Tüzel kişi ne demek, çeşitleri nelerdir gibi sorular ticari ve kurumsal, hukuksal süreçlerde sıkça kullanıldığı için merak edilir. Siz de bu kavramların ne anlama geldiğini öğrenmek isterseniz, detayları yazımızda öğrenebilirsiniz.
Tüzel kişiler, gerçek kişilerin karşıt anlamını taşıyan bir terimdir. Bu terim, otoriteye ve kişilere bağlı bulunmayan topluluklar için kullanılır. Özellikle de ticari hayatta sıkça kullanılan bir terimdir. Ortaklıklar bu terimin anlam karşılığı için örnek verilebilir.
Birden fazla kişinin bir araya gelerek bir şirket kurması ve şirketin tamamen bu kişilerden bağımsız hukuksal süreçlere tabii olması örnek olarak verilebilir. Gerçek kişiler insanlarken tüzel kişiler kurulan ortaklık anlaşmalarına bağlı olan topluluklar halindedir. Hukuksal süreçlerde her ikisinin bağlı olduğu yasa ve gerekçeler farklılık gösterir. Eğer tüzel ve gerçek kişi farklarını, çeşitlerini merak ediyorsanız tüm detaylara yazımızın devamından ulaşabilirsiniz.
Tüzel kişi ne demek?
Gerçek kişi tüzel kişi ne demek, kime tüzel kişi denir soruları hukuk veya vergisel konularda sıkça sorulan sorulardır. Tüzel kişiler en yalın tanımıyla hukuk açısından pek çok kişi veya mal topluluğu sonucunda doğan tek kişi sayılan oluşumlardır.
Tüzel kişiler, belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere emtia veyahut da mal topluluğu olarak bağımsız örgütlenir. Bu örgütlenmiş sistem haklara sahip olabilirken aynı zamanda alacak ya da borç da edinebilir. Örnekleri ise şirketler, vakıf ve kuruluşlar, belediye ya da üniversiteler olabilir. Ülkelerdeki en büyük ölçekli tüzel kişilik devlet olarak bilinir. Devlete bağlı çalışan kurumların geneli ise tüzel kişi çatısı altında olan kamu kategorisindeki tüzel kişilerden oluşur. Özel ve kamu anlamında değişkenlik gösteren bazı esaslara dayalı olan kişilerin ayrımını bilmek özellikle de hukuksal süreçler ve ticari faaliyetlerin doğru yürütülebilmesi açısından ömnemlidir.
Tüzel kişi özellikleri nelerdir?
Tüzel kişiler özellikleri ile ayrışır. Tüzel kişi ne demektir sorusuna doğrudan belirli bir amaç üzerine oluşturulan topluluk olarak yanıt verilebilir. Belirli bir amaç çerçevesinde toplanan örgütlenmiş kişililerin en temel ortak niteliği mal veya kişi toplamı ile ortaya çıkan ancak tek kişi olarak nitelendirilen oluşum olmalarıdır. Gerçek kişi olmayıp, gerçek kişi gibi borçlanabilen ya da alacaklı hale gelebilen topluluklar olmaları da ortak özellikleri arasında yer alır. Belli başlı temel özelliklerinden bazıları ise şunlardır;
- Gerçek kişi olmadıkları halde gerçek kişiler gibi işlem görme özelliğine sahiptir.
- Topluluğu oluşturan üye, ortak veyahut da temsilcilerden bağımsız işler.
- Hak ve borç sahibi olabilirken hukuki bir varlık niteliği de taşırlar.
Bir başka tanımlama ile aktarmak gerekirse de dernek, şirket ya da vakıf gibi kurumlar tüzel kişilere örnektir. Tüzel kişilik ne demektir sorusu gibi, kendi içerisinde hangi niteliklere ve hukuki süreçlere tabidir sorusu da merak edilen detaylar arasında yer alır. Özellikle de halk arasında tüzel ve gerçek kişi kavramları birbiriyle sıkça karıştırılır.
Tüzel kişi ve gerçek kişi arasındaki fark nedir?
Gerçek kişi ne demek tüzel kişi ne demek ve arasındaki farklılıklar nelerdir gibi soruların yanıtlarını arıyor olabilirsin. Gerçek ve tüzel kişiyi birbirinden ayıran bazı temel farklılıklar mevcuttur. İş veya hukuk dünyasında sıkça karşılaşılan önemli iki terimdir. Bu terimlerin ifade ettiği anlamlar kısaca şöyledir; Tüzel kişi: Tüzel kimlikler gerçek insanlardan bağımsız çalışan topluluklara verilen genel addır. Vakıflar veya kamu kurumları buna birer örnek olarak gösterilebilir. Gerçek kişi: gerçek kişiler doğum anından itibaren sağlıklı olmak kaidesiyle ölüme kadar geçen süre içerisindeki bireyi ifade eder. Gerçek kişiler doğrudan insanlardır. Her ikisi arasındaki farkları daha net aktarmak için tüzel kişilere örnek olabilecek bazı ayrıntılar;
- Dernekler
- Sendikalar
- Siyasi partiler
- Vakıflar
- Kooperatifler
- Ticari ortaklıklar
- Kolektif şirketler
- Anonim veya Limited şirketler
Tüzel ve gerçek kişileri ayıran en temel fark biri; birinin gerçek insanlardan diğerinin gerçek insandan bağımsız bir topluluk tarafından oluşmasıdır. Kamusal ve hukuki anlamda da temel bazı farklılıkları vardır.
Tüzel kişi çeşitleri nelerdir?
Tüzel kişiler, kamu ve özel olarak ikiye ayrılır. Özel hukuk tüzel kişileri dernekler, sendikalar, kooperatif veya siyasal partilerdir. Bu gibi kurumların tamamı özel hukuk tüzel kişileri olarak bilinir. Kamu alanında da sıkça adını duyacağın kamu tüzel kişileri ise kısaca devlet kurumları olarak ifade edilebilir. Bu kurumlardan bazıları Türk Patent Enstitüsü, YÖK, Üniversiteler ya da Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu gibi kamu kurumlarıdır.
Bunlar ve benzeri hizmet veren tüm kurumlar hukuksal anlamda kamu tüzel kişileri olarak nitelendirilir. Tapuda tüzel kişi ne demek sorusuna, mal üzerinde hak ya da borç sahibi olan kişiler demek mümkündür. Tapu süreçlerinde ortaklı kurumlara bağlı kişiler için kullanılan bir terimdir. Özel ve tüzel kişi ne demek sorusunun ayrımını tüzel kişilerin çeşitleri arasında yanıtladık. Tüzel kimliklerin içerisinde yer alan özel tüzel kişilerin örneklerini inceleyebilirsin.
Kamu hukuku tüzel kişileri
Tüzel kişi ne demek örnek ile daha anlaşılır şekilde açıklanabilir. Kamu otoritesine bağlı olan, kamu görevlerini üstlenen tüzel kişiler olarak tanımlanır. Kamu tüzel kişilerinin örnekleri;
- YÖK Kurumu,
- Üniversite Kurumları,
- Savunma Sanayii Müsteşarlığı Kurumu,
- Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu,
- TODAİE Kurumu,
- TÜBİTAK Kurumu,
- Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü Kurumu,
- Orman Genel Müdürlüğü,
- Vakıflar Genel Müdürlüğü Kurumu,
- Karayolları Genel Müdürlüğü Kurumu,
- Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü,
- Elektrik İşleri Etüd İdaresi Genel Müdürlüğü Kurumu,
- Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Kurumu,
- Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Kurumu,
- Türk Akreditasyon Kurumu,
- Radyo ve Televizyon Üst Kurulu,
- Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu,
- Sermaye Piyasası Kurulu,
- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu,
- Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu,
- Kamu İhale Kurumu,
- Rekabet Kurumu,
- Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu,
- İl özel idareleri Kurumları
- Belediye Kurumları
- Türk Standartları Enstitüsü Kurumu,
- Millî Prodüktivite Merkezi Kurumu,
- Türk Patent Enstitüsü Kurumu,
- Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü,
- Türkiye Atom Enerjisi Kurumu,
- Sosyal Güvenlik Kurumu,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü,
Diğer tüzel kişi ne demek sorusuna ise üniversite, belediye veya vakıf kurumlarını örnek göstererek yanıt vermek mümkündür.
Özel hukuk tüzel kişileri
Tüzel kişi nedir hukuk veya özel olarak ayrılır mı gibi sorulara yanıt arıyor olabilirsin. Tüzel kişilerin özel ve kamu şeklinde ikiye ayrıldığını belirtmek mümkündür. Özel kategorisindeki tüzel kişiler genelde ticari hayatta sıkça karşılaşılan bir terim olarak dikkat çeker. Özel tüzellere örnek vermek gerekirse;
- Dernekler,
- Sendikalar,
- Siyasal partiler,
- Vakıflar, Kooperatifler,
- Ticaret ortaklıkları,
- Anonim Şirket Anonim şirket,
- Limited Şirket Limited şirket,
- Kollektif Hizmet Veren Şirketler
- Komandit Şirket
Özel tüzel kişiler hukuk alanında yer alan ve hukuki işlemlere tabii tutularak kurulan topluluklar olarak da ifade edilir. Türkiye Cumhuriyeti hukuk sisteminde yer alan en temel özel hukuk tüzel kişileri örnekleri yukarıda yer verildiği gibidir.