Sınava hazırlandığın şu günlerde hala net olarak hedefini belirleyememiş olabilirsin. Böyle bir durumda neler yapman gerektiğini Eğitim Uzmanı Sadık Gültekin senin için yazımızda anlattı!
Şu anda sınav hazırlıkları yoğun bir şekilde devam ediyor. Hem okul hem de sınav hazırlığı bir arada götürülmeye çalışılıyor; konu çalışmaları, etütler, ek dersler, deneme sınavları aralıksız devam ediyor. Kolay değil, ancak hepimiz bu süreçleri yaşadık. İyi ki de yaşamışız, çünkü bugünkü hayatımızın niteliği ve yaptığımız işin kalitesi, o günkü çalışmalarımızın, gayretlerimizin sayesinde oldu.
Evet, bir yandan ders çalışıp sınava hazırlanacaksınız, ancak bir yandan da okuyacağınız üniversite ve seçeceğiniz meslekler hakkında da araştırmalara şimdiden başlamanız gerekiyor. Yani şu aşamada birkaç işi bir arada yapmanız gerekiyor. Size tavsiyem, sakın üniversite ve meslek seçimini son dakikaya, sınav sonuçlarının açıklanması sürecine bırakmayın. Zaman varken, bir yandan da dediğim konularla şimdiden araştırmaya başlayın.
Sıralamalar arasında kaybolma
John L. Holland, eğitsel, askeri ve psikiyatri kurumlarında çalışan bir meslek danışmanı. Ona göre meslek seçimi, kişiliğin iş dünyasına yansımasıdır. Holland, insanların altı kişilik tipinden (gerçekçi, araştırmacı, sanatçı, sosyal, girişimci, geleneksel) birine sahip olduğunu ve ona uygun mesleklerden birini seçtiğini savunuyor. Holland’a göre meslek seçimi; bireyin motivasyonunu, bilgisini, kişiliğini ve yeteneğini yansıtan bir eylemdir. Meslek seçmek sosyal ilişkilerden, beslenme ve uyku düzenine kadar her şeye etki eden bir karardır. Bireylerin önceliği, kişilik özellikleri ile uyumlu meslek seçimi olmalıdır.
Sınav sonuçları açıklandığında elde ettiğin sıralamayı, puanını tabii ki dikkate alacaksın. Ancak sıralamaların ve puanların arasında kaybolmamanı tavsiye ederim. İstatistiklerle veya sayılarla uğraşmak yerine, istediğin bölüme yerleşme gayretini göstermelisin. Üniversiteleri ve bölümleri sadece puanlamaya göre değil, isteklerin doğrultusunda değerlendirmelisin.
Fikir al, ancak etki altında kalma
Taban puanlar ve sıralamalar üniversitelerin, bölümlerin ve mesleklerin kalitesini göstermez. Kafandaki ‘bölüm mü seçmeliyim yoksa üniversite mi’ sorusunun yanıtı; ‘her ikisini de seçmelisin!’ olmalı. Olayı tek yönlü değerlendirme; sadece bölüme bakma, ‘seçeceğin bölümü mevcut olanaklar dahilinde en verimli bir şekilde hangi üniversitede okuyabilirim’ sorusuna yanıt aramaya çalış!
Keskin sorular sormaktan kaçın, ‘devlet mi vakıf üniversitesi’ mi ikileminden kurtul! Üniversiteleri akademik kadroları, yurt dışı iş birlikleri, dil öğrenme olanakları, kampüs yaşamları, spor ve sosyal olanakları, iş dünyasıyla ilişkilerine göre değerlendir. Tercih yaparken büyüklerinin yarım kalan hayallerini gerçekleştirmek için çabalama. Bu senin tercihin, bu senin hikayen. Büyüklerin fikirlerini dinle, ancak etki altında kalma. Kimsenin senin kırmızı çizgini geçmesine müsaade etme!
İsteklerini, yeteneklerini ve mevcut koşulları objektif bir şekilde değerlendir; ne mütevazı ol ne de gerçeklikten uzaklaş. Yetenek, meslekteki başarıyı etkileyen önemli etkenlerden biridir. Yetenek, hangi mesleklerde daha başarılı olabileceğini gösterir. Seçtiğin mesleğin gerektirdiği azami yetenek düzeyine sahip değilsen, o meslekte başarılı olman pek mümkün olmaz.
Mahalle baskısı altında kalma
Sahip olduğun yeteneğin altında bir yetenek düzeyi gerektiren mesleğe yöneldiğinde, mesleki doyum sağlaman da mümkün değildir. Yetenek, hangi alanlarda daha başarılı olacağını belirler. İlgi, hangi faaliyetlerle uğraşmaktan zevk duyacağına işaret eder. İlgi, yeteneğinle ilişkilidir. İlgi duyduğun alanlar, çoğunlukla yetenekli olduğun alanlardır.
Seçtiğin mesleğin ilgi alanında olup olmadığına çok dikkat etmelisin. Böylelikle ilgi duyduğun, hoşlandığın şeyleri severek yaparsın. İlgi duymadığın bir faaliyete yönelmen, hem mesleki doyumunu hem de başarını olumsuz etkiler. Meslek seçiminde doğru karar verebilmen, kişilik özelliklerini çok iyi tanımana bağlıdır.
Bireylerin çok farklı kişilik özellikleri vardır. Bu özelliklerden hangilerine sahip olduğunu bilirsen, seçimini bu doğrultuda daha gerçekçi bir şekilde yaparsın. Mahalle baskısıyla popüler olanın değil, hayallerinin peşinden koşmanı tavsiye ederim!
