdiği dönemden itibaren yaklaşık 10 bin kişiye de istihdam sağlaması da bekleniyor. İş Güvenliği Uzmanı olmak için ne yapmak gerekiyor?
Hem işverene hem de çalışana birçok yeni yükümlülük getiren İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında pek çok yeni uzman sahaya indi. Kanun, kamu ve özel sektöre ait bütün işleri ve işyerlerini, çırak ve stajyerler de dahil olmak üzere tüm çalışanları faaliyet konularına bakılmaksızın kapsama aldı. Böylece 1 milyon 436 bin işletmeyi ve 11 milyon çalışanı kapsama alan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda iş kolları az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olmak üzere üç sınıfa ayrıldı ve düzenlemeler de buna göre yapıldı.
Kanuna göre işveren ve çalışanın yanı sıra aynı zamanda işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarına sorumluluklar yükleniyor, bir önceki kanundaki sorumlulukların altı çiziliyor. Öte yandan işverene maddi ve manevi tazminat, çalışana işi durdurma ve iş akdini fesih yetkisiyle birlikte işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanına yapacakları herhangi bir ihmal sonucunda yetkilerinin askıya alınması ve yetki iptali gibi sonuçlar doğuruyor.
İş Güvenliği Uzmanı kimdir?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere belgelendirilen mühendis, mimar ve teknik elemanlara İş Güvenliği Uzmanı deniyor. Teknik eleman olarak bahsedilen grupta, teknik öğretmenler, fen-edebiyat fakültelerinin fizik veya kimya mezunları ile iş sağlığı ve güvenliği programı mezunları yer alıyor.
Eğitimlerin kapsamı geniş
Mühendis, mimar veya teknik elemanlar uzmanlık belgesi alabilmek için, bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler veya özel eğitim şirketlerinin düzenlediği eğitimlere katılması gerekiyor. Bu eğitimler 220 saatten az olamıyor. Bunun 180 saati teorik olarak 40 saati ise pratik eğitim olarak gerçekleştiriliyor. Teorik eğitimin 90 saati uzaktan eğitim yöntemiyle gerçekleştirilebiliyor.
Sertifika sınıflandırması
İş Güvenliği uzmanlarının A, B veya C sınıfı belgelere sahip olması gerekiyor. Bu belgeler, işin tehlikesine göre sınıflandırılıyor. Buna göre; C sınıfı ve belgeye sahip olanlar az tehlikeli sınıflarda, B sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli ve tehlikeli sınıflarda, A sınıfı belgeye sahip olanlar ise bütün tehlike sınıflarında yer alan işlerde çalışabiliyor.
Uzmanlık sınavları
Eğitimlerin sonunda sınavları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yapıyor veya yaptırıyor. Alınacak belgenin sınıfına göre ayrı ayrı düzenlenen bu sınavlar yılda iki kez gerçekleştiriliyor. Sınavda 70 puan ve üzerinde bir puan alınması gerekiyor. Başarılı olanlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetki belgesi alıyor.
Yeni yasanın cezaları caydırıcı
Yeni yasa iş yerlerine bir takım cezai yaptırımlar getiriyor. Buna göre aşağıdaki koşullara uymayan işyerleri ceza kapsamına alınabiliyor. Bu idari para cezaları her sene yeniden değerleme oranına göre artıyor.
– İş sağlığı ve güvenliği yönünden çalışma ortamına ve çalışanların bu ortamda maruz kaldığı risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaları yapmayan işverene yapmayanlar, 1.500,00 TL
– İş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan işverene 3.000,00 TL ve aykırılığın devam ettiği her ay için 4.500,00 TL
– Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dahil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapmayan işverenlere her bir yükümlülük için ayrı ayrı 2.000,00 TL
– İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izlemeyen, denetlemeyen ve uygunsuzlukları gidermeyen işverene Her bir yükümlülük için ayrı ayrı 2.000,00 TL
– Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlamayan işverene Her bir çalışan için 1.000,00 TL
– Verilecek eğitimin maliyeti çalışanlara yansıtılamaz. Eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılacağından eğitim sürelerinin haftalık çalışma süresinin üzerinde olması hâlinde, bu süreler fazla sürelerle çalışma veya fazla çalışma olarak değerlendirilecektir. Buna uymayan işverene her bir çalışan için 1.000,00 TL
– İşletmeye başlanmadan önce, büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerleri için, işyerlerinin büyüklüğüne göre büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu hazırlamayan işverene 50.000,00 TL ve Bakanlıkça izin verilmeyen işyerini açan veya durdurulan işyerinde faaliyete devam eden işverene 80.000,00 TL
