Karizmayı liderliğin açıklanamayan, mistik, gizemli ama çok güçlü bir yanı olarak açıklayan Mentor Leadership Development Kurucu Ortak ve Yöneticisi Hande Yaşargil, konunun aynı zamanda kişiye özgü boyutu olduğu için de merak edildiğini belirtiyor. Yaşargil, karizmanın öğrenilmesi ve öğretilmesinin neredeyse imkansız olduğunu söylüyor ve “Aşk gibi var olduğu tartışılmaz, görünce hemen tanınır ama tanımını da yapılamaz kolay kolay” diyor.
Karizmatik lider kavramınıve iş hayatındaki yansımalarını anlatan Hande Yaşargil, öncelikle karizmanın eski Yunanca’daki sözlük anlamını açıklıyor. Kelimenin olağanüstü çekiciliği olan liderlerin kendisine ve kişiliğine, yandaşlarınca yakıştırılan büyüleyici güç ve yetenek anlamına geldiğini belirten Yaşargil, “İngilizce ‘gifted’ yani üstün özelliklerde ödüllendirilmiş olarak bahsedilir. Arapça ‘da da ‘Kendisine İhsan edilmiş’ olarak tanımlanır, keramet karizmanın Arapçasıdır demek yanlış olmaz sanırım” diye konuşuyor.
Yaşargil, karizmatik yetenek kavramının insandan insana değişiklik gösterdiğini belirtiyor. Diğer insanları anlama, koruma ve etkileme potansiyelinin karizmatik yetenek olduğunu ifade eden Yaşargil, “Bizim ihtiyaçlarımızı fark eden, bize değer veren, bizleri koruyan insanlara daha çabuk güveniyor, onları öne çıkararak liderleştiriyoruz. Bu kişilere karizmatik özellikler atfediyor ya da onlara sahip olduklarına inanıyoruz. Bir işyerinde, bir toplulukta veya ulusta liderin karizmatik olup olmadığından bahsedebilmemiz için o grubun ihtiyaçlarını ve karizmaya yüklediği anlamı bilmemiz gerekiyor. Umuda ya da savaşacak güce ihtiyacımız olduğunda karizmatik bulduğumuz liderler de değişiyor” diye konuşuyor.
İzleyen ve lider arasındaki ilişkiye bakmak gerekiyor
“Karizmatik lideri izleyenleri seçer ve onların arasındaki ilişki de lideri gösterir” diyor Yaşargil ve izleyenlerin sorgusuzca peşinden gittikleri, baktıklarında onun gibi olmak istedikleri, onun gibi olduklarında kendileriyle gurur duyacakları, kendilerine güvenlerinin artacağı kişileri seçtiklerini belirtiyor. Bunun yanı sıra bir başka önemli konuya da değinen Yaşargil, böyle bir karizmatik liderin yaptığı her şeyin olumluya doğru abartıldığına dikkat çekiyor.
Peki her lider karizmatik midir?
Yaşargil, bir liderin “ben çok karizmatiğimdir” demeyeceğini ve bu tanımın izleyenler tarafından yapılar bir atıf olduğunu hatırlatıyor. Bu atıfın grubun ihtiyacına göre de değiştiği için bir kişinin belli bir grup için çok karizmatik algılanırken bir başka grup tarafından karizmatik bulunmayabileceğinin altını çiziyor. Yaşargil öte yandan, “Elbette özgüven, iyi konuşma, iyi dinleme, koruma, yönlendirme, vizyoner olma, duygusal zekâ gibi liderliğin karizma boyutundaki becerilerini geliştirerek karizmatik bulunma ihtimalini yükselebilir liderler ama bunun bireysel değil ilişkiden bir özellik olduğunu akıldan çıkarmayarak…” diye vurguluyor.
Çalışanlar için karizmatik lider anlam demek
Karizmatik liderlerin idealize edildiği için tüm çalışanlar için büyük ve anlamlı bir organizmanın parçası olma duygusuna hitap ettiğini bildiren Yaşargil, “İyi zamanlarda bize kendi idealimize ulaşabilme umudunu temsil eder, kötü zamanlarda, krizde ise kurtarıcıdır.
Öyle bir liderin varlığı bize hem kendimizi güvende hissettirir, hem her ne ile meşgulsek onu anlamlı kılar” diyor. Yaşargil son olarak gelişmiş toplumlarda karizmatik lider arayışının, ihtiyacının ya da onlardan etkilenme düzeyinin çok daha düşük olduğun söylüyor, çünkü kurumsallaşma sürecinde ilerlemiş toplumlarda başarı kriterlerinin daha ölçülebilir, tanımlı ve gerçekçidir olduğunu ve kişisel özelliklerden ziyade sonuca bakıldığını ifade ediyor. Bu bakış açısı belki de karizmanın zannedildiği kadar büyülü olmadığını gösterir.
