Emekli olacağı zamanı hesaplayan memurlar, serbest çalışanlar ve kamu kuruluşlarında çalışanlar; 2024 emeklilik başvuru formu nasıl doldurulur sorusunu sıklıkla sorar. Emekli olma kararı alanlar hemen hemen her bilginin dijitale taşınmış olması sayesinde sgk.gov.tr üzerinden emeklilik dilekçesi ve ilgili formlara rahatlıkla ulaşabilirler.
Emekliliğin tarihi nedir?
Emeklilik kavramının tarihi çok eskilere dayanır. Yaşlılık ve sakatlık sonucu toplumdaki işlevlerini yerine getiremeyen kişilerin ihtiyaçlarının toplumun geri kalan kesimi tarafından karşılanması şeklinde ortaya çıkmıştır. İlk yaşlılık sigortası kavramı ise 1908 yılında İngiltere’de ortaya çıkmıştır. Malullük sigortası ise yine İngiltere’de 1889 yılında yaşlılık sigortasından önce Otto von Bismarck tarafından devlet garantisi altına alınmıştır.
Emeklilik nedir?
Emekliliğin tanımı geçmişten bugüne hemen hemen aynıdır; emeklilik, hayatlarını çalışarak kazanan insanların yaşlılık nedeniyle, eski verimini devam ettiremeyeceği düşüncesiyle, yasal gereklilikleri yerine getirerek çalışmayı bırakma durumudur. Çalıştığı süre boyunca maaşının belirli bir oranını vergi olarak devlete ödeyen emekliler, emekli olduklarında da emekli için ayrılan bu fondan çalıştıkları yıla göre toplu para alırken bir yandan da ömür boyu maaşa bağlanırlar.
Emeklilik başvuru formu nedir?
Emekli olma yaşı ülkeden ülkeye farklılık gösterir. Türkiye’de de emeklilik yaşı yıllar içinde değişmiştir. Bununla birlikte T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu (sgk.gov.tr) emeklilik yaşını merak edenler için doğru bir kaynaktır. 2024 emeklilik başvuru formu ise e-devlet üzerinden de rahatlıkla ulaşılabilecek bir belgedir. Bunun yanı sıra son verilere göre Türkiye’de normal şartlarda kadınlar 58, erkekler ise 60 yaşında emekliliğe hak kazanırlar. Emekli olmak için sadece yaşı doldurmak yetmez. Prim günü ve toplam çalışma süresi de önemlidir.
Erkeklerde ve kadınlarda emeklilik şartları
Emeklilik şartları ise kadın ve erkek çalışanlara göre değişir. Bununla birlikte sigorta başlangıcı, prim gün sayısı ve yaş da emeklilikte belirleyicidir. Emeklilik hakkı kazanan kadın ve erkek çalışanlar ise emeklilik talep formu nasıl doldurulur sorusuna cevap bularak bir an önce emeklilik sürecini başlatmak isterler.
Mevcut durumda 01.05.2008 tarihinden sonra sigortalı olarak çalışmaya başlayan kadınlar 58 yaşını ve 7200 prim gününü doldurduklarında emekli olmaya hak kazanırlar. Diğer yandan sigorta başlangıcı 08.08.1999 ile 30.04.2008 tarihleri arasında olan kadınlardan ise emekli olmaları için 7000 prim gününü ve 58 yaşını doldurmuş olmaları beklenir. Bunun yanı sıra 4500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresi dolan kadınlar da 58 yaşlarını doldurduktan sonra emekli olabilirler. 1999 tarihi öncesi sigortalı olarak çalışmaya başlayan kadınlar için prim ve yaş kademeli olarak değişkenlik gösterir.
Kadın çalışanlarda olduğu gibi erkek çalışanlarda da emeklilik; sigorta giriş, prim gün sayısı ve yaş kriterlerinin tamamlanmış olmasına bağlıdır. 01.05.2008 tarihi ve sonrasında sigortalı olarak işe başlayan erkekler 60 yaşını ve 7200 prim gününü doldurduktan sonra emekli olmaya hak kazanırlar. Diğer yandan 08.09.1999 ve 30.04.2008 arasında sigortaları başlayan erkekler, 7000 prim günü ve 60 yaşını doldurma şartıyla emekli olurlar. 25 yıl sigortalı çalışmaları koşuluyla 4500 gün ve 60 yaş da erkeklerin emekli olabilmeleri için yeterlidir. 08.09.1999 öncesi sigortalılar için yaş ve prim sayısı kademeli olarak değişir. Çalışanlar e-devlet üzerinden ulaşacakları emeklilik talep formu örneği üzerinden bilgi ve belgelerini hazırlamaya başlayabilir.
Emekli olmanın diğer yolları
Normal süresi dışında da emekli olmak mümkündür. Bunun için 4A, 4B veya 4C olarak tanımlanan sigorta kapsamında çalışıyor olmak gerekir. Emeklilik yaşı; ilk sigortalı ya da Bağ-Kur’lu olunan tarihe, yaşa ve prim gün sayısına göre değişir. Bununla birlikte sigortalılara bazı özel durumlarda emekli olma hakkı tanınmıştır. Normal süresi dışında emekli olmak için aşağıdaki şartlardan birini yerine getirmiş olmak gerekir.
-
Askerlik borçlanması
Askerlik borçlanması erkeklere sene kazandıran bir sistemdir. Sigortalı olarak çalışmaya başlamadan önce askerlik görevlerini tamamlayanlar askerde geçirdikleri süre kadar prim borçlanması yaparak emekliliklerini öne çekebilirler. Askerlik borçlanması yapmak isteyenler e-devlet üzerinden askerlik borçlanması başvurusu yapabilirler. Askere gitmeden önce sigortalı bir işte çalışanlara ise bu form sene kazandırmaz, sadece eksik prim gününü tamamlamak için askerlik borçlanması yapabilirler.
-
Doğum borçlanması
Kadınlar için doğum borçlanması yapabilmenin şartı doğumdan önce sigortalı olarak çalışıyor olmaktır. Sistemin amacı doğum nedeniyle iş hayatından uzak kalan kadınların bu dönemde ödenmeyen primlerini ödeyerek çalışmış sayılmalarını sağlamaktır. Kadınların sigortalı olduktan sonra doğum yapmış olmaları doğum borçlanması yaparak emekli olmaları için yeterlidir. Kadınların sahip olduğu çocuk sayısı emeklilik süresini belirler. Doğum borçlanması 1 çocuk için 720 gündür. Gün sayısı çocuk sayısıyla doğru orantılı olarak artar. 2 çocuğu olanlar 1440 gün borçlanabilirken sigortalı olduktan sonra 3 çocuk doğuran kadınlar 2160 gün borçlanmak kaydıyla emekliliklerini 6 yıl gibi bir süre öne çekebilirler.
-
Engelli çocuk borçlanması
Engelli çocuğu olan kadınlara da emeklilik hakkı tanınmıştır. Bakıma muhtaç engelli çocuğu olan anneler, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra, ödedikleri primin dörtte biri kadarı emeklilik yaşlarından düşülerek emekli olmaya hak kazanırlar.
-
Malulen emeklilik
Malulen emeklilik sigortalı çalışanlar için geçerli bir emeklilik şeklidir. Çalışırken %60 oranında iş kaybı yaşayanlar sağlık raporu alarak malulen emekli olabilirler. Malulen emekli olmak için gerekli sigortalı çalışma süresi 10 yıldır. Bununla birlikte çalışanın 1800 gün prim ödemesi yapmış olması gerekir. Maluliyet şartlarını yerine getirenler malulen emeklilik başvuru formu e-devlet üzerinden temin edilebilir. Bunun yanı sıra durum tespiti malulen emeklilik başvurusu yapanın bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğünün ilgili servislerine dilekçe ile başvuru yapması gerekir. Başvuru sonrası sevk edildikleri hastaneden %60 ve üzeri sağlık kurulu raporu temin ederek malulen emekli olmaya hak kazanırlar. Durum sorgulamasını ise e-devlet üzerinden malulen emeklilik sorgulama şeklinde yapabilirler.
-
Tehlikeli işlerde çalışanlarda emeklilik
Bazı iş kollarının fiziki ya da psikolojik şartlarının çalışanlar üzerindeki olumsuz etkileri dikkate alınarak oluşturulmuş bir sistemdir. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda belirtilen iş kollarında çalışanlar için “yıpranma payı” söz konusudur. Çalışanlar bu kapsamda ek hizmet ücreti aldıkları gibi emekli olmaya da hak kazanırlar. Yıpranma payı hesaplaması çalışılan iş koluna göre 60 ila 180 gün ek prim gün sayısı olarak hesaplanır. SSK’lı çalışanların yıpranma payı alarak emekli olabilmeleri için kurşun, arsenik, cam, çimento gibi tehlikeli kapsamına giren iş kollularından birinde en az 3600 gün çalışmış olmaları gerekir .
-
Engelli emeklilik
Engelli emeklilik için sigortalı çalışanın en az %40 oranında çalışma engeli olması gerekir. En az %40 oranında engel oranı olanlar engelli emeklilik başvurusu yapabilirler. Engelli emekli rapor oranı hafif, orta ağır olmak üzere 3 farklı duruma göre hesaplanır. 2008 sonrası engelli emekli hesaplaması şöyledir.;
Hafif düzeyde çalışma gücü kaybı %40 ile %49 arası orandır ki bu oranlarla emekli olmak için 18 yıl çalışmış olmak ve 4100 ile 4680 gün prim ödemiş olmak gerekir. Orta düzeyde çalışma gücü kaybı %50-%59 arasıdır. İkinci kademeden emekli olmak için 16 yıl sigortalı olarak çalışmış ve 3700 ile 4320 gün prim ödemiş olmak gerekir. Ağır çalışma gücü kaybı olarak anılan %60 ve üzeri oran üzerinden engelli emekli olmak için ise 15 yıl ve 3700 ile 3960 arası prim günü yeterlidir. Prim sayısı sigortalı olarak çalışmaya başlanan yıla göre değişir. Bağkur emeklilik başvuru formu doldurarak Bağ-Kur üzerinden engelli emekli olacakların sigorta girişleri dikkate alınmaz. Sadece beklenilen yılı doldurmaları yeterlidir. Bağ_Kur’lu çalışanlar sigortalı çalışanlarla aynı yılda emekli olurken emekli olmak için derecenin en yüksek prim sayısına ulaşmış olmaları beklenir. SGK il müdürlükleri üzerinden doldurulacak engelli emeklilik başvuru formu engelli emekli olmanın ilk adımı olacaktır.
Emeklilik başvurusu nasıl yapılır?
Emeklilik başvurusu yapmak isteyenlerin öncelikle yaş, prim gün sayısı, çalışma yılı, Bağkur ya da isteğe bağlı çalışanların prim borçlarının ödenmiş olması gibi gereklilikleri yerine getirmiş olmaları gerekir. Sonrasında çalıştıkları iş yerine/kuruma emekli olma taleplerini ilettikten sonra ya online olarak e-devlet üzerinden ya da Sosyal Güvenlik Kurumu müdürlüklerine başvurarak emeklilik talebinde bulunabilirler. 4a emeklilik başvuru formu ve 4b, 4c gibi diğer emeklilik formlarını da her iki şekilde doldurarak emeklilik talebinde bulunabilirler. Emekli olmak isteyenlerin dolduracağı formun adı Gelir, Aylık ve Ödenek Talep Formu’dur. Bağkurlu çalışanların ayrıca Tarım ib ya da esnaf ib formu doldurmaları gerekir. Sigortalı çalışanların ise işten çıkış belgelerini başvuru evraklarının arasına eklemeleri beklenir. Sosyal Güvenlik Kurumu emeklilik başvuru formu dolduran sigortalılar gerekli belgeleri de Sosyal Güvenlik Kurumu’na sunarak başvurularını tamamlarlar.
Emeklilik başvuru formu nasıl doldurulur?
Sigortalı olarak çalıştıktan sonra emekliğe hak kazanalar SGK emeklilik başvuru formu nasıl doldurulur sorusuna cevap arar. Emeklilik tahsis talep formu olarak da anılan emeklilik başvuru formu Sosyal Sigortalar Kurumu’ndan alınarak doldurulabileceği gibi emeklilik başvuru formu e-devlet üzerinden de online olarak doldurulabilir. E-devlet sistemine girdikten sonra emeklilik talep formuna ulaşılır. Formu doldurmak için gerekli bilgiler şunlardır;
- T.C. kimlik numarası
- Ad- Soyad
- Sigorta ya da Bağ-Kur Sicil Numarası
- Talep çeşidi
- Emekli maaşının yatırılacağı banka hesabı
Emeklilik istek dilekçe örneği
Emeklilik dilekçesi çalışılan sektöre göre değişse de ana tema aynıdır. SGK emeklilik başvuru formu doldurarak ya da 4B, 4C gibi farklı bir sigorta kapsamı üzerinden emeklilik başvurusu yapacakların, dilekçeye öncelikle hangi sigorta kapsamında çalıştığını belirtmeleri gerekir. Sonrasında T.C. kimlik numarası, emekli sandığına bağlı çalışanlar için sicil numarası yazılır. Sigortalının hizmet yılı, görevden ayrıldığı tarih ve emeklilik yaşını tamamladığı tarih dilekçede olması gereken diğer bilgilerdir. Emeklilik başvuru formu örneği e-devlet ya da iş yerinin bağlı bulunduğu Sosyal Sigortalar Kurumu üzerinden temin edilebilir. Bağkurlu çalışanlar dilekçelerini Bağ-Kur dosyalarının bulunduğu yere verirken, SSK’lı çalışanlar çalıştıkları yere dilekçe ile emekli olmak istediklerini beyan ederler. Emekli sandığına bağlı çalışanların ise dilekçe verecekleri yer Kamu Görevliler Emeklilik Daire Başkanlığı’dır.
Sigortalı çalışmadan nasıl emekli olunur?
Herhangi bir iş yerinde sigortalı çalışmayanlar dışardan prim ödemesi yaptıklarında da emekli olma şansı yakalayabilirler. Bu sistem isteğe bağlı sigortalılık olarak adlandırılır. Bu sitemde prim ödemesi sigortalı tarafından yapılır. Prim ödeme tutarları ise her yıl asgari ücret üzerinden hesaplanır. Düzenli prim ödeyenler 5400 prim gününü tamamladıktan sonra emekli olabilirler.
Bireysel emeklilik uzun zamandır gündemde olan bir konudur. Herhangi bir işte sigortalı çalışmayanların tercihi ise BES (Bireysel Emeklilik Sigortası)’tir. Katkı payının yanında ayrıca %30’lara varan devlet katkısı olması da özellikle birikim yapanlar için avantajdır. Bireysel emeklilik başvuru formu sigorta şirketlerinin sitelerinde kolaylıkla ulaşılabilecek bir belgedir. Sadece sigortalı bir işte çalışmayanlar değil sigortalı çalışan ya da kendi işini yapanların da tercih ettiği bir sistemdir.