Günümüzde birçok şirket iş mülakatlarında adayın kurum kültürüne uygun olup olmadığını ölçüyor, bunun için psikolojik testler uyguluyor ve hatta işe alınacak kişiyi çalışma arkadaşlarıyla tanıştırıp onları bir öğle yemeğinde buluşturmak gibi yöntemler kullanıyor. Peki kurum kültürünü bu kadar önemli yapan nedir? İnsan Kaynakları Proje Yöneticisi Nedim İleri, kurum kültürünün şirketlere pek çok getirisinin olduğunu belirtiyor ve kurum kültürü üzerine düşüncelerini aktarıyor.
Öteden beri yabancı olmadığımız bir kavram kurum kültürü. Çokça duyduğumuz ve iş-yönetim yazılarında, makalelerinde sürekli atıf yapılan bu önemli konuya bir göz atacak olursak öncelikle;
- Kurum kültürü ne demek?
- Kurum kültürü neden çok önemlidir?
- Kurum kültürü hangi faydaları sağlar?
- Kurum kültürünün alt yapısı nasıl olmalı?
- Bu alt yapının birey tarafı (çalışanlar) nasıl bir örüntüye sahip olmalıdır?
- Bu alt yapının ekip tarafı (liderlik ve paylaşılan diğer roller) açısından gereklilikleri nelerdir?
- Nihayet bu alt yapının görev tarafı (işletme veya kurum iradesi) bakımından ele alınacak hususlar neler olacaktır?
- İşletmelerde etkili bir kurum kültürü nasıl kurulabilir?
- Oluşturulan kurum kültürü nasıl iyileştirilip geliştirilebilir?
- Sağlanan iyi kurum kültürü düzeyi nasıl korunup sürdürülebilir?
gibi soruları sorup bu sorulara karşılık gelecek cevaplarımıza sırasıyla değinmeliyiz diye düşünüyorum.
Kurum kültürü ne demek?
Kısa bir ifadeyle kurum kültürü; kendi seçimimizle ve usulümüzle, benimsediğimiz yöntemlerle yoğurt yememiz diyebiliriz. Bunun yanında kurum kültürü için, bir işletmenin tüm çalışanları (iş görenler ve bütün yönetim kademeleri) tarafından benimsenen değerleri izleyerek, belirlenen amaçlar ve hedeflere yönelik yolculuğun gerçekleştirilmesi esnasında sergilenen ortak duruş tanımı da yapılabilir.
Kurum kültürü neden çok önemlidir?
Kurum kültürünün önemine değindiğimizde ise, iki pencere söz konusu. Birincisi, bu işletmenin iç paydaşları açısından sahip olduğu önem. İkincisi, işletmenin dışarıdan nasıl göründüğü, yani dış paydaşların bu işletmeye biçecekleri itibari kıymet tarafı.
Kurum kültürü hangi faydaları sağlar?
Çalışanların biz olmayı öğrenmelerinden tutalım da, ekip ve takım ruhunu kazanıp içselleştirmeleri, öte yandan işletmeye ve kuruma karşı taşıyacakları aidiyet duyguları gibi en üst moral değerler kuşkusuz bu kurumsal iklim havuzundan beslenecek. Çalışanlar beyaz veya mavi yaka ayrımı olmaksızın benimsenen ortak paradigmaların rüzgarını da yanlarına kattıklarında ise, motivasyon, momentum gücü etkisiyle üretim ve kalitede arzu edilen ve hedeflenen ölçüler maksimize edilebilecektir.
Gelelim dış paydaşlar penceresine; bir işletmenin sahip olacağı kurum kültürünün, o işletmenin kimlik kartı, dahası işletmenin iskeleti özelliğinde olduğunu günümüzde bilmeyen veya bu görüşe katılmayan olabilir mi? Dolayısıyla işletmenin olumlu izlenim bırakacağı bir kurum kültürü anlayışı, dış paydaşları etkileyecek ve böylelikle o işletmenin rekabet avantajını da perçinleyecektir.
Kurum kültürünün alt yapısı nasıl olmalı?
Burada yazıya bir mola verip, Yüksek Planlama Kurulunca 23.05.2015 tarihli ve Sayı: 29364 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Milli Eğitim Kalite Çerçevesi” çalışmasına değinmemiz gerekirse,
4.4 Öğrenme Tecrübesi;
4.4.1 Bilgi Düzeyi
4.4.2 Beceri Düzeyi
4.4.3 Tutum Düzeyi
4.4.4 Değerler Düzeyi
Anılan çalışma kapsamında: 4.4.4. Değerler olarak yer aldığı üzere kurum kültürünün bütün püf noktası değerler (İşveren/İş görenler Olarak Benimsenen Ortak Değerler) olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu alt yapının birey tarafı (çalışanlar) nasıl bir örüntüye sahip olmalıdır?
İşletme ve kurum kuşkusuz çalışan bireylerden meydana geliyor. Bu bakımdan burada da işin temeli kurumda veya işletmede çalışan değerli İnsanlar.
Kurum kültürünü ve işletmenin tüm süreçlerini başarıyla taçlandıracak olan yegâne kaynak olarak güçlendirilmiş İnsan Kaynakları her işte olduğu gibi burada da kritik eşik.
İnsan Kaynakları disiplininin önemli bileşeni durumunda bulunan Oryantasyon çalışmaları bu hususta daha da öne çıkıyor. Bu itibarla çalışanların işletmenin değer önermelerini işletmeye ilk adımlarını attıkları andan itibaren öğrenmeleri ve kendi değer anlayışlarıyla birleştirip bütünleştirmelerinin ise Kurum Kültürünün mihenk taşı olacağı aşikardır.
Bu alt yapının ekip tarafı (liderlik ve paylaşılan diğer roller) açısından gereklilikleri nelerdir?
Birliğin gücüne (momentum güç) erişilmeden, her iş veya projede bireysel cabalar ne düzeyde olursa olsun istenilen amaç ve hedeflere ulaşmada ne yazık ki yetersiz ve nafile kalacak. Dolayısıyla asıl olan bilgi birikimi, tecrübe ve sinerjinin bir arada korelasyon halinde yakalanması. O halde bu anlamda ihtiyaç duyulacak çok önemli bir husus şüphe yok ki; bütünsellik. Bu da işi birçok durumda olduğu üzere, yine Liderlik anlayışı ve yetkinliklerine getiriyor.
Özetle raylı sistemde olduğu üzere: vagonların her biri mutlaka işlevsel, ancak burada unutulmamalıdır ki, bu sistemin hareketini toparlayıp yönünü ve nihayet istikametini belirleyecek olan faktör Lokomotif olacaktır.
Nihayet bu alt yapının görev tarafı (işletme veya kurum iradesi) bakımından ele alınacak hususlar neler olacaktır?
Bu çağda çalışma yaşamına yeni nesiller katılmakta, bu ise çalışanların beklentilerinin de değiştiğine işaret eder. İşletmeler bilgi çağı çalışanlarının beklentilerinin bu çerçevede iyi analiz edilmesi gerektiğini bilmeliler. İyi bir üretim potansiyelini performansa dönüştürecek olan itici güç; önce çalışanların işlerinde anlam bulmaları, sonrasında ortamda kurulacak açık iletişim ve ortak başarım etkisinde saklı.
İşletmelerde etkili bir kurum kültürü nasıl kurulabilir?
Kurum kültürünün öneminin, günümüzde memnuniyet verici bir ivmede seyretmekte olduğu söylenebilir. Diğer taraftan işletmelerin amaç, hedef ve stratejilerine doğru istikamet ilerleyebilmeleri bakımından, kurum kültürünün etkisi yüksek unsur, hatta katalizör olduğuna da şüphe yok. Ayrıca kurum kültürü organizasyonların bu konudaki farkındalıkları ile doğru orantılı bir etkileşime sahip. Netice olarak önce organizasyonel farkındalık sağlanması, sonrasında bu işin merkezinde insanların bulunduğu gözden uzak tutulmaması önem arz ediyor.
Oluşturulan kurum kültürü nasıl iyileştirilip geliştirilebilir?
Niyet aşaması sahicilik ve samimiyet testinden geçmiş her sürecin ikinci saykılı hiç tereddütsüz: bu işin iyileştirilebilecek alanlarını takip etmek. Bu kapsamda da, yolculukta sürekli kat edilen ve bulunulan aşama fotoğraflanmalı, analitik düşünme ve bütünsel bakış liderliğin cep kılavuzu olmalı. Gerçekleştirilecek sürekli ölçüm ve analizler yanında yol üzerinde elde edilecek öğrenmelerin de enformasyonu ışığında sürekli iyileştirme amaçlı revizyonlar gerçekleştirilmeli.
Sağlanan iyi kurum kültürü düzeyi nasıl korunup sürdürülebilir?
İçinde bulunduğumuz bilgi çağında bir hedefe ulaşmaktan daha önemlisi, bu seviyeyi koruyup geliştirebilmektir. İşte bu konuda Stephen R.Covey’in şu sözünü hatırlamadan geçemeyiz. “Yöneticilik, başarı merdivenini tırmanma becerisidir; liderlik ise merdivenin doğru duvara dayalı olup olmadığını belirler.” Diğer bir anlatımla, ikinci adıma da birinci adım sırasında yapılacak hazırlık ve etki öngörüsü çalışması rehberliğinde ve desteğinde yönelmek.
Netice olarak, kurum kültürü o kurum veya işletme için;
Kimlik kartı, temsilidir.
Özgünlük, taklit edilemez değerleridir.
İşletmenin Marka İmajı ve itibari sermaye değeridir.
İşletmenin bütünlüğünü sağlayan mozaiktir.
İşletmelerin kurumsal bütünlüğünü ve gücünü simgeleyen harç, tutkal kıymetindedir.
Paylaşmak sevgidir, berekettir.
