Lise boyunca emek verdiğin alan, üniversite tercihlerinde sana ek puan kazandırabilir. Ek puanlı yerleştirme sistemiyle ilgili bilmen gereken tüm detaylar yazımızda!
Hedeflediğin bölüm için rekabetin yüksek olduğunu biliyorsun. Peki kendini bir adım öne çıkaracak bir avantajın olduğunu söylesek? Ek puanlı yerleştirme sayesinde lise eğitimini aldığın alanla ilgili programları tercih ettiğinde ek puan kazanarak hayallerine daha kolay ulaşabilirsin.
Ek puanlı yerleştirme ne demek?
Üniversite tercihlerinin lise öğrenimin boyunca seçtiğin alanla bire bir ilişkilendirilmesi sonucunda sana ekstra bir katkı sunan sistemin tam karşılığı ek puanlı yerleştirme ne demek sorusunun cevabında yatar. Basitçe anlatmak gerekirse,meslek lisesi ya da belirli bir alanda yoğunlaşan lisans öncesi eğitim (örneğin güzel sanatlar lisesi) aldıysan ÖSYM tarafından tanınan ek puanlar sayesinde kendi alanına yönelik bölümlere yerleşirken diğer adaylara göre bir avantaj elde edersin. Bu avantaj özellikle benzer eğitim geçmişine sahip kişilerin alanıyla ilgili yükseköğretim programlarına yerleşme olasılığını arttırmayı amaçlar.
Sınav sürecinde strese kapılmaman için bu sistemi iyi anlaman gerekir. Çünkü ek puanın ne şekilde uygulandığı kaç puan eklediği veya hangi bölümlerde geçerli olduğu tercih listeni hazırlarken stratejik kararlar vermeni sağlar. Ayrıca bu sistem kariyerini lise düzeyinde başlayan bir planlama ile desteklemeyi hedefler.
Ek puanlı yerleştirme bölümleri
Bazı alanlarda lise eğitimi alman yükseköğretimde de benzer ya da tamamlayıcı bir dalı seçtiğinde sana artı puan kazandırır. İşte ek puanlı yerleştirme bölümleri dediğimizde bu avantajın geçerli olduğu fakülteler, ön lisans programları ya da lisans tamamlama seçenekleri akla gelir. Örneğin:
- Meslek lisesinde bilişim teknolojileri bölümünde okuduysan ve üniversitede bilgisayar programcılığı gibi bir ön lisans seçeneğine yönelirsen ek puandan yararlanman olasıdır.
- Sağlık meslek lisesi mezunuysan ve hemşirelik, anestezi, radyoloji gibi sağlık alanında devam eden bölümleri tercih ettiğinde bu sistem devreye girer.
Ancak her alan için geçerli tek bir kural yoktur. Bu yüzden tercih öncesinde ÖSYM kılavuzunu dikkatlice inceleyerek kendi lise diploma alanınla hangi programların bağlantılı olduğunu mutlaka teyit etmelisin. Sınırların ve hangi bölümlerin ek puan kapsamında olduğunun netleşmesi seni gereksiz kontenjan rekabetinden korur ve başarı şansını artırır. Bunun dışında üniversite ve bölüm tercihinde dikkat edilmesi gerekenler listesini de inceleyebilirsin.
Ek puanlı yerleştirme nasıl kullanılır?
Tercih dönemine girdiğinde ek puan avantajını en doğru şekilde değerlendirmek istiyorsan ek puanlı yerleştirme nasıl kullanılır konusuna hâkim olmalısın. İlk adım olarak Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sonuçlarını dikkatlice incelemelisin. Aday İşlemleri Sistemi üzerinden aldığın puan türlerini görüntülediğinde lise alanınla ilgili programlar tercih ettiğinde alacağın ek puan da çoğunlukla burada belirtilir.
Ardından tercih listeni oluştururken ek puanının geçerli olduğu programları listelemeye özen göstermelisin. Dönem dönem üniversiteler ve bölümler arasında kontenjan farklılıkları olabilir. Bu noktada hem puanına hem de ilgili bölümün başarı sıralamasına bakman yararına olur. Eğer lise eğitiminde kazandığın mesleki deneyimleri yükseköğretimde de sürdürmek istiyorsan, bu sistemi bilinçli bir şekilde kullanarak kariyer hedeflerine doğru önemli bir adım atabilirsin.
Ek puanlı yerleştirme hesaplama
Şimdi gelelim ek puanlı yerleştirme hesaplama meselesine. Bu süreç kendi alanında tercih yaptığında alacağın ek puanın ne kadar olacağını belirler. Esas puanın; TYT, AYT veya dil sınavının ilgili puan türünde hesaplanır. Örneğin; Meslek Lisesi Alan/Dal Katsayısı olarak da adlandırılan farklı çarpanlar senin ham puanına eklenerek nihai sonuca ulaşır.
ÖSYM her yıl güncel kılavuzlarını ve katsayı bilgilerini duyurduğu için resmi kaynakları takip etmen önemlidir. Hangi alanda kaç puan ekleneceği diploma notunun nasıl devreye gireceği gibi detaylar kılavuzlarda açıkça belirtilir. Ayrıca kendi sonuç belgenden de ek puan detaylarını öğrenebilirsin. Böylelikle tercihlerini yaparken net bir fikir sahibi olur ve tahmini sıralamalarla ilgili yanıltıcı bilgilere kapılmazsın.
ÖSYM ek puanlı yerleştirme nedir?
Peki tüm bu sistemi düzenleyen ÖSYM ek puanlı yerleştirme nedir ve ne işe yarar? Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) ülke genelindeki yükseköğretim kurumlarına öğrenci yerleştirme sürecini yönetir. Meslek liseleri başta olmak üzere belli alanlarda yoğunlaşmış lise öğrencilerine ek puan tanıyarak alan-devamlılığı ilkesini destekler. Böylece senin gibi belirli bir mesleki birikime sahip adayların ilgili üniversite bölümlerine yerleşme şansı yükselir.
Bu uygulamayla hem alanında uzmanlaşmış öğrencilere öncelik tanınır hem de mesleki eğitimin teşvik edilmesi amaçlanır. Yani eğer lise hayatın boyunca alan derslerinde yoğun emek verdiysen, üniversite düzeyinde de o alanda ilerlemeyi düşündüğünde avantaj sağlayabilirsin. Bu sistemin en büyük artısı daha bilinçli ve hedefe yönelik bir eğitim planlaması yapmana yardım etmesidir.
Nelere dikkat edilmeli?
- Tercih listeni hazırlarken mutlaka ÖSYM’nin güncel kılavuzlarını okumalısın.
- Ek puanın hangi bölümlerde geçerli olduğunu teyit etmen gerekir.
- Okul birinciliği, alan başarısı, diploma notu gibi etkenlerin ek puanla birleşince sana ekstra katkı sunabileceğini aklından çıkarmaman gerekir.
- İlgilendiğin üniversitelerin özel koşullarını ve kontenjanlarını gözden geçirmelisin. Bazı okullarda öncelik kriterleri farklı olabilir.
Kariyer yolculuğunda her adım önem taşır. Lisedeki alan seçiminle başlayan süreç doğru planlama sayesinde üniversite yıllarında sana büyük kolaylık sağlar. Ek puanlı yerleştirme ise tam da bu planlamayı destekleyen avantajlı bir fırsat olarak karşına çıkar. Gereken şartları sağlıyorsan, bu sistemi mutlaka değerlendirmeli ve hedeflerin doğrultusunda emin adımlarla ilerlemelisin.