Günümüz koşullarında iş yerlerindeki sirkülasyon oldukça fazladır. İşverenler yasal haklarını kullanarak çalışanların işlerine farklı sebeplerle son verebilirken, çalışanlar da çeşitli sebeplerle işlerinden ayrılabilir. Peki, hangi işten çıkış kodu ne anlama geliyor?
Çalışan ve işveren arasında oluşan anlaşmazlıkların bir kısmı çalışanın işten kendi rızasıyla ayrılmasıyla sonuçlansa da bir kısmı da çalışanın iş akdinin feshedilmesiyle sonuçlanır. İşveren iş akdi fesih edilen çalışanı çıkarılma nedeniyle birlikte Sosyal Sigortalar Kurumu’na bildirmek zorundadır. Bu bildirimi yaparken önceden belirlenmiş bazı kodları kullanır. SGK işten çıkış kodları toplamda 50’ye kadar gitse de bazı kodlar işveren ve işçi tarafında tartışmaya yol açtığından sadece 47 kod yürürlüktedir. 6,7 ve 29 kodları iptal edilmiş yerine 41’den sonraki yeni SGK çıkış kodları eklenmiştir.
SGK işten çıkış kodları nelerdir?
İşveren çalışanını işten çıkarırken SGK işten çıkış kodları arasından birini seçmek zorundadır. Toplamda 50 tane işten çıkış kodu vardır. Bu kodlar arasında çalışanın sonraki iş hayatını zora sokabilecek yüz kızartıcı bir fiil nedeniyle işten çıkarılma olabileceği gibi emeklilik, iş yerinin kapanması, toplu işten çıkarma gibi nedenler de olabilir. Bazı işten çıkarmalar sonucunda kıdem tazminat hakkı oluşmazken bazılarında ise çalışan tazminat hakkı ile birlikte işsizlik ödeneği hakkına da sahiptir. Örneğin; 1 kodu ile işten çıkarma durumunda tazminat ve işsizlik ödeneği hakkı ortaya çıkmaz. Nedeni ise bu kodun deneme süresinin sonlanması ile çalışanın işinin işveren tarafından feshi anlamı taşımasıdır. SGK işten çıkış kodları geniş ve herhangi bir tartışmaya sebebiyet vermeyecek netlikteki açıklamalarıyla çalışanın çıkış ya da çıkarılış nedenini net olarak açıklar.
SGK işten çıkış kodları açıklamaları
SGK işten çıkış kodları güncel listesi aşağıdaki gibidir.
- 1.Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi
- 2. Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi
- 3. Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa)
- 4. Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi
- 5. Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi
- 8. Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle
- 9. Malulen emeklilik nedeniyle
- 10. Ölüm
- 11. İş kazası sonucu ölüm
- 12. Askerlik
- 13. Kadın işçinin evlenmesi
- 14. Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması
- 15. Toplu işçi çıkarma
- 16. Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer iş yerine nakli
- 17. İş yerinin kapanması
- 18. İşin sona ermesi
- 19. Mevsim bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır)
- 20. Kampanya bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır)
- 21. Statü değişikliği
- 22. Diğer nedenler
- 23. İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih
- 24. İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih
- 25. İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile fesih
- 26. Disiplin kurulu kararı ile fesih
- 27. İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih
- 28. İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih
- 30. Vize süresinin bitimi ( İş akdinin askıya alınması halinde kullan Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır)
- 31. Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih
- 32. 4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile feshi
- 33. Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi
- 34. İş yerinin devri, işin veya iş yerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih
- 36. KHK ile iş yerinin kapatılması
- 37. KHK ile kamu görevinden çıkarma
- 38. Doğum nedeniyle işten ayrılma
- 39. 696 KHK ile kamu işçiliğine geçiş
- 40. 696 KHK ile kamu işçiliğine geçilememesi sebebiyle çıkış
- 41. Re’sen işten ayrılış bildirgesi düzenlenenler
- 42. 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-a İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması
- 43. 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-b İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması.
- 44. 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-c İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması
- 45. 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-d İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, iş yerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da iş yerinde bu maddeleri kullanması
- 46. 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-e İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması.
- 47. 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-f İşçinin, iş yerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi
- 48. 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-g İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki iş günü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç iş günü işine devam etmemesi
- 49. 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-h İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi
- 50. 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-ı İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, iş yerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması
SGK işten çıkış kodları ve işsizlik maaşı uygulaması
Bazı işten çıkarmalar sonucunda çalışanın işsizlik maaşı alma hakkı vardır. Başka bir deyişle 04, 05, 12, 15, 17, 18, 23, 24, 25, 27, 28, 31, 32, 33, 34, 40 SGK işten çıkış kodları ile çıkarılan çalışanların işsizlik ödeneği hakkı oluşur. İşsizlik ödeneği çalışma süresiyle ilintili olduğundan SGK işten çıkış kodları ile birlikte çalışma sürenin ödenek almak için yeterli olup olmadığını kontrol etmende fayda var. Çalışan bu kodlardan bazılarında hem kıdem hem de ihbar tazminatı alabilirken yüz kızartıcı suç, görevi ihmal etme, iş güvenliğini tehlikeye düşürme, iş ekipmanlarına zarar verme, devamsızlık, taciz, KHK ve doğum nedeniyle işten ayrılma gibi durumlarda çalışanın kıdem, ihbar veya işsizlik ödeneği gibi alacağı oluşmaz. 3 işten çıkış kodu ile işten ayrılan çalışan ise sadece ihbar tazminatı almaya hak kazanır.