İş ya da özel hayatında dönem dönem enerjinin düştüğünü ve hiçbir şey yapmak istemediğini hissedebilirsin. Öncelikle bunun insani bir duygu olduğunu ve yalnız olmadığını söyleyelim. Eğitmen ve Yaşam Koçu Gökçe Doğan, böylesi bir durumla karşılaştığında neler yapman gerektiğini yazımızda paylaşıyor.
“Profesyonel olmak” kavramı, faklı kişilerde farklı tanımlara sahip ve detayına indikçe bambaşka açılımlar taşıyan özel bir ifadedir. Akla ilk gelen tanımlardan biri, bir meslekte ya da sahip olunan pozisyonda gereken en iyi becerilere sahip olmaktır. Başka bir bakış açısı ise duyguların etkisinde kalmadan karar verebilmek, daha başka bir görüşe göre de iş ahlakına ve etik kurallara bağlı olarak hareket edebilmektir.
Bu tanımların hepsi hem çok doğru hem de olmazsa olmazdır. Dolayısıyla tamamını kapsayan kısa bir ifade ile özetlersek; “Profesyonel olmak” “Bilen ve yapan” olmaktır. Yani ne yapması gerektiği bilen ve onu yapan olmaktır.
Buradan yola çıkarak profesyonel kişilerin özelliklerini şu şekilde maddeleyebiliriz.
- Kendini tanır ve yönetir
- Kişisel kalite farkındalığına sahiptir
- Hedef sahibidir
- Hedefe ulaştıracak iç motivasyona sahiptir
- Planlı ve stratejiktir
- Sonuç odaklıdır
- Rolünün ve beklentilerin farkındadır
- Gereken çabayı göstermeye isteklidir
- Gelişime ve öğrenmeye açıktır
- Zamanını ve enerjisini değiştirebileceği konulara harcar
- Şartlar değiştiğinde hedefi baki kalır, ancak yol haritasını yeniler
- Zor zamanlar ve zor insanlarla karşılaştığında çeviklik gösterir
- Kapsayıcıdır, farklı görüşlere ve farklı tarzlara saygılıdır
Profesyonellik kavramını, sadece iş hayatımız ya da iş ilişkilerimizle sınırlandırmak yerine daha geniş bir çerçevede ele almak gerekir. Hayatımızın her alanında, sosyal hayatımızda ve özel hayatımızda ertelemek ya da atalet (harekete geçememek) gibi konularla baş edebilmek için profesyonel davranış alışkanlığı kazanmak önemlidir.
İlgilenmek istediğimiz hobiler, öğrenmek istediğimiz yeni bir dil, görmek istediğimiz mekanlar, okumak istediğimiz kitaplar ya da vakit geçirmek istediğimiz dostlar için doğru zamanı beklemek mi yoksa bunları hedef haline getirip, planlayıp gerçekleştirmek mi bizi mutlu eder? Yanıt belli olsa da bunu her zaman koruyabilmek de ciddi bir çaba ve alışkanlık kazanmayı gerektirir.
Her zaman ve her durumda profesyonel kalınabilir mi?
Tüm tanımları ve gereken özellikleri farkında olmak bir yana dursun, zorlandığımızı ya da yorulduğumuzu hissettiğimiz dahası hiçbir şey yapmak istediğimiz anlar da olur, olacaktır. İşimiz, sorumluluğumuz ve pozisyonumuz ne olursa olsun duygularımız ya da sağlık halimiz harekete geçmemize engel olabilir. Bazen içsel nedenlerle bazen de işsel nedenlerle bildiklerimizi yapmadığımız, yapamadığımız olduğu gibi, ertelemek davranışını da gösterebiliriz.
İçsel nedenler & işsel nedenler
Vücudumuzdaki bir ağrı, çıkmasını beklediğimiz bir tahlil sonucu, sevdiğimiz biriyle yaşadığımız bir anlaşmazlık, akşam için planladığımız sürpriz parti hazırlıkları gibi içsel nedenlerimiz ile ekip arkadaşımızla yaşanan bir iletişim kazası, yöneticiden aldığımız olumsuz geri bildirim ya da beklenilen terfinin gelmemesi gibi işsel nedenlerimiz odak noktamızı dağıtabilir.
Böyle zamanlarda yaşadığımız harekete geçememek, diğer adıyla atalet durumu insan olarak yaşayabileceğimiz en doğal sonuçlardan biridir. Önemli olan böyle zamanların etkisinde ne kadar süre kaldığımız ve ne kadar zamanda tekrar ayağa kalkabildiğimizdir.
Atalet, harekete geçmek için gereken motivasyon eksikliği veya enerji düşüklüğü gibi nedenlerden kaynaklanabilir. Nedenleri ister içsel olsun ister işsel olsun bununla başa çıkabilmek, profesyonel tarafta kalabilmek mümkündür.
Ataletle başa çıkmak ve profesyonel tarafta kalabilmek için aşağıdaki önerileri uygulayabilirsin:
- Hedefler belirle: Kendine SMART hedefler belirle ve bu hedeflere ulaşmak için planlar yap. Hedeflerinin gerçekçi, ölçülebilir, ulaşılabilir ve zamanlı olmasına özen göster.
- Küçük adımlarla başla: Büyük hedeflere ulaşmak için küçük adımlar at. Bu, hedefine ulaşmak için gereken işleri daha yönetilebilir hale getirecektir. Alışkanlık kazandıran küçük adımlar için sosyal hayatımızdan başlamak en güzel yöntemdir.
- Kendine meydan oku: Kendine zorluklar oluştur ve kendini geliştirmeye çalış. Örneğin; gün bana yetmiyor diyorsan, güne daha erken saatte başlamak gibi kendine meydan okumanı sağlayacak yeni alışkanlıklara yer aç.
- Kendini ödüllendir ve molalar ver: Kendine küçük ödüller ver. Dışarıdan gelecek takdirler harikadır, ancak kendimize sunduğumuz ödüller daha sürdürülebilir bir motivasyonu destekler. Ayrıca kısa molalar vererek daha fazla çaba göstermek için güç toplayabilirsin.
- Düzenli olarak egzersiz yap: Bu aksiyon hem enerjini artıracak hem de motivasyonunu yükseltecektir.
- Yeni deneyimler & ritüeller dene: Senin için yeni olacak bazı eylemleri denemek, rutinleşmiş hayatını renklendirecek ve motivasyonunu artıracaktır.
- Destek al: Ailenden, arkadaşlarından veya bir koçtan yardım al. Bu seni harekete geçirecek nedenleri keşfetmene destek olacaktır.
Bu önerileri uygulayarak, ataletle başa çıkabilir ve hedeflerine ulaşmak için gerekli motivasyonu ve enerjiyi bulabilirsin. Bu sayede profesyonel tarafta kalabilir, mesleğindeki, özel hayatındaki rollerinde başarılı olabilirsin.
Konuk Yazar: Gökçe Doğan
Kıdemli Eğitmen / Yaşam Koçu
Yazara ait diğer yazıları okumak için buraya tıklayabilirsiniz.
