İş yerinde motivasyon düşüren tek bir kişi bile tüm çalışanları bir sarmal şeklinde aşağı çekebilir. Ne yazık ki çoğu şirket “toksik” çalışanları ya çok geç fark eder ya da hiçbir zaman gerçekten farkında olmaz. Bu morali ve üretkenliği bozan kişilikleri mercek altına almanın zamanı geldi! Böylece onları fark edebilir ve toksik ekip üyelerinden uzak durabilirsin.
Motivasyonunu düşüren ve verimli çalışmanı engelleyen kişiler etrafında mutlaka olmuştur. Peki, bu ekip üyelerinin “toksik” olduğunu nasıl farkına varabilirsin? Bu kişilerin toksik yani zehirli ya da zararlı anlamına gelen kelimeyle ifade edilmelerinin bir sebebi var. Çünkü etrafındaki herkesi negatif enerjiyle zehirleyen bu kişiler, kendileri dışında kimsenin mutlu, başarılı ya da popüler olmasını istemezler. Gereksiz drama yaratırlar, kurum kültürüne ve şirketin değerlerine zarar verirler, ekip içindeki güveni yok ederler.
Bir Fierce Inc. araştırmasına göre, 5 çalışandan 4’ü şu anda toksik bir ekip üyesiyle birlikte çalışıyor. Özellikle toksik bir ekip üyesiyle yakın çalışman gerekiyorsa, işini etkilemesine izin vermemenin elbette bazı yolları var.
Toksik bir iş arkadaşıyla çalışmak yorucu bir deneyimdir. Dahası, onu belirlemek her zaman kolay değildir, özellikle de arkadaş olarak görüyorsan… Onlarla etkileşime girdikten sonra tükenmiş veya olumsuz hissediyorsan, bu durum o kişinin toksik olduğunun bir işareti olabilir. Toksik davranışlar; beden dili, sınırlara saygısızlık, bilgi biriktirme, kasıtlı olarak başkalarının kuyusunu kazma ve hakaretlerle ortaya çıkabilir.
Toksik ekip üyelerinin 4 türü
Kahve molacısı
Bu kişiler, ofisteki dedikodu trafiğinin kaynağıdır. Günlerinin çoğunu iş arkadaşlarıyla sohbet ederek ve çay ya da kahve makinesinin başında geçirirler. Diğer insanlar hakkında konuşmaktan zevk alırlar ve diğer iş arkadaşları hakkında gerçek bile olmayan önemsiz hikayelerle, herkesin zamanını boşa harcarlar. Kötü haber kendileriyle ilgili olmadığı sürece paylaşmayı severler.
Ciddi bir şekilde ele alınmazsa, görünüşte küçük ve zararsız söylentiler büyüyebilir. Bu nedenle, kahve molacısı bir toksik ekip üyesiyle baş etmenin en iyi yolu dedikodusuna katılmamaktır.
Tembel
Tembel kişi, ofiste çalışmak dışında her şeyi yapar. Çalışmaktan kaçınmanın yollarını bulur ve sen farkına varmadan işinin artmasına sebep olur. Sen işlerini tamamlamak için fazla mesai yapmak zorunda kalırken, toksik ekip arkadaşın çantasını alıp çıkar ve daha da kötüsü, tüm zor işi yapmış olmana rağmen, zamanı geldiğinde hiç çekinmeden tüm övgüleri kendi üzerinde toplamaya çalışır.
Her şeyi bilen
Bu tür ekip üyeleri, başkalarını kendilerinden daha az zeki ve değerli hissettirerek başarılı olurlar. Meslektaşlarının katkılarını hızlıca reddederler ve tüm iyi işleri kendi başlarına yaptıklarını söylerler. Dahası, bu tür davranışları sergileyen toksik ekip üyeleri, şirketin üretkenliği için gerçek birer engel olabilir; çünkü yalnızca geri bildirim almayı reddetmekle ve işlerine yapıcı eleştiriyi dahil etmekle kalmaz, aynı zamanda diğerlerinden gelen yeni fikirleri ve çözümleri asla kabul etmezler.
Çok meşgul
Tembel ekip üyesinin tam zıttı ve bir işverenin ideal personeli gibi görünebilir, ancak her şeyi kendi başına yapmakta ısrar eden biri ciddi sorunlarına neden olabilir.
Bu tür toksik ekip üyeleri sadece çok çalışmakla kalmazlar, aynı zamanda ofisteki herkesten çok daha fazlasını yaptıklarını hissettirmeyi de severler. Kendileri olmazsa sistemin çökeceğini ya da işlerin durma noktasına geleceğini söyleyip dururlar. Bunlar, diğer herkesin ne kadar tembel olduğundan ve kendisinin çok fazla çalıştığından şikâyet eden ekip üyeleridir. Ekibe dengesizlik getirir, diğer iş arkadaşlarının güvenini zedeler ve ekip ruhunun kaybolmasına sebep olur.
Toksik ekip üyesini tanımlamanın ve mücadele etmenin 3 yolu
Kurban sendromu sorumluluk almalarını engeller
Mağdur zihniyetine sahip çalışanlar her zaman işlerinden, patronlarından, ekiplerinden veya şirketlerinden ne kadar nefret ettiklerinden bahsedeceklerdir. Kötü bir gün geçirmek ile başkaları için demotivasyon yaratmaktan zevk almak arasında fark vardır.
Toksik ekip üyelerinin kötü performansları için mutlaka bahaneleri vardır ve bunların sebebi mutlaka dış etkenler ya da diğer personellerdir. Dahası, kin beslerler ve bu durumlar düzeltilse bile nasıl haksızlığa uğradıklarını sürekli anlatıp dururlar.
Bir şirkette yeni olanlar, arkadaş edinmeye hevesli olduklarından ve toksik ekip üyelerini tanımadıklarından dolayı olumsuzluğa sürüklenmeye eğilimlidirler. Bu nedenle, bunun kültürel mi yoksa kişisel mi olduğunu görmek için doğru gözlemler yapmak önemlidir.
Toksik bir karşılaşmadan kurtulmana ve zihinsel olarak güçlü kalmana yardımcı olacak bazı başa çıkma stratejileri:
- Kendini sorumluluk alan ve hatalarından ders çıkaran, moral veren iş arkadaşlarınla çevrele.
- Durumu daha iyi nasıl yöneteceğin ve yapılması gerekenler için insan kaynakları ya da üst yönetimden yardım iste.
- İK departmanınla konuşurken sohbeti bir bireyin kişiliğinden çok gerçeklere dayandır. Belirli olay örnekleri vermeye hazırlıklı ol.
- İşten sonra sosyal aktiviteler planla ve iş yerindeki toksik ekip üyesinin yaptıklarını düşünerek tüm gününü kendine eziyet etme.
Bilgi paylaşımından çok dedikodu yaparlar
Dedikodu, birçok şirket içi sorunun kaynağıdır. Negatifliği besler ve hızla yayılır. Toksik ekip üyeleri sürekli başkalarının işle hiç ilgisi olmayan özel hayatlarından ya da işlerini ne kadar kötü yaptıklarından bahsedeler. Muhtemelen seninle dedikodu yapan toksik ekip üyesi, senin hakkında da dedikodu yapıyordur.
Bir iş arkadaşının toksik olduğunun bir başka işareti, işini yapman için gerekli olan bilgileri seninle paylaşmayı reddetmesidir. Bu kişiler seni yönetim toplantılarına dahil etmezler, ekip faaliyetlerinden dışlarlar ve işini iyi yapmanı sağlayacak bilgileri saklarlar.
Toksik insanlar kendilerini her zaman ilk sıraya koyarlar. Başkalarını gerçekten umursamazlar ve işini kaybetmene dahi sebep olsalar bunun için asla suçluluk duymazlar.
Diğer iş arkadaşların ve yöneticilerin hakkında sürekli konuşan toksik ekip üyesinin tuzağına düşmemek için;
- Dedikodu yapmaya başladıklarında sohbete katılma ve söylediklerini onaylama. Neden bunları doğrudan muhatabına söylemediğini sor, muhtemelen bir daha seni dedikodularına dahil etmeyecektir.
- Ofis politikaları hakkında konuşmaktan hoşlanmadığını bildirerek sınırları çiz.
- Kendini, dedikodu yaymaktansa bilgiyi paylaşmayı tercih eden insanlarla çevrele.
Bunları söylemek genellikle kolaydır; ama uygulamak bu kadar kolay olmayabilir. Özellikle ofiste birinin olumsuz bir şey söylediğini duyduğunda, görmezden gelmek ve hemen işe geri dönmek bazen gerçekten zor olabilir. Bununla birlikte, toksik bir ekip üyesi sana belirli bir bilgi ile geldiğinde veya tekrarlanan olumsuz davranışlar sergilediğinde, yapılacak en iyi şey odaklanmamaya çalışmaktır, çünkü bu geçmemeyi öğrenecekleri bir sınır oluşturmaya yardımcı olabilir.
Övgü yerine pasif agresif yorumlar kullanırlar
Toksik ekip üyeleri genellikle rakiplerinin önünde kalabilmek için başkalarının yeteneklerini kasıtlı olarak zayıflatan kişilerdir. Hataları, olumsuzlukları bulmak ve başarılı insanları geri planda tutmak konusunda gelişirler.
İşte pasif agresif davranışlara ve yorumlara birkaç örnek:
- Sessizlik ve önemli konularda tepkisizlik,
- Alaycı sözlerle ya da hakaretlerle yanıt vermek,
- Başkalarını suçlamak,
- Geri bildirimi ve diğer bakış açılarını reddetmek,
- Bahaneler üretmek,
- Alaycı bir tutum sergilemek,
- Yüksek ego veya üstünlük sağlamaya çalışmak.
Toksik ekip üyeleri her şeyin iyi gittiği zamanlarda bile, çok fazla şikâyet eğilimindedirler. Sürekli şikayetlerini ve bahanelerini dinleyecek kişileri bulmaya çalışırlar. Uzun vadede, bu insanlar çalışma sürecine çok fazla olumsuzluk getirirler ve diğer ekip üyelerinin gereksiz şeylerle motivasyonlarını düşürürler.
Çalışmalarının ne kadar değerli olduğunu kendine hatırlatmanın bazı yolları şunlardır:
- Başarıların ve kazandıklarının güncel birer kaydını tut.
- Müşteri / yönetici incelemelerinden olumlu geri bildirimleri sık sık görebileceğin bir klasörde topla.
- Her şeyden önemlisi kendine inan ve güven. Eğer yaptığın işten tatmin oluyorsan ve konsantre bir şekilde çalıştığını düşünüyorsan, toksik ekip üyelerine asla kulak asma.
İşini seçebilirsin, ancak iş arkadaşlarını seçmen ne yazık ki mümkün değil. Yanındaki masayı kimin işgal edeceği ya da kimlerle aynı ekipte olacağın konusunda çok az kontrole sahipsin. Fakat üzerinde kontrol sahibi olduğun şey, toksik ekip üyelerine nasıl tepki verdiğindir. Bu zor insanlarla çalışmaktan kaçınamayabilirsin, ancak kendi kariyerini, ekibini ve organizasyonunu mahvetmesini engelleyebilirsin.
Üst yönetime ne zaman gitmeli?
Yukarıda anlatmaya çalıştığımız önlemleri aldın, ancak yine de toksik ekip üyesi seni demotive ediyor, işini yapmanı engelliyor, hepsinden önemlisi de mutsuz olmana sebep oluyorsa bunu yöneticine açmanın zamanı gelmiş demektir. Yöneticinle bu konuşmayı yapmak kolay veya rahat olmayacak, ancak hazırlık yapmak yardımcı olabilir. Ne söyleyeceğini planla ve sorunun tam olarak ne olduğunu, kişiselleştirmeden net bir şekilde açıkla.
Toksik bir ekipte kalmalı mı?
Toksik ekip üyeleriyle başa çıkmaya çalışmak, sağlığın veya iş performansın üzerinde zararlı bir etki yaratıyorsa bu çaba gereksiz olabilir. Yöneticilerin ya da insan kaynakları departmanının da çözüm için gerekli aksiyonları almadığını gözlemliyorsan, kendini yormamak en iyisi olabilir. Daha mutlu çalışacağın bir iş bulmak için yeni iş ilanlarını inceleyebilirsin.
Konuk Yazar: Tuğçe Aydemir / İçerik Editörü
Kaynaklar: Monster – Forbes – Business know how