Şirketlerin çalışanlarına sunduğu yan haklar iş yeri seçiminde çalışanlar için önemli bir kriter olarak yer alıyor. Özel sağlık sigortası, hayat sigortası, bireysel emeklilik derken günümüzde çalışanlar esnek yan haklar uygulamasıyla kendilerine fayda sağlayacak seçenekleri bir araya getirip bir paket oluşturmayı tercih ediyor. İşverenler ise bu uygulamayı şirketlerine taşıyarak daha mutlu ve bağlı çalışanlar elde edebiliyor.
Maliyetleri yönetebilmek, rekabet ortamında farklılaşabilmek, çalışan memnuniyeti ve bağlılığını artırmak adına şirketler yan haklara yatırım yapmaya devam ediyor. Yatırımlar devam ederken bir taraftan da iş-yaşam dengesinin kurulmasını daha kolay hale getirecek yeni yan hakların oluşturulması da gerekiyor. Mercer tarafından gerçekleştirilen Yan Haklar Uygulamalarında Yeni Dönem Konferansı’nda gün geçtikçe yaygınlaşan esnek yan haklar ve bu alandaki yeni kavramlar üzerine konuşuldu.
Yan haklar bireysel olarak düzenleniyor
Türkiye’de ücretlendirme politikalarını etkileyen eğilimlerin başında performans odaklı ücretlendirme, farklı çalışma gruplarına özel değişen ücretlendirme, yeteneğin tutundurulması politikaları, etkin maliyet yönetimi ve yan haklar politikalarının iyileştirilmesi geliyor. Dünyada ve Türkiye’de gün geçtikçe yaygınlaşan esnek yan hak uygulamalarının ele alındığı konferansta konuşan Mercer Türkiye Yan Haklar Danışmanlığı Birimi Yöneticisi Can Suntay, esnek yan hakların, çalışanların yan haklar paketini bireysel olarak tekrar düzenlemesine izin veren, onlara seçim hakkı tanıyan bir platform olduğunu ve bunun Türkiye’de son bir yılda yüzde 31 oranında arttığını belirtiyor. En çok tercih edilen yeni yan hakların arasında gözlük, diş, diyet programları gibi ilave sağlık hizmetleri, internete girebilen akıllı telefonlar ve tabletler, benzin yardımı, temel ihtiyaçlar için indirimli alışveriş imkanı, spor kulübü üyelikleri ve kreş imkanı bulunuyor.
Rekabetçi paketler sunuluyor
Çalışanların farklı çalışma koşullarına göre değişen ihtiyaçlarına karşılık verilmesi ve aynı zamanda geleneksel yaklaşımdan uzaklaşarak seçim özgürlüğünün olması esnek yan haklar uygulamasının yaygınlaştırılmasını destekliyor. Bu uygulamayla yan hakların toplam kazanç paketinin bir parçası olarak iletişimi yapılıyor ve böylece politikalar daha iyi anlaşılıyor. İşverenler, farklılaşma politikalarına destek olması adına da bu şekilde rekabetçi bir yan hak paketi sunabiliyor. Bu sayede şirketler, mevcut maliyetler içerisinde kalarak bütçeyi etkin bir şekilde kullanabiliyor. Çalışanlar ise, sıfır maliyetle sahip oldukları yan hakları devam ettirebiliyor, bazı yan hakları az alabilirken diğerlerinden daha fazla yararlanabiliyor.
Farklı nesiller farklı ihtiyaçlar doğuruyor
Esnek yan haklar paketinin tercihinde çalışanların yaşının yanı sıra pozisyon, cinsiyet ve medeni durumu da belirleyici oluyor. Bekar çalışanlar sağlık sigortası ve hayat sigortasının yerine checkup, tatil paketi ve spor yardımını tercih ederken evli çalışanlar BES, hayat sigortası ve alışveriş kartından faydalanmak istiyor. Yine aynı şekilde erkek çalışanlar check-up, BES, kritik hastalıklar sigortası ve çok amaçlı alışveriş çeklerini kullanmak isterken kadınlar bu tercihlerini BES, eş için hayat sigortası ve spor yardımı olarak kullanmak istiyor. Bu kriterlere bağlı olarak farklılaşan tüketim davranışlarının, tercihleri dolayısıyla paket içindeki hakların dağılımını ve bu hakların yönetim şeklini önemli ölçüde etkilediğini söyleyen Can Suntay sözlerine şöyle devam ediyor: “Farklı yaşam ve kariyer döngüsünde olan kişiler her yıl değişken ihtiyaçlarını karşılayabilmek adına şirketin sağladığı bütçeleri kullanıyor. Esnek yan haklar programlarıyla birlikte, aynı anda üç ve belki de daha fazla neslin bir arada çalıştığı şirketlerde artık farklı ihtiyaçlar dinlenir hale geliyor.”
Çalışanı çekmeye ve tutundurmaya fayda sağlıyor
Şirketler, zorlu ekonomik koşullarda maliyet yönetiminde toplam ücret yaklaşımının yaygınlaşması gibi sebeplerle yan hakları etkin şekilde kullanıyor. Konferansta konuşan Mercer Ortadoğu ve Afrika Yan Haklar Lideri Peter Botha da şirketlerin büyüme hedefleriyle birlikte çalışanı çekme ve tutundurma politikalarının öneminin arttığını söylüyor. Botha, “Esnek yan haklar programları her şeyin tek bir yerden yönetilmesine imkân sağlıyor; böylece süreçleri ve yönetimi basitleştiren ve bilgiyi kolay ulaşılabilir kılan bir özelliği bulunuyor. İnsan Kaynakları biriminin önderliğinde finans, satın alma, pazarlama, IT ve hukuk birimlerinin de katılımıyla geniş kapsamlı bir projede şirketler bu programları yapılandırırken, iç süreçlerini gözden geçirme ve yenileme imkanı buluyor. Birleşme ve satın almalarda iki farklı yapının birleşmesi sürecinde de maliyeti kontrol eden ve düşük maliyetlerle birleşmeyi sağlayan bir araç olduğunu da söyleyebiliriz. Esnek yan hakların aynı zamanda kültürel değişimi de destekleyen bir yönü var. Çalışanların program üzerinden bilgi edinerek bilinçli karar vermelerini destekleyen bir platform, çalışanlara sunduğu tercih şansı ile beğeni kazanıyor” diyor.
