Sabah iki saatinizi trafikte harcayarak işe geliyorsunuz. Yıllardır sizinle beraber olan en güvendiğiniz çalışanınız işten ayrılmak istediğini söylüyor. Ardından patron odanıza girip bu yılki bütçeyi tutturamadığınızı size hatırlatıyor. Sonra bilgisayarınız çöküyor ve bütün bilgileri kaybediyorsunuz. Tabii kendinizi de…Hayat gerçekten zor, ne kadar çok insanla ilişki kurmanız gerekiyorsa o kadar sinir bozucu, rahatsız edici, tahrik edici, can sıkıcı olayla karşılaşıyorsunuz. Öfkelenmek her ne kadar normal olsa da ani çıkışlar yapıp acısını başkalarından çıkarmak yanlış bir davranış. Hepimizin öfkesine yenik düştüğü zamanlar olabiliyor ancak liderlerin bu konuda pek seçeneği yok. Onlar öfkeleriyle başa çıkmalı, en az zararla kriz anlarını atlatabilmeli.
İşte Amerikalı uzman Joan Llyod’dan öfkesini kontrol edemeyen birkaç yönetici tipi.
Küskün. Bir şeye öfkelendikleri zaman somurturlar, konuşmayı reddederler, kendilerini ofislerine kapatırlar. Etrafındakiler ise o kendisine gelene kadar boşuna uğraşırlar. Çalışma arkadaşlarından onu pohpohlayarak yaralı egosunu tamir etmesini ve neşelendirmesini beklerler. Ancak bir süre sonra etrafındakiler bu oyundan sıkılır ve onu saygı görmeyi hak etmeyen küçük bir çocuk olarak değerlendirme başlar.
Kabadayı. Böyle bir tiple karşı karşıya kalmak istemezsiniz. Sizi herkesin ortasında küçük düşürür sonra da alıngan olduğunuzu söylerler. Bu taktik bazıları üzerinde işe yarasa da uzun sürmez, bu tür yöneticiler eninde sonunda iyi çalışanları kaybederler.
Mağdur. Çalışanlar için yaptığı onca fedakarlıktan sonra çalışanların ona minnet duymamasını anlamazlar. Oysaki o gerektiği zaman erken çıkmalarına izin vermiş, yılbaşında hediye almıştır. Ancak bu tür davranışlar genellikle geri teper.
Çığırtkan. Bağırıp çağırmalar, kapı çarpmalar sona erdiğinde çığırtkan rahatlar ancak çalışanlar daha beter hale gelmiştir. Bu tipler streslerini başkalarına bulaştırırlar ve çalışanlarından onu tolere etmesini beklerler.
Nişancı. Tansiyon arttıkça sözler acılaşır. Her önüne gelene kötü sözler sarf etmeye başlar, kimse onun atış alanı içine girmek istemez. Hata yapmamak için büyük çaba harcayan çalışanlar, bu stres altında maalesef daha fazla hata yaparlar.
Ezici. Bu tipler sinirlendiğinde etraflarında olmazsanız daha iyi olur. Kağıtlar havada uçuşur, çöp kutuları tekmelenir, masa yumruklanır. Korkutucu bir davranış olmasının yanında geri tepen de bir davranıştır. Kimse saatlerce sağlıklı düşünemez, bu öfkenin kendilerine yönleneceğinden korkarlar. Kimse öfkenin nedenini hatırlamaz ama gördükleri uzun süre akıllardan silinmeyecektir.
Çamur atan. Onlara göre tek çözüm olayın müsebbibini bulmak ve bir daha tekrarlamamalarını sağlamaktır. Ancak hatalar yanlış yönlendirilmiş bilgilerden ortaya çıkar. Kimse sabah uyanıp da “Kimbilir bugün ne hatalar yapacağım” demez.
Bunlar öfkesine hakim olamayan yöneticilerin gösterdiği davranışlardan bazıları. Ancak gerçek bir yönetici enerjisini etrafındakilere saldırmaktan çok probleme odaklanma ve çözüm aramaya yöneltir.
Ne yapmalı?
Fevri hareket etmektense, öfkenizi dizginleyip sakinleştikten sonra durumu değerlendirmeyi deneyin. Araştırmalar bunun için 5 dakikanın yeterli olmadığını yaklaşık olarak 20 dakikanın gerektiğini söylüyor. Bu süre zarfında öfkenizle başa çıkmak için yazar ve eğitimci Dianne Schilling’in önerdiği şu teknikleri deneyebilirsiniz.
1. Öfkenizi neyin tetiklediğini bulun. Birçoğumuz için öfkelenmize neden olan belirli tetikleyiciler vardır. Öfkenizin kaynağını bulursanız onunla daha yapıcı bir şekilde savaşabilirsiniz.
2. Sinirlenirken hissettiklerinizi ve vücudunuzun gösterdiği tepkiyi gözlemleyin. Bu ipuçlarını olacakları durdurmak ya da kontrol etmek için kullanın.
3. Öfkenizi tetikleyen düşüncelerinizi değiştirin, olayları daha yapıcı bir bakış açısıyla yorumlayın. Başkalarının perspektifinden olaylara bakmaya çalışın. Düşüncelerinizi değiştirmek öfkenin yerini başka duygulara bırakacaktır. Durumu ne kadar çabuk yorumlarsanız öfkenizi o kadar çabuk durdurursunuz. Olayı farklı açılardan görmek öfkenizi kontrol etmede en sağlam yollardandır.
4. Düşüncelerinizi bir kağıda yazın. Sizi öfkelendiren şeyi bir kağıda yazdıktan sonra bunu yeniden değerlendirin. Ya da sinirlendiğiniz kişiye bir mektup yazın ve sonra onu yırtıp parçalara ayırın. Ancak sizi sinirlendiren konuda derine indikçe öfkeli olmak için daha fazla nedenler bulacaksınız. Bu yüzden kendi yaktığınız ateşi daha fazla körüklemeyin.
5. Öfkeden önce yaşadığınız duyguları bulun. Öfke genellikle başka duyguların sonucunda onun peşisıra yaşanır; korku, aşağılanma, sıkıntı, gücenme gibi. Öfkenin altında yatan duyguyu bulmayı ve öfke yerine bu duyguyu ifade etmeyi öğrenin.
6. Öfkelenmenize neden olan olaylara cevap verirken kendinize güvenin. Hedefiniz öfkenizi bastırmak değil, onu agresif olmayan bir şekilde ifade etmek. Suçlama, ithamda bulunma, tehdit etme öfkenizi saldırgan bir şekilde gösterme yoludur. Sakin ve kendinize güvenerek, düşüncelerinizi ve duygularınızı kimseyi suçlamadan belirtirmek daha güçlü bir etki yaratacaktır.
7. Rahatlayın. Öfkeden kaçmak için yoga, masaj, meditasyon gibi kan basıncınızı ve kalp atışlarınızı normale düşürücü aktivitelere yönelin. Koşu, yürüyüş, dans, yüzme gibi aktiviteler de öfkeden arınmanıza ve rahatlamanıza yardımcı olacaktır.
8. Öfkenizden vazgeçin. Eğer bir kişiye ya da duruma karşı öfkeniz içinizi kemiriyorsa ve yukarıdaki tekniklerden hiçbiri işe yaramıyorsa daha zor bir seçenek deneyin:boşverin. Öfkeniz çok derinlerde açılmış eski bir yaraysa, boşvermek iyileşmenin başlangıcı olabilir. Profesyonel bir danışman ya da terapiste gitmek de listenizde yer alabilecek seçeneklerden biri.
Ne kadar öfkelisiniz?
Öfkenizin ne boyutta olduğunu öğrenmek istiyorsanız, aşağıdaki maddelerin size uygun olanlarını işaretleyin ve kaç işaret koyduğunuzu sayın.
- İnsanlar sakinleşmeniz gerektiğini söylüyorlar
- Çoğu zaman kendinizi gergin hissediyorsunuz
- İşyerinde aklınızdan geçen her şeyi söyleyemediğinizi fark ediyorsunuz
- Sinirlendiğiniz zaman her şeyden uzaklaşmak istiyorsunuz; televizyon seyrediyorsunuz ya da yatıp uyuyorsunuz
- Neredeyse her gün alkol alıyorsunuz
- Uyku problemi yaşıyorsunuz
- Çoğu zaman yanlış anlaşıldığınızı ya da dinlenmediğinizi düşünüyorsunuz
- İnsanlar bağırmamanız konusunda sizi sık sık uyarıyor
- Sevdikleriniz onları incittiğinizi söylüyor
- Arkadaşlarınızdan gelen telefonlar giderek azalıyor
0 – 2 Kontrol edilebilir.
Öfkeniz kontrol edilebilir boyutlarda. Dilerseniz rahatlama egzersizleri yapabilirsiniz.
3 – 5 Makul.
Sizi neyin sinirlendirdiğini ve neden strese girdiğinizi bulmaya çalışın. Stres yönetme tekniklerinden yararlanın.
6 + Kontrol edilemez.
Öfkeniz kontrol edilemez boyutlarda. Kendinize ve çevrenizdekilere zarar vermeden önce öfke yönetimi tekniklerinden yararlanabilir, profesyonel yardıma başvurabilirsiniz.