Maaş pazarlığını nasıl yapmalıyım?

Ücret belirtmek veya bu soruya yanıt vermek iş görüşmeleri sırasında karşılaşılan en zor bölümlerden biridir.  “Verebileceklerinden daha az bir maaş ister ve daha çok para kazanma fırsatını kaçırırsam”, “Çok yüksek bir maaş istediğim için beni değerlendirmeye almazlarsa”, “Sektördeki fiyatları hiç bilmiyorum, tutarsız bir rakam söylersem.” Bunlar genellikle ilk aşamada aklınıza gelen ve ücret belirtmemenize sebep olan etkenlerden bazıları. Diyelim ki; gönlünüzde yatanı söylediniz veya (çalışanlar için) patronunuzdan zam istemeye karar verdiniz, sonrası da ayrı bir dert; söylediğiniz rakamı kabul ettirmek, karşınızdakini ikna etmeniz gerekiyor.

Aklınızda kesin bir şey yok ise; iş görüşmesine gittiğinizde ya da “başvuru formu” doldururken ücret kısmını açık veya tartışılabilir bırakmanızda fayda var. Eğer bir ücret belirtmek zorundaysanız, bir ücret aralığı bırakmanız daha doğru olur, genellikle eski maaşınızdan yüzde 10 fazlası ile başlayabilirsiniz.

Mülakat esnasında ücret konusunun açılmasını mümkün olduğunca ertelemeye çalışın. Boş pozisyon için geriye kalan tek aday siz olursanız, son mülakat sizinle yapılacaktır ve o zaman ücret pazarlığında daha güçlü bir konumda olacaksınız. Ayrıca bazı işverenler, henüz ilk mülakatta ücret pazarlığı yapmak isteyen adaylar hakkında olumsuz düşüncelere sahip olabilirler. Ücret konusunda potansiyel işvereninize vereceğiniz en sağlıklı yanıt, bu konuda esnek davranacağınızı açıklamak ve kesin rakamlar kullanmaktan kaçınmaktır. Potansiyel işvereniniz size bir ücret teklifi yaptıktan sonra; kendisine teşekkür edin ve pozisyona olan ilginizi belirtip, yapılmış olan teklif üzerinde düşüneceğinizi dile getirin.

İş görüşmesine gitmeden önce hazırlık yapmayı ihmal etmeyin. Piyasada sizin konumunuzda olan diğer çalışanların aldıkları ücretleri ve sahip oldukları diğer imkanların neler olduklarını öğrenin. Bu şekilde kendinize bir taban ve tavan ücret belirleyebilir; sonra da bu ücretleri firmanın sahip olduğu ücret skalası çerçevesinde değerlendirebilirsiniz.

Ücret önerisini yapmak için önceliği potansiyel işvereninize vermeye çalışın. İlk teklifin karşıdan gelmesi sizi her zaman için daha avantajlı bir konuma getirecektir. Eğer potansiyel işvereniniz, ücret önerisini sizin yapmanızı isterse, her zaman için almanızın olası olduğu miktardan daha yüksek; fakat belli limitleri de aşmayan bir ücret önerin. İlk teklifin sizden gelme olasılığına hazırlıklı olmak için iş görüşmesine gitmeden önce muhakkak belli bir rakam üzerinde karar vermiş olmalısınız.

Potansiyel işvereniniz tarafından teklif edilen ücret, o işi kabul etmenizde ya da etmemenizde etkili olacak en temel unsur olmamalı. Ücretin yanında size önerilen fazla mesai ücretleri, ikramiyeler, primler, bonuslar, ortaklıklar, farklı bir şehre taşınmanız gerekiyorsa taşınma ücreti ve lojman imkanları, eğitim olanakları, izin günleri, sağlık sigortası, performans değerlendirmesi, sahip olacağınız unvan, çalışma saatleri, işe başlama tarihi ve terfi imkanları gibi çeşitli diğer konuların da pazarlığa açık olduğunu unutmayın.

En iyi olasılık ve en kötü olasılığı beraber düşünün. Ücret pazarlığının yapıldığı gün imza atmayı isteyecek kadar uygun bir teklifle de karşılaşabilirsiniz, asla kabul etmeyeceğiniz bir teklifle de… Görüşmeye gitmeden önce iki duruma da kendinizi hazırlamanız en doğrusu olacaktır.

Eğer hali hazırda bir işiniz yoksa veya birden fazla iş teklifi almamışsanız, pazarlık etme şansınız daha düşük olacak ve siz potansiyel işvereniniz önünde daha güçsüz duruma düşeceksiniz. Bunu karşınızdakine belli etmemeye gayret edin. Bu işe gerçekten ihtiyacınızın olduğunu karşınızdaki kişiye daha önceki mülakatlarda hissettirdiyseniz, ücret pazarlığı için masaya oturduğunuzda güçlü taraf siz olamazsınız.

Teklif edilen iş sizin idealiniz ya da gelecekteki kariyerinizin için en uygun gördüğünüz iş ise, başlangıç için alacağınız ücret çok da önemli değildir. Bu nokta özellikle yeni mezunların ve kariyerlerine yeniden yön vermek isteyen bireylerin dikkat etmesi gereken noktadır. Öncelikle, size son derece fazla getirisi olabilecek bir işi, sırf ücretinden dolayı geri çevirmek yanlış olacaktır. Başka bir deyişle, eğer başvurduğunuz iş, profesyonel iş hayatınızda başarmak istediklerinizi gerçekleştirmenizde size yardımcı olacak türde bir iş ise, ücret nedeniyle geri çevirmeniz kaybınıza olacaktır. Bir süre sonra o firmada hakettiğinizi düşündüğünüz ücreti almaya başlamanız normal şartlar altında kendiliğinden gerçekleşecek bir durumdur.