İş yaşamında motivasyon meselesi, uzun yıllardır tartışılan ve her insan kaynakları yöneticisinin kafa patlattığı konulardan birisi olmuştur. İş ortamı açısından bakıldığında motivasyonun amacı, çalışanları işe ve işletmeye bağlama yolları ile birlikte özendirme olanaklarını araştırmak ve böylece verimliliği artırmaktır.
Motivasyon konusundaki yeni çalışmalarını Dr. Umut Köksal anlatıyor…
Verdiğim eğitimlerde de çok sık sorulan sorudur: “Umut Hocam, motivasyon tanımı ok ama bir çalışanı neler motive eder?’” Yanıtı ise hem çok kolay hem de çok zor.
Sanıldığının aksine, para ya da parasal ödüller, çalışanların motive edilmesinde ilk sırada yer almıyorlar. Elbette, yaşam, çakıltaşı ile dönmüyor, çalışanlar olarak hepimiz, para kazanmak için çalışıyoruz ancak 2011-2012 yılları arasında yaptığım bir saha çalışmasında da gördüğüm üzere, bir çalışanın motivasyonunda ve işe bağlanmasında; ücret ve parasal ödüller önemli olmakla birlikte; önem derecesi olarak ilk sırada değiller. Bu çalışmada çıkan iki ilginç ve öncelikli tespit şu idi:
a) Sesini duyurma ihtiyacı duyuyor
b) Görüşlerine değer verilmesini arzu ediyor
Çalışanın çalıştığı yöneticisi ile olan ilişkisi, yani yöneticiye duyulan güven de; sıralamada para ve parasal ödüllerden daha üst sırada yer alıyor.
İkinci bir konu, son zamanlarda çok sık duymaya başladığım ve gerek üniversitede öğrencilerime gerekse kurumlarda yaptığım eğitimlerde de üstüne bastığım Takım Motivasyonu meselesi. Motivasyon, kişisel bir olaydır,birisini motive eden bir durum, bir başkasını motive etmeyebilir. Motivasyonun olup olmadığı ancak insan davranışlarında gözlemlenebilir. Bu nedenle takım motivasyonunu şöyle değerlendirmekte fayda var. Bir yönetici,örneğin bir insan kaynakları yöneticisi, kurumunda motivasyonu artırmak için bazı aksiyonlar almak istiyor ise, bu durumda her şeyden önce o takımın yapısına ve bireysel olarak çok iyi hakim olmak durumunda. Kısacası birçok kaynakta geçen, dile getirilen takım motivasyonu ifadesini de motivasyonun bilimsel olarak anlamı açısından pek doğru bulmuyorum.
Bu nedenle takım motivasyonu demek, aslında o takımda yer alan tüm çalışanların her birini motive eden faktörlerin neler olduğunun farkında olmak demek. Bunu yapabilmek için de insan kaynakları yöneticilerinin kurumlarında yaptıkları Çalışan Bağlılığı ve Çalışan Memnuniyeti Anketleri’ni çok iyi değerlendirmeleri ve bu anket sonuçlarına ilişkin aksiyon planlarını da çok etkin bir şekilde yapmaları gerekiyor. Yoksa hadi çalışanlarda motivasyon düşüklüğü var, firma yemeği yapalım, sinemaya gidelim gibi uygulamalar,kıymetli ancak nihayetinde amaca tam olarak uygun olmayan çabalar olarak ortaya çıkıyor. Motivasyon ancak yetkinlik ve organizasyon ile birleştiğinde çalışan performasına dönüşüyor,bu nedenle insan kaynakları yöneticilerinin her şeyden önce motivasyon ile ilgili çalışmalarını, tek başına değil; yetkinlik gelişimi ve performans artırıcı çalışmaların dizaynı ile birlikte düşünmeleri gerektiği kanaatindeyim…
Yazar: Dr.Umut KÖKSAL www.ukdanismanlik.com
