2023 YKS ek kontenjanlar ve ek kontenjan koşulları  

YKS’de bu yıl ilk kez birbirinden farklı 3 özel ek kontenjan türü tanımlandı.

Yükseköğretim programlarına (lisans ve önlisans programlarına) her yıl alınacak öğrenci sayısı kadar kontenjan ayrılır. Herhangi bir ayrıcalığı olmayan ve puanı ile girecek adaylara ayrılan genel kontenjanlar olduğu gibi bazı özel durumundan dolayı sadece o özel durumlu adaylara ayrılan kontenjanlar da kılavuzda yer alır.  

Önceki yıllarda sadece okul birincileri için devlet üniversitesi programlarında ayrı bir kontenjan ayrılıyorken, 2023 YKS ile birlikte özel kontenjan türlerinde de bir değişikliğe gidildi ve okul birinciliği kontenjanlarına ilave olarak şehit-gazi yakını kontenjanı, depremzede kontenjanı ve 34 yaş üstü kadın kontenjanı olmak üzere 3 yeni kontenjan türü daha tanımlandı. Ancak bu kontenjanlar doğal olarak tüm üniversite türlerine ve tüm programlara tanımlanmadı.  

Şimdi bu kontenjanların kimleri kapsadığını, nerede bulunduklarını ve nasıl yerleşileceğini senin için ayrıntıları ile ele alalım. 

Kimler şehit gazi kontenjanından yararlanır? 

Şehit-gazi yakını kontenjanı şehit ve gazilerin eş ve çocukları ile gazilerin bizzat kendilerini kapsar. Birinci dereceden yakını olmayanlar bu kontenjan kapsamına girmezler. Durumu şehit-gazi yakını olarak tanımlanmayanlar, şehit-gazi yakını kontenjanından yararlanamazlar. Sistem senin bir şehit gazi yakını olup olmadığını SGK kayıtlarından kontrol eder, kayıtlar bunu onaylıyorsa seni bu statüye dahil eder.  

Şehit gazi kontenjanı hangi üniversitelerde bulunuyor? 

Şehit-gazi eşi, çocuğu ya da bizzat gaziler için ayrılan kontenjanlar sadece vakıf üniversitelerinin burslu programları ile sınırlandırılmıştır. Devlet üniversitelerinde bu kontenjan için ayrıca bir yer ayrılmaz. 2023 YKS’de vakıf üniversitelerinin lisans programlarına 2 bin 79, önlisans programlarına ise bin 695 şehit-gazi kontenjanı tanımlandı. Hiçbir ücret ödemeden tamamen burslu olarak girilecek bu programlara tercihlerin tamamlanması ve yerleştirme işlemleri sonunda toplam 3 bin 774 şehit gazi yakını alınacak. 

Şehit ve gazi yakınları nasıl yerleştirilecek? 

Şehit-gazi yakınıysan yerleştirme işlemi yapılırken sistem seni bu kontenjanı bulunan ve tercih listene aldığın vakıf üniversitesi burslu programına önce bu statüde değilmişsin gibi yerleştirmeye çalışır. Eğer yerleşmeye yeter puanın yoksa bir alt tercihini değerlendirmeye geçmeden bir de şehit-gazi yakınları arasındaki puan üstünlüğüne bakarak seni değerlendirmeye dahil eder.  

En çok şehit gazi yakınını alacak lisans programları hangileri 

Şehit-gazi yakını kontenjanları bakımından 2023 YKS’deki lisans programlarında en çok öğrenci Psikoloji programına alınacak. Psikoloji için 133 burslu kontenjan ayrılmış durumda. Onu 100 kontenjanla Hukuk, 86 kontenjanla Bilgisayar Mühendisliği, 74 kontenjanla Hemşirelik ve 71 kontenjanla da İşletme programı takip ediyor. 176 farklı lisans programına 1’den 133’e kadar toplam 2 bin 79 şehit gazi yakını olan öğrenci alınacak. 

En çok şehit gazi yakınını alacak önlisans programları hangileri 

Şehit-gazi yakını kontenjanları bakımından 2023 YKS’deki önlisans programlarında 94 kontenjan ile İlk ve Acil Yardım programı başta bulunuyor. Onu 88 kontenjanla Anestezi, 83 kontenjanla Tıbbi Görüntüleme Teknikleri ve 73 kontenjanla da Bilgisayar Programcılığı takip ediyor. 113 farklı önlisans programına 1’den 94’e kadar toplam bin 695 öğrenci alınacak. 

Genel yerleştirmede dolmayan şehit gazi yakını kontenjanları ne olacak? 

Genel yerleştirmede ayrılan kontenjanlara yeterli sayıda şehit gazi yakını aday yerleştirilemediği taktirde bu kontenjanlar ek yerleştirme sürecine aktarılacak. Hem ilk yerleştirmede boş kalan hem de şehit-gazi yakını olarak yerleştiği halde üniversiteye kayıt yaptırmadığı için boşalan kontenjanlara ek yerleştirme sürecinde yine şehit-gazi yakını adaylar yerleştirilecek. Bu da eğer bir şehit-gazi yakını adaysan senin için henüz sürecin ve şansın tamamlanmadığı anlamına geliyor. 

YKS açısından kimler depremzede olarak kabul ediliyor? 

Depremzede kontenjanı 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan Kahramanmaraş merkezli iki büyük deprem sırasında depremin etkilediği ve afet bölgesi kapsamına alındığı il ve ilçelerde ikamet eden ya da ikamet adresi bunların dışında olup da bu illerdeki liselerde eğitim gören adayları kapsıyor. Bu kapsama giren il ve ilçeler Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elâzığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye, Şanlıurfa ile Sivas’ın Gürün ilçesi olarak kabul edildi.  

Öte yandan önceden üniversiteye kayıtlı, üniversiteden mezun olmuş ya da üniversitede okurken ilişiği kesilmiş bir depremzede öğrenciysen bu tarih itibariyle ilgili illerde ikamet ediyor olsan da depremzede kontenjanından yararlanamıyor olacaksın. Burada lisans ya da önlisans hangi program türüyle ilişiğin olduğuna bakılmaksızın geçmişte üniversite öğrencisi olmuşsan bu statüye dahil ediliyor ve depremzede kontenjanını tercih etmeye hak kazanamıyorsun. 

Depremzede kontenjanı hangi üniversitelerde yer alıyor? 

Bu kontenjanın omurgasını depremden doğrudan etkilenen 11 ildeki 16 devlet üniversitesi ile Gürün ilçesinin de etkilenmesinden dolayı Sivas’ta yer alan 2 devlet üniversitesi oluşturuyor. Depremzede kontenjanı sadece bu üniversiteler ile sınırlı değil elbette. Aynı zamanda tüm Türkiye’deki vakıf üniversitelerinin burslu programlarının da her birine birer depremzede öğrenci kontenjanı ayrılmış durumda. Deprem bölgesi dışındaki devlet üniversiteleri için ise ayrıca bir depremzede kontenjanı tanımlanmadı. Bu 12 ilin dışındaki devlet üniversitelerini bir depremzede olarak tercih etmen halinde diğer genel tercih yapan adaylardan bir farkın ve ayrıcalığın olmayacak.  

Depremzede öğrencilere ayrılan kontenjan ne kadar? 

Deprem bölgesindeki üniversitelerin mevcut genel kontenjanlarında bir değişikliğe gitmeden her bir program için yüzde 25 ekstra deprem kontenjanı tanımlanarak bu kontenjanlar belirlendi. Örneğin; bir programın genel kontenjanına 80 aday yerleşecekse o programın depremzede kontenjanına ayrıca 20 depremzede aday daha alınacak. 12 ildeki 18 devlet üniversitesinin tamamına baktığımızda lisans programlarına 10 bin 493, önlisans programlarına da 9 bin 698 öğrenci alınacak. Vakıf üniversitelerinin burslu programları için ise lisans programlarında bin 916, önlisans programlarında ise bin 570 kontenjan ayrılmış durumda. Tamamının toplamına baktığımızda 2023 YKS itibarıyla 23 bin 677 depremzede öğrenci bu kontenjanlardan yararlanabilecek. 

En çok depremzede alacak lisans programları hangileri? 

2023 YKS’de lisans programları arasında en çok depremzede kontenjanı İlahiyat programına ayrılmış durumda. Toplam 676 İlahiyat depremzede kontenjanı bulunuyor. Bunu 532 kontenjanla Tıp, 458 kontenjanla Hemşirelik, 381 kontenjanla Bilgisayar Mühendisliği ve 370 kontenjanla Elektrik-Elektronik Mühendisliği programı takip ediyor. Devlet ve vakıf üniversitelerinde yer alan 254 farklı lisans programına 1’den 676’ya kadar toplam 12 bin 409 depremzede öğrencinin bu kontenjan türüyle alınması planlanıyor. 

En çok depremzede alacak önlisans programları hangileri? 

2023 YKS’de önlisans programları arasında en çok depremzede kontenjanı Bilgisayar Programcılığı programına ayrılmış durumda. Toplam 597 Bilgisayar Programcılığı kontenjanı bulunuyor. Bunu 481 kontenjanla Muhasebe ve Vergi Uygulamaları, 444 kontenjanla önlisans Çocuk Gelişimi, 377 kontenjanla Bankacılık ve Sigortacılık ile 313 kontenjanla Elektrik programı takip ediyor. Devlet ve vakıf üniversitelerinde yer alan 187 farklı önlisans programına (2 yıllıklara) 1’den 597’ye kadar toplam 11 bin 268 öğrenci alınacak. 

Depremzede adaylar nasıl yerleştirilecek? 

Eğer bir depremzede adaysan, yerleştirme işlemi yapılırken sistem bu kontenjanı bulunan ve tercih listene aldığın devlet ve vakıf üniversitesi burslu programlarına seni önce bu statüde değilmiş gibi yerleştirmeye çalışıyor. Eğer genel kontenjana yerleşmeye yeter puanın yoksa bir alt tercihini değerlendirmeye geçmeden bir de depremzede adaylar arasındaki puan üstünlüğüne bakarak senin tercihlerini değerlendirmeye devam ediyor. Ayrılan kontenjandan daha fazla sayıda depremzede aday varsa puan üstünlüğüne bakarak seni o programa yerleştirmeye çalışıyor. 

Depremzede adayların yerleşme şansı yüksek mi? 

Vakıf üniversitelerinde sadece birer burslu kontenjanın yer alması yerleşme şansı bakımından büyük avantaj değilmiş gibi gözükse de aslında bu programlarda da avantajlısın. Özellikle deprem yaşanan illerdeki devlet üniversitelerine ait yüksek kontenjanlar bu illeri tercih eden bir depremzede adaysan senin açından çok büyük bir şans yaratacağını düşünüyoruz. Hem yaşanan deprem nedeniyle bu illere diğer illerden öğrenci talebinin azalması hem de yüzde 25 oranında artırılmış kontenjanların depremzede bir aday olarak senin yerleşmeni son derece kolaylaştırması bekleniyor. 

Genel yerleştirmede dolmayan depremzede kontenjanları ne olacak? 

Genel yerleştirmede ayrılan kontenjanlara yeterli sayıda depremzede aday yerleştirilemediyse bu kontenjanlar ek yerleştirme döneminde de depremzede adayların tercihine açılıyor. Hem ilk yerleştirmede boş kalan hem de depremzede olarak yerleştiği halde kayıt yaptırmadığı için boşalan kontenjanlara ek yerleştirme sürecinde yine depremzede adaylar yerleştirilecek. Bu da şehit-gazi yakını adaylarda olduğu gibi depremzede adaylar için de henüz sürecin tamamlanmadığı ve yerleşme şansının hala devam ettiği anlamına geliyor. 

2023 YKS açısından kimler 34 yaş üstü kadın olarak kabul ediliyor? 

1 Ocak 1989 tarihinden önce doğmuş bir kadınsan ve daha önceden üniversitelerin lisans programlarının hiçbirinden mezun olmadıysan ve bu yıl sınava başvurduysan burada tanımlanan kişi sensin. Doğum tarihi ve cinsiyet kuralına uymana rağmen eğer önceden bir önlisans programını bitirdiysen bu sefer sadece lisans programlarını tercih etmen halinde yine bu kapsama dahil olabilmeyi başarıyorsun. Özetle yaş, cinsiyet ve önceden üniversite mezunu olmaman, olduysan da bir önlisans programından mezun olmuş olman gerekiyor diye özetleyebilirim.  

34 yaş üstü kadınlar için hangi üniversite ve programlarda kontenjan açıldı? 

34 yaş üstü kadınlar için ayrılan kontenjanlar sadece devlet üniversitelerinde bulunuyor. Böyle bir adaysan vakıf üniversitelerinde senin için özel bir kontenjan tanımlaması yapılmadı. Öte yandan devlet üniversitelerinin de tüm programlarına açık bir kontenjan türü değil 34 yaş üstü kadın kontenjanı. Örneğin; 34 yaş üstü kadınsan sıralama barajı olan programlar için sana özel bir kontenjan bulunmuyor. Bu kapsamda Tıp, Diş Hekimliği, Eczacılık, Hukuk, Mimarlık, Mühendislik ve Öğretmenlik programlarına 34 yaş üstü kadın kontenjanı tanımlaması yapılmadı. Sıralama barajlı bölümlere ilave olarak Havacılık Elektrik ve Elektroniği, Havacılık Yönetimi, Denizcilik İşletmeleri Yönetimi, Uçak Bakım ve Onarım, Uçak Elektrik ve Elektroniği, Uçak Gövde ve Motor Bakımı ve Pilotaj gibi teknik bölümleri için de bir kontenjan tanımlaması yapılmadı. Yukarıdaki programların dışında yer alan lisans ve önlisans dallarına 34 yaş üstü kadın olarak sana ayrılmış kontenjanlar oranında tercihler yapabiliyorsun. 

34 yaş üstü kadınlar için ayrılan kontenjan ne kadar? 

Tamamı devlet üniversitelerinde yer alan 8 bin 152 kontenjan lisans programlarına, 12 bin 839 kontenjan da önlisans programlarına ayrılmış durumda. Bu kapsamda 2023 YKS’de 34 yaş üstü kadınlar için toplam 20 bin 991 kontenjan tahsis edildi. 

En çok 34 yaş üstü kadın alacak lisans programları hangileri? 

Lisans programları arasında en çok 34 yaş üstü kadın kontenjanı depremzede kontenjanında olduğu gibi İlahiyat programına ayrılmış durumda. Toplam 362 ilahiyat kontenjanı bulunuyor. Bunu 356 kontenjanla Hemşirelik, 283 kontenjanla Tarih, 279 kontenjanla Türk Dili ve Edebiyatı ile 275 kontenjanla İşletme programı takip ediyor. Devlet üniversitelerinde yer alan 316 farklı lisans programına 1’den 362’ye kadar toplam 8 bin 152 öğrenci alınacak. 

En çok 34 yaş üstü kadın alacak önlisans programları hangileri? 

Önlisans programları arasında en çok 34 yaş üstü kadın kontenjanı Bilgisayar Programcılığı programına ayrılmış durumda. Toplam 423 Bilgisayar Programcılığı kontenjanı bulunuyor. Bunu 384 kontenjanla Önlisans İlahiyat, 378 kontenjanla Muhasebe ve Vergi Uygulamaları, 350 kontenjanla Çocuk Gelişimi ve 314 kontenjanla da Bankacılık ve Sigortacılık programı takip ediyor. Devlet üniversitelerinde yer alan 308 farklı önlisans programına (2 yıllığa) 1’den 423’e kadar toplam 12 bin 839 öğrenci alınacak. 

34 yaş üstü kadın adaylar nasıl yerleştirilecek? 

34 yaş üstü kadın statüsü ile yerleştirme işlemi yapılırken sistem bu kontenjanı bulunan ve tercih listene aldığın devlet üniversitesi programlarına seni önce bu statüde değilmiş gibi yerleştirmeye çalışıyor. Eğer genel kontenjana yerleşmeye yeter puanın yoksa bir alt tercihini değerlendirmeye geçmeden bir de 34 yaş üstü kadın adaylar arasındaki puan üstünlüğüne bakarak değerlendirmeni tamamlamayıp devam ediyor. 

Genel yerleştirmede dolmayan 34 yaş üstü kadın kontenjanları ne olacak? 

Genel yerleştirmede ayrılan kontenjanlara yeterli sayıda 34 yaş üstü kadın aday yerleştirilemediyse bu kontenjanlar ek yerleştirme döneminde de 34 yaş üstü kadın adayların tercihine açılıyor. Hem ilk yerleştirmede boş kalan hem de 34 yaş üstü kadın kontenjanından yerleştiği halde kayıt yaptırmadığı için boşalan kontenjanlara ek yerleştirme sürecinde yine aynı statüdeki kadın adaylar yerleştirilecek. Bu da hem şehit-gazi yakını adaylarda hem de depremzede adaylarda olduğu gibi 34 yaş üstü kadın adaylar için de henüz sürecin ve şansın bitmediği anlamına geliyor. 

Bu özel kontenjanlar sonraki yıllarda da devam edecek mi? 

Bu konuya ilişkin YÖK ve ÖSYM’den resmi bir açıklama biz bu yazıyı kaleme aldığımızda yayınlanmamış olmasına rağmen, şehit-gazi yakını ve 34 yaş üstü kadın kontenjanlarının sonraki yıllarda da sistemde yer alabileceğini ancak depremzede kontenjanının yaşanan özel durumdan dolayı sadece bu yıla mahsus bir özel kontenjan olacağını ve sonraki yıllarda devam etmeyeceğini düşünüyoruz. 

Bu özel kontenjanların toplam kontenjanlara oranı ne kadar? 

Şehit-gazi yakını, depremzede ve 34 yaş üstü kadın kontenjanlarının üniversitelerin lisans programları için ayrılmış 542 bin 868 toplam kontenjanın yüzde 4,2’lik kısmını oluşturuyor. Aynı özel kontenjanlar önlisans programları için ayrılmış 546 bin 326 toplam kontenjanın ise yüzde 4,7’lik kısmını oluşturuyor. Lisans ve önlisans toplamına baktığımızda 2023 YKS’de toplamda 1 milyon 89 bin 194 öğrenci alınacak şekilde bir kontenjan tasarımı yapılmıştı. Tüm bu planlanan kontenjanın yüzde 4,4’ü bu özel kontenjan türlerindeki adaylara tahsis edilmiş durumda. 

Bu yıl üniversitelere hangi kontenjan türünde kaç öğrenci alınacak? 

Şimdiye kadar anlattıklarımızın bir özetini görebilmen için kontenjan türlerine göre hangi üniversite türlerine kaç adayın alınacağını bir çizelge olarak hazırladık. Aşağıdaki çizelgeden bu sayıları inceleyebilirsin. 

Konuk Yazar: Salim Ünsal

Psikolog & Eğitim Uzmanı