Hayat, bazen sevdiğin insanları kaybetmek gibi zor anlarla seni sınar. Böyle bir durumdaysan çalışmak senin için zor olabilir. İşte tam bu noktada vefat izni devreye girer. Sevdiğin birini kaybettiğinde ölüm izni kullanarak iş hayatından biraz da olsa uzaklaşabilirsin. Peki, vefat izni kaç gün, nasıl kullanılır ve hangi durumlarda geçerlidir? İşte tüm detaylar!
Vefat izni nedir?
Ölüm izni, çalışanların yakınlarından birinin vefat etmesi durumunda, bu zor süreçte yas tutabilmeleri ve cenaze işlemleriyle ilgilenebilmeleri için verilen bir izindir. Hem devlet memurları hem de özel sektördeki çalışanlar için geçerli olan bir haktır. Yani, sevdiğin birini kaybettiğinde, ölüm izni sayesinde bir süre işten uzaklaşabilir ve bu süre boyunca maaşını almaya devam edebilirsin. Ölüm izni ücretli bir izin türüdür. Yani çalışmadığın sürede gelirinden herhangi bir kesinti yapılmaz.
Vefat izni hangi yakınları kapsar?
Ölüm izni, memurun ya da işçinin birinci derece akrabasının vefatı durumunda verilir. Verilecek izin süresi de çalışanın memur veya işçi olmasına göre değişir. Ölüm iznini kapsayan yakınlar şunlardır:
Memurlarda ölüm izni
- Eşin Ölümü: 7 gün
- Annenin Ölümü: 7 gün
- Babanın Ölümü: 7 gün
- Kardeşin Ölümü: 7 gün
- Çocuğun Ölümü: 7 gün
- Kayınvalidenin Ölümü: 7 gün
- Kayınpederin Ölümü: 7 gün
İşçilerde ölüm izni
- Eşin Ölümü: 3 gün
- Annenin Ölümü: 3 gün
- Babanın Ölümü: 3 gün
- Kardeşin Ölümü: 3 gün
- Çocuğun Ölümü: 3 gün
- Kayınvalidenin Ölümü: –
- Kayınpederin Ölümü: –
Özel sektörde kayınvalide ve kayınpeder ölüm izni hakkı çalışılan yere göre değişir. Tamamen işverenin inisiyatifinde olan bir durum olmakla birlikte birçok iş yeri çalışanına bu izni tanır.
Vefat izni kaç gün süreyle verilir?
Ölüm izni hem devlet memurları hem de özel sektör çalışanları için sağlanan bir hak olmakla birlikte, bu iznin süresi farklılık gösterir. Devlet memurları için ölüm izni süresi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 104/B maddesi uyarınca belirlenmiştir ve bu süre 7 gündür. Özel sektör ölüm izni 4857 sayılı İş Kanunu’nun ek-2. maddesi çerçevesinde düzenlenmiştir ve bu süre 3 gündür. İlgili kanun maddeleri şu şekildedir:
“İşçiye; evlenmesi, evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir.” (İş Kanunu, Ek Madde 2)
“Memura, eşinin doğum yapması hâlinde, isteği üzerine on gün babalık izni; kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ya da eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hallerinde isteği üzerine yedi gün izin verilir.” (657 sayılı Kanun, m. 104/B)
Memurlara sağlanan ölüm izni süresi, özel sektör çalışanlarına göre daha uzun olmasına rağmen özel sektör çalışanları bu izni mazeret izni ile uzatma hakkına sahiptir.
Vefat izni için hangi belgelere ihtiyaç vardır?
Ölüm izni talebi için gerekli belgeler, yasal düzenlemelere ve işverenin politikalarına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Bu nedenle, ölüm izni başvurusu yapmadan önce iş yerindeki prosedürlere ve gereksinimlere dikkat etmen önemlidir. Genellikle, ölüm izni başvurusu için talep edilen ana belge “ölüm izni belgesi”dir.
Ölüm izni belgesi, bir yakınını kaybeden çalışanın izin talebini iş yerine bildirirken kullanılan resmi bir belgedir. Bu belge, iş yerinin belirlediği kurallar ve yasal gereklilikler doğrultusunda düzenlenir. İş yerinden alacağın ölüm izni belgesi genellikle şu bilgileri içerir:
- Adın, soyadın ve görev unvanın
- İzin talebinin geçerli olduğu tarih aralığı
- Kaybettiğin yakınının ölüm belgesinin talep edilmesi durumunda, bu belgenin eklenmesi
- Ölüm izninin süresi
- İzin süresi boyunca maaşının nasıl ödeneceği
- Yöneticilerin adı, soyadı, imzası ve şirket mührü
İlgili belge, ölüm izni aldığını resmi olarak belgeleyen bir kayıt olur ve iznin şartlarını netleştirir. Ne kadar süreyle izinli olduğun, izninde maaşının nasıl ödeneceği ve ek belgelerin talep edilip edilmediği gibi tüm detaylar belirtilir.
İkinci derece akrabaların ölümü durumunda izin hakkı
Ölüm izni, genellikle birinci derece akrabaların (eş, çocuk, anne, baba) vefatında kullanabileceğin bir haktır ve bu yasal olarak güvence altına alınmıştır. Ancak ikinci derece akrabaların; dede, anneanne, teyze, hala babaanne ölüm izni kapsamında değildir. Yani, iş yerin yasal olarak seni ikinci derece akrabaların vefatında izinli saymak zorunda değil.
Bununla birlikte, 2. derece akraba ölüm izni talep etmek istersen, işverenle anlaşarak bu konuda bir düzenleme yapılabilir. Bu tamamen iş yerinin politikalarına veya işverenin takdirine bağlı olarak verilen bir izin olur. Hem ikinci derece akraba hem de kayınpeder ve kayınvalide ölüm izni bir hak olmadığı için işverenin bu tür talepleri nasıl karşılayacağına karar verirken esnek olabileceği gibi reddetme hakkı da vardır.
Vefat izni yıllık izinden düşer mi?
Herhangi bir yakının ölümü üzerine aldığın vefat izni boyunca maaşın aynen ödenmeye devam eder. Bu izni kullandığında, yıllık izin süren azalmaz çünkü vefat izni yıllık izin sayılmaz. Yani, vefat iznin bitince yıllık izin kullanmaya devam edebilirsin. Vefat izninin, yıllık izinden düşülmesi yasal olarak mümkün değildir.
Fakat ölüm izni, ilgili kanunlarda iş günü olarak değil takvim günü olarak belirlendiği için izin günlerin resmi tatillere, hafta sonlarına ya da dini bayramlara denk gelse bile iznin süresi değişmez ya da uzamaz. Yani, o günler de iznin içinde sayılır.
İşveren, işçiye vefat izni kullandırmazsa ne olur?
İş Kanunu ölüm izni tanımını yasal olarak yaptığı için işverenin bu izni sana kullandırmaması, yasalara aykırı olur. Eğer sen, vefat izni hakkını kullanamazsan hem bu izinle ilgili hem de diğer alacaklarınla ilgili dava açıp hakkını arayabilirsin. Yani, işveren bu hakkı sana vermediğinde, yasal olarak bu durumu mahkemeye taşıma hakkın bulunur. Bu yüzden işverenler, çalışanların vefat izni gibi yasal haklarını yerine getirmek zorundadır.