Fizibilite bir iş kurulmadan önce yapılan ve iş kurulduğunda ortaya çıkabilecek her türlü durumu önceden analiz eden bir çalışmadır. Yapılan fizibilite çalışması sonucu olumlu ve kârlı bir tablo çıkarsa işin kurulmasının önü açılabilir. Bu anlamda yatırımcı ve girişimcilerin önem verdiği çalışmalardan biridir. Tüm bu bilgiler ışığında; fizibilite nedir, fizibilite ne demek ya da fizibilite nasıl hazırlanır gibi detayları merak ediyorsanız, yazımıza göz atabilirsiniz. Böylece aklınıza takılan soruların cevaplarını yazımızın içeriğinde bulabilirsiniz.
Fizibilite ne demek?
Fizibilite bir fikri ya da girişimi teknik, ekonomik, sistemik ya da diğer hususlarda değerlendirerek uygulanabilirliğini sorgular. Bu ön değerlendirme sürecinde uygulanmak istenen proje tüm detaylarıyla masaya yatırılır. Genel olarak bu çalışma projenin karşılaşabileceği engeller, başarı durumu, maliyetler ya da kazanımları analiz ederek rapor haline getirilmesini ifade eder. Bu analiz raporu aynı zamanda yatırımcı ya da girişimci için bir öngörü dokümantasyonudur. Yapılan araştırmalar bütünü projenin mevcut kaynaklarını değerlendirmekle kalmaz gelecekte bu projenin sürdürülebilirliği ve başarı şansını da test eder. Son olarak iyi bir fizibilite raporu başlanacak işte kaynakların verimli kullanılmasını ve doğru adımlar atılmasını sağlar.
Fizibilite çalışması nedir?
Fizibilite çalışması hayata geçirilmek istenen bir işin ya da projenin yapıldığı takdirde avantajlarını ve dezavantajlarını analiz eder. Bu çalışmanın işe başlamadan ya da önemli kararlar verilmeden önce yapılması şarttır. Aynı zamanda karşılaştırmalı devam eden çalışma aşamalarında uygulamalı, yasal, teknik ya da mali koşullar dönüşümlü sorgulanabilir. Bir süreci ifade eden bu çalışmanın aşamalarında dikkat edilmesi gereken detaylar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Pazarlama ve satış teknikleri
- Tedarik zincirinin belirlenmesi ve üretim planı
- Yönetim, idare ve organizasyon
- Oluşabilecek sorunlara karşı alınabilecek önlemler ve risk analizleri
- Rakipleri tanıma ve sektörel rekabet ortamı
- Faaliyet alanına göre genel çerçeve çizme ve prodüksiyon
- Kaynaklar baz alınarak ekonomik tablo çıkarma ve finansal veriler
ile bu çalışmayı yapacak uzmanların doğru bir şablon çıkarması da sağlanabilir. Eğer şirket bünyesinde profesyonel bir ekip çalışmıyorsa, dışarıdan danışmanlık alınarak çalışma yürütülebilir.
Fizibilite çalışması aşamaları nelerdir?
Fizibilite çalışması aşamalarında sektörlere göre farklı dokunuşlar olsa da bazı temel başlıklar doğrultusunda oluşturulur. Bu kapsamda çıkarılacak raporun çalışma aşamalarında sabit kalan durumlar aşağıdaki gibidir:
- Hukuki (yasal) kontrol: Projeye ait yasal izinler ya da düzenlemeler ile iş yeri açılma ruhsatı gibi detaylar gözden geçirilir.
- Projenin hedefi ve tanımlanması: Projenin neden-sonuç ilişkisi açıklanır, hedef kitlesi belirtilir ve ana hatları çıkarılır.
- Pazar araştırması: Bu alanda çalışan diğer firmaların durumu, müşteri potansiyeli ya da girilecek pazar analiz edilir.
- Teknik kontroller: İşin ya da projenin başarı şansının yükselmesi için uygulanabilirliği kritiktir. Bunun için teknik altyapı ve gereksinimler gözden geçirilir.
- Ekonomik tablonun analizi: Projeye ayrılan bütçe doğrultusunda oluşabilecek maliyetler çıkarılır, bu anlamda finansal devamlılık kontrol edilir.
- Risk analizi yapma: Proje dahilinde oluşabilecek tüm iç ve dış tehditler gözden geçirilir, bu risklerin karşısında gerekli tedbirler ortaya koyulur.
Tüm bu hususları değerlendirdikten sonra fizibilite raporunu hazırlaması gereklidir. Bu doğrultuda fizibilite raporu örnekleri de öncesinde gözden geçirerek eksiklikler tamamlanabilir, son aşamada ise projeyi sahibine ya da yatırımcıya sunabilirsiniz.
Fizibilite türleri nelerdir?
Fizibilite çalışması örnekleri seçilecek raporun türüne göre değişiklik gösterebilir. Bu anlamda projenin gerçekleşmesi için uygulanacak yöntem ve teknikler oldukça önemlidir. Fizibilite türüne göre amaç, süreç, faaliyet, risk, maliyet ve ihtiyaç gibi durumların değişmesi hazırlanacak raporun çerçevesini doğrudan etkiler. Bu noktada fizibilite türleri gruplandırılması istenirse aşağıdaki kategorilere ayrılabilir:
Mali çalışma: Ekonomik kazanımları değerlendirmek adına projenin mali bütçesini detaylandırılan bir rapordur. Mali açıdan projede oluşabilecek risklerin ve kazançların yönetilebilmesi ve denetime tabi olunması raporun ana hedeflerindendir. Ayrıca mali varlıkların dengeye alınabilmesi için çek bozdurma, hibe ve destek alınması gibi tüm konular masaya yatırılır.
Hukuki çalışma: Proje kapsamının kanunlarla ya da ilgili mevzuatlarla zıtlık yaşamaması sürdürebilirliği açısından önemlidir. Proje basamaklarında mevcut kanunlarla ters düşen bir durum varsa bu rapor sayesinde düzeltilebilir. Bunun yanında projenin hukuki uygunluğunun sağlanmasının esası güncel değişikliklerin takip edilmesiyle mümkündür.
Operasyonel çalışma: Projede elde edilen sonuçlara yönelik kayıp ya da kazançları içeren bir analiz raporu özelliği taşır. Bu doğrultuda proje sonuçlarının reel anlamda ele alınması ARGE ya da ÜRGE gibi süreçlerin yönetilebilmesini sağlar.
Teknik çalışma: Teknik kaynakların çeşidi, kapasitesi ve hacmi raporun ana başlıklarındandır. Teknik raporlamanın içeriğinde kaynakların doğru planlanması yapılarak kapasiteye göre kullanımı değerlendirilir. Teknik kapasiteyi belirleyen uzman ekipler çalışma sistemine göre sunum birimlerini, üretim malzemelerini ve faaliyet dokümanlarını göz önüne alır.
Zamansal çalışma: Projede iş verimliliği ve kaynakların dengeli kullanılabilmesi için zaman yönetimi kritiktir. Bu yönde hazırlanan rapor çalışma profilinin zamanla uyumlu olmasını amaçlar. Bilindiği üzere projenin bitiş tarihini geçen her gün maliyetleri yukarı yönlü arttırır ve bu nedenle zaman yönetimi şarttır.
Fizibilite çalışması örneği
Fizibilite eğitiminde farklı sektörler için hazırlanan fizibilite örnekleri çoğaltılabilir. Bu sayede planlamada ve raporu hazırlamada kullanılacak araçlar hakkında detaylı bilgi toplanabilir. Fizibiliteye örnek verilecek olunursa bir restoran açılışı için yapılabilir. Öncelikle kurulacak bu işin amacına yönelik tüketici kitlesi, konsept türü ya da genel hatlar çıkarılır. Devamında ise pazar araştırması yapılarak müşteri talepleri gözden geçirilir. Bu aşamadan sonra teknik çalışma dahilinde restoran için ihtiyaç duyulan personel, malzemeler ve diğer araçlar tespit edilir. Finansal tabloda ise işletmenin gider ve gelirleri, başlangıçta gereken bütçe gibi mali durumlar incelenir. Yasal raporda ise yeme-içmeyi kapsayan sağlık mevzuatları ve açma ruhsatı değerlendirilir. Son aşamada ise tamamlanan bu çalışmanın raporu yatırımcıya teslim edilir.