Liz Wiseman’ın “Çarpan Liderler” kitabındaki tanıma göre azaltan liderler, ekiplerinin performansını potansiyellerinin altında tutan, kendilerine bağlı bir süreç ve kültür yaratan ve özellikle mikro yöneticilik yoluyla ekiplerinin alanını kısıtlayan liderler. Böyle bir liderle çalıştın mı hiç ya da müdürün azaltan liderse neler hissedersin?
Azaltan bir liderle çalışıldığında; çoğunlukla yoksunluk duygusu, kendine güvende azalma, zaman zaman öfke, isyan gibi duygular olabilir. Peki elinde farklı başka olanaklar yoksa azaltan bir liderle çalışırken hem onu çarpan lidere dönüştürme potansiyeli olabilecek, hem de seni rahatlatacak neler yapabilirsin, bu yazımda sana 6 yol önermek isterim.
Müdürünün güçlü yönlerini bul ve kullanmasını teşvik et
Azaltan müdürünü değiştirmeye çalışmak yerine onun güçlü yönlerini keşfedip, bu güçlü yönlerin hayata geçmesine katkı vermen faydalı olabilir. Eleştirel bir bakış açısı mı var, ona son proje planını gösterip daha iyi nasıl yapabileceğini sorabilirsin örneğin… Veya vizyon oluşturmada mı güçlü, yeni müşterinle ilgili düşündüğün vizyonu bir de onunla tartışarak daha iyi fikirlere ulaşabilirsin. Eğer projenin içinde çok fazla olmak isteyen bir müdürse ona projenin kritik noktalarında “Daha iyi nasıl yapabiliriz?” diye sor, hem hoşlanacak hem de onun becerilerinden en fazla faydayı sağlayacak yolu bulmuş olacaksın.
Kendi kullanım kılavuzunu müdürünle paylaş
Şanslı bir çalışansan, müdürün senin güçlü yanlarını bulmak için bir gözlem ve çaba içindedir. Bulduğunda da seni o yöne yönlendirir, ancak büyük çoğunluk içindeysen, müdürün senin güçlü yönlerinin farkında olmayabilir. Böyle bir durumda proaktif bir yaklaşımla senin güçlü yanlarını müdürünle paylaşman anlamlı olacaktır.
Örneğin; süreç geliştirmede özel bir gözün, duygun mu var. Bir süreç geliştirme fikri getirip bunu müdürüne sunabilirsin.
Kariyerimin son döneminde bunu yaptığımı hatırlıyorum. Bir DISC analizi yapılmıştı ve ben benimle ilgili raporu benimle çalışan herkese göndermiş, ‘Benimle böyle çalışırsanız en yüksek verimi alırsınız’ demiştim.
Öğrenmek için dinle
Bir azaltan lider ile çalışmak zorundaysan şu soruyu sor: Müdürümden neler öğrenebilirim? Azaltan liderlerin ekiplerindeki çalışanlar genel davranışlarından hoşnut olmadıkları için müdürlerinin bazı yaklaşım ve görüşlerini de yok sayma eğiliminde olabilirler. Özellikle “kazara azaltan lider” davranışlarını gösteren yöneticiler, iyi niyetli ve yardım etmeye de istekli olabilirler.
Bu soruya net bir yanıt verdiğinde artık “öğrenmek için” dinleyebilirsin. Müdürünle tartışmak yerine ortak paydayı bulup öğrenmeye odaklanabilirsin. Azaltan liderler aslında “duyulmak” isterler. Herkesin onların değerini görmesini sağlamaya çalışırlar. Sen de müdürünün becerisine saygı göstererek öğrenme amaçlı dinlersen iyi bir başlangıç yapmış olursun. Örneğin; bir diyalogda “Not alabilir miyim, söylediklerinizi daha sonra kategorize etmek istiyorum” diyebilirsin. Bunu yaptığında azaltan lider etkisinin azalacağını görebilirsin.
Hatalarını kabul et
Azaltan liderlerin temel inanışlarından biri şudur:
“İnsanlar ben olmadan bu işi beceremezler!”
Bu inanışı güçlendirecek en önemli şey senin yapacağın hatalardır. Bir hata yapıp bunu saklama eğiliminde olduğunda, azaltan lider bunu inanışına destek olacak bir veri olarak kabul edecektir.
Bu döngüyü kırmak için hatanı kabul edip öğrendiklerini müdürünle paylaşabilirsin. Bunu yaptığında bir dahaki sefere işi doğru yapabileceğine dair bir beklenti ve bir alan yaratmış olursun. Bu da müdürünün sana “yatırım” yapmasının yolunu açabilir. Bunu yaptığında aynı zamanda ekipteki diğer arkadaşlarının ve müdürünün de hatasını paylaşabilmesi için bir güvenli alan yaratmış da olabilirsin. Müdürün hatasını paylaştığında tüm ekip özgürleşecek, benzer yaklaşımı gösterebilecektir.
Görevini genişletecek işlere gönüllü ol
Yöneticiler bazen bir çalışana daha fazla iş vererek onu geliştirdiklerini düşünebilirler. Hele bu işler benzer ise etki bu olmayacaktır. Genelde çalışanlar yapmadıkları ve zorlanacakları yeni işler yaparak ve öğrenerek gelişirler. Çarpan liderler bunu görerek yeni ve farklı görevleri verme eğilimindedirler.
Müdürün bunu yapmıyorsa çaresiz değilsin, öncelikle müdürüne farklı ve seni zorlayacak görevleri almak istediğini söyleyebilirsin. Bu bazen terfi istediğin yorumunu ortaya çıkarabilir, mümkün olduğu kadar iki konuyu birbirinden ayırmak faydalı olabilir.
Bunun bir başka yolu müdürüne “Sizi rahatlatmak için hangi işinizi yapabilirim, bana vereceğiniz bir iş var mı?” diye sormaktır. Bu da senin gönüllü davranışın ile rolünün ötesinde bazı yeni görevler almanı da sağlayabilir.
Başarılarında müdürünü de davet et
Azaltan müdürünü yaptığın işten veya projeden bilinçli şekilde uzakta tutmaya çalışmak yerine onu işin içine sokmayı düşünebilirsin. Azaltan müdürler bu şekilde dışlandıklarında daha da ısrarcı olarak işin içine girmeye, kontrol mekanizmaları koymaya eğilimli olabilirler.
Örneğin;azaltan müdürünün takip etmek ve kontrol etmek istediği projedeki önemli bir toplantıya onu davet etmek, etmemekten daha iyi sonuçlar verebilir. Davet ettiğinde, belli yerlerde katkısını istediğinde istekle ve senin çerçevelemen ile katkı verecek, olup bitenden de haberdar olabilecektir. Bu da sadece kontrol güdüsüyle yapacağı müdahaleleri azaltabilir.
Bunlardan hangilerini uygulanabilir buluyorsun?
Konuk Yazar: Bertay Fişekçi/Çalışan Bağlılığı Danışmanı
Yazara ait diğer yazıları okumak için buraya tıklayabilirsiniz!
