Yeni yapılan yasal değişikliklerle çalışanların yıllık izin kullanımlarına farklılıklar getirildi. Daha parçalı bir kullanıma olanak tanıyan bu uygulamalar hakkında bilgi veren İş ve Sosyal Güvenlik Müşaviri Şakir Gülsever, düzenlemenin daha fazla karışıklık getirebileceğini söylüyor.
İnsan Kaynakları dünyasında mevzuat düzenlemeleriyle ilgili son dönemin konuşulan konularının arasında yıllık izinler hakkında yapılan yeni düzenlemeler geliyor. Yıllık izinler konusunda işverenler ve çalışanlar arasındaki ayrılıkları engellemek amacıyla yapıldığı belirtilen yasal düzenlemenin ayrıntılarında dikkat edilmesi gereken noktalar bulunuyor. Çıkarılan yasanın iş hayatında yaratacağı sonuçlar hakkında bilgi veren İş ve Sosyal Güvenlik Müşaviri Şakir Gülsever, İK uzmanlarının konuyla ilgili bilgilerinin de artması gerektiğini ifade ediyor. Gülsever’den gerçekleştirilen torba yasa değişikliğini ve bu değişikliğin sonuçlarını öğrendik.
İşçi ve işveren arasındaki tartışmalar önlenecek
Gülsever öncelikle, 6704 sayılı Torba Yasa ile 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 56. maddesinde değişiklik yapıldığını ve böylece izin sürelerinin, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler halinde kullanılabilecek şekilde bir düzenlemenin yapıldığını bildiriyor. Gülsever, “4857 sayılı İş Kanunu ve Yıllık izin Yönetmeliği ile personelin çalışma süresi esas alınarak yıllık izin hakkı yasal alt sınır 14 gün-20 gün ve 26 gün olarak kullanımı belirlendi. Yasa gereğince hafta tatili ve ulusal bayram günlerine rastlayan günler yıllık izin günlerinden sayılmıyor” diye bilgi veriyor. Bundan önceki düzenlemeler hakkında da bilgi veren Gülsever, daha önce yıllık izin yönetmeliğinin bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere en fazla üçe bölünerek personele kullandırıldığını belirtiyor. Ancak çalışanların istekleri ve ihtiyaçları nedeniyle şirketlerin zorunlu olarak günlük izin kullandırttığını fakat bu durumun da idari para cezasına neden olduğunu açıklıyor. Son dönemde Çalışma Bakanlığı denetimlerinde birer gün izin kullandırılması nedeniyle şirketlere önemli cezalar kesildiğini hatırlatan Gülsever, “Kişi bazında kesilen 285TL tutarındaki idari para cezalarının artması işçi-işveren arasındaki tartışmaların yoğunlaşmasına neden oldu” diyor.
Yeni düzen daha fazla zarar verebilir
Gülsever, yeni düzenleme sonrasında yıllık izin haklarının ilk izinde 10 gün ve kalan kısımda ilk beş yılda 4 gün parçalı olarak kullandırıldığını, 20 gün izni olanlar için ise 10 gün temel ve 10 gün de işçinin isteğine bağlı olarak kullanım durumunun ortaya çıktığını kaydediyor. Bu durumun işyerlerinin çalışma düzenine önemli etkiler bırakacağını vurgulayan Gülsever, Yıllık izin kullanımı ile ilgili yapılan bu değişikliklerin işyerlerindeki iş süreçlerini olumsuz etkileyeceğini belirtiyor. Gülsever, “Yıllık izin kullanımlarının işverenin yönetim hakkı gereğince yıllık izin planları yapılarak kullandırılması esasının işveren nezdinde bozulması ve daha fazla işletmesel sorunları getirmesi bekleniyor. Torba Yasa ile yapılan değişiklik çalışma hayatına daha fazla zarar verecektir. Aslında burada yapılması gereken parçalı izin kullandırılması halinde kesilen idari para cezası ile ilgili maddenin kaldırılmasıyla çözülebilirdi. İşçi- işveren arasındaki anlaşma ile bu durum zaten çözülecektir” diyor.
Yıllık izinler kesinlikle hak edildiği yıl kullandırılmalı
İnsan Kaynakları uzmanlarının izin haklarının kullandırılması konusundaki uygulama bilgilerinin çok yetersiz kaldığını savunan Gülsever, bu nedenle çalışanlar ve İK uzmanları arasında bilgi eksikliğinden ve şirketlerde izin planlaması yapılmamasından kaynaklı tartışmalar yaşandığını ifade ediyor. Çalışanların izin haklarının hak edildiği yıl kullandırılmasının önemine değinen Gülsever, birçok işletmede biriken çok fazla izin olduğuna dikkat çekiyor. Gülsever ayrıca, “Bazı şirketlerde biriken yıllık izinler ikinci kıdem tazminatı gibi değerlendiriliyor. Yıllık izinler işverenin yönetim hakkı gereğince işveren tarafından planlanarak zamanında kullandırılmalı. Ancak izin kullanma dönemlerinde işveren işçinin isteklerine de elden geldiği kadar değer vermeli” diye belirtiyor.
2014 yılı sonrası izinler için acil önlem alınmalı
Bu konuda yaşanacak aksaklıklar sonucu işçi ve işverenlerin önemli kayıplar yaşama ihtimalinin oldukça yüksek olduğunu dile getiren Gülsever, bu konuda önemli bir bilgiyi daha paylaşıyor. Gülsever,“ İşletmelere tavsiyem 2014 yılından sonraki izinlerin kullanımı için acil tedbir almaları ve bundan sonraki izinleri zamanında kullandırılmaları ve belgelendirmeleri. Yıllık izinler ile ilgili yakın zamanda bu tartışmalara son verecek değişiklikler yapıldı ve bunlar yakın zamanda iş kanununun ilgili maddelerine ilave edilecektir. Borçlar Kanunu 422 maddesinde yapılan değişiklik ile yıllık izin kullanımlarında hafta esasına yer verildi ve böylece iki – üç hafta gibi izinlerin kullandırılması İş Kanununda yapılacak değişiklikler ile yürürlüğe girecek” diyor.
İşçi ve işvereni bekleyen yıllık izin riskleri:
- Yıllık izinlerin zamanında kullandırılmaması sonucu meydana gelecek iş kazalarında idari para cezaları
- SGK tarafından iş kazası nedeniyle oluşan maliyetlerin işverene yansıtılması, (1.000.000.00 TL’ye kadar varan maliyetler)
- Yıllık izinleri planlamayan ve bir yıl içerisinde tamamlamayan işyerlerine bakanlık denetimleri sırasında kesilecek idari para cezaları
- Yıllık izin kullanımı için yaşanan iş yeri sorunları
- Dinlenmeden çalışan işçilerin uğrayacakları iş kazası sonucu engelli olma veya çalışma gücünü kaybetme riskleri
- Parça başı çalışanların yorgunluk kaynaklı üretim eksiklikleri nedeniyle gelir kayıpları
- İşçisini dinlendirmeyen işyerlerindeki verimlilik kayıpları
- Yıllık izindeyken başka bir yerde çalışırken kaza geçiren işçinin hastane ve diğer masrafları ödemesi
