Referans mektuplarını değerlendirmek, adayı değerlendirme açısından önem taşır. Öncelikle referans sahibinin konumu ve aday ile yakınlığı göz önünde bulundurulmalıdır. Önemli olmasının diğer bir nedeni de, adayın güvenilirliğinin ilk deneme aşamasını oluşturmasıdır.
Adayın referans olarak gösterdiği kişiyi aramadan önce, hangi soruları nasıl bir sıra ile soracağınızı planlamanızda yarar vardır. Eğer aynı pozisyon için birçok adayın referans gösterdiği kişilerle konuşacaksanız, o zaman sorularınızın önceden bir taslağı olmasının adil davranmanız açısından ne denli önemli olduğu açıktır.
Planınızı hazırladıktan sonra, karşınızdaki kişiye kim olduğunuzu, neden aradığınızı ve referans verdiği adayı hangi pozisyon için düşündüğünüzü açıklayın. İlk sorularınız temel noktalara eğilmeli;
- Adayın firmanızdaki çalışma süresi
- Adayın firmanızdaki görevi
- Adayın maaşı
- Adayın varsa firma içi ve dışındaki başarıları, başarısızlıkları
- Adayın yöneticilik / takım liderliği yapıp yapmadığı
- Referansın adayı tanıma süresi
- Adayın güçlü ve zayıf yönleri
- Adayın işyerindeki performansı
- Adayın işe geç kaldığı, hiç gelmediği ya da işten erken ayrıldığı günlerin aylık ortalaması
- Adayın çalışmakta zorlandığı karakter tipi
- Adayın stres altındaki performansı
- Adayın kişilerarası iletişim becerisi
- Adayın, sözü edilen pozisyon için uygunluğu
Aşağıdaki listede günümüzde işverenlerin referans mektuplarında görmeyi bekledikleri bazı özellikler sıralanmıştır.
- iletişim yeteneği
- zeka
- kendine güven
- sorumluluk alabilme
- hızlı karar alabilme
- liderlik
- hayalgücü
- esneklik
- genel kültür
- stres altında çalışabilme
- rekabet gerektiren iş ortamına uyum sağlayabilme
- uygun mesleki bilgilere sahip olma
- empati kurabilme
- soyut ve yenilikçi düşünebilme
- firmaya ve işine bağlılık