Tevkifat, vergi mükellefleri için değerli işlemler arasında yer alır ve verginin alıcı ile satıcı arasında bölünmesini sağlar. Konu hakkında hesaplama işlemlerinin nasıl yapılacağını, tevkifat türlerini ve daha fazlasını merak ediyorsanız; yazımızı inceleyerek tüm detaylara hâkim olabilirsiniz!
Tevkifat, çeşitli vergi türleri aracılığıyla hesaplanan miktarların belirli oranlara göre satıcı ve alıcılar tarafından ödenmesi uygulamasını ifade eder. Tevkifat hesaplama formülü ise mal veya hizmetin toplam bedelinin ilgili oranla çarpılması şeklindedir. En sık kullanılan yöntemlerin başında KDV için tercih edilen tür gelirken işlemlerin doğru şekilde tamamlanması için çoğunlukla özel hesaplama programları kullanılır.
Hesaplamalara dahil edilmesi gereken oranlar, işlem türünün yanı sıra sektörler özelinde değişiklik gösterir. Reklam, inşaat ve diğer sektörler için özel oranların kullanılması gerekir. Öte yandan tevkifat hesaplama hesap makinesinde pratik olarak yapılabilir. Toplam bedelle beraber ilgili oranın yazılmasının ardından hızlıca sonuca ulaşılabilir. Elde edilen sonuca göre takip eden vergi döneminde tutarın beyan edilmesiyle birlikte vergi dairesine yatırılması mümkündür.
Tevkifat nedir?
Kelime anlamı olarak parasal kesintileri ifade eden tevkifat, vergi özelinde bölüşme ve kesinti yapma durumları için kullanılan bir sözcüktür. Katma Değer Vergisi yani KDV, satıcıyla beraber alıcıdan da alınan bir türdür. Doğru hesabın yapılması noktasında öncelikle KDV oranlarını biliyor olmanız gerekir. Bunun nedeni, oranların farklı sektörlere göre belirlenmesidir. Ayrıca tevkifat hesaplama işlemleri için alternatif yöntemleri kullanabileceğiniz gibi türler hakkında detayları öğrenerek daha doğru uygulama yapabilirsiniz.
Tevkifat türleri nelerdir?
Tevkifat türleri; KDV, gelir vergisi ve damga vergisi gibi çeşitlere ayrılır. Aynı zamanda kısmi veya tam ödemeler için hesaplama gerçekleştirilmesi mümkündür. Vergi kanunlarına göre düzenlenen oranlar aracılığıyla hesap makinesinde tevkifat hesaplama süreçlerini rahatlıkla tamamlayabilirsiniz. Genel olarak ödeme türleriyle alakalı ayrıntıları ise alt başlıklarda yakından inceleyebilirsiniz.
KDV tevkifatı
KDV tevkifatı, belirli hizmet veya malların alımı esnasında uygulanan bir türdür. Kamu kurumları tarafından yapılan alımlara ek olarak danışmanlık hizmeti ve inşaat sektörü gibi pek çok alanda KDV hesaplamasının kullanılması mümkün olur. İşlemler sırasında alıcıların satıcılardan temin ettiği mallar ya da hizmetler için toplam KDV miktarı, belirli oranlarda kesilerek vergi dairesine ödenir.
Gelir vergisi tevkifatı
Genel olarak serbest meslek kazançları, maaş ve kira geliri benzeri gelir türleri üzerinden yapılan kesintilerdir. Çalışanlara işverenlerin ödediği ücretlerden çeşitli oranlarda gelir vergisi kesilir ve yetkili makamlara ödeme yapılır. Bununla beraber gayrimenkul sahiplerinin kiraladığı taşınmazlar ve serbest meslek çalışanlarının elde ettiği gelirler, vergiye tabidir.
Damga vergisi tevkifatı
Belirli belgeler üzerinden damga vergisi alınır. Belgeler; makbuz, sözleşme veya diğer resmî türlerde olabilir. Bu noktada yapılacak işlem sonrasında belgelerin üzerinde belirtilmiş olan oranlar doğrultusunda vergi kesilir.
Kısmi tevkifat
Hesap edilen verginin bakanlık tarafından belirlenen bir kısmı, alıcı tarafından beyan edilerek ödenir. Kalan bölüm ise hizmet veya mal sağlayan mükellef tarafından beyan edilir ve bir sonraki vergi döneminde yatırılır. Öte yandan kısmi vergilendirme; özel güvenlik hizmetleri, organizasyonlar, yemek servisi, mimarlık, servis taşımacılığı, mühendislik ve basım gibi hizmetler sunan sağlayıcılar, ilgili vergiyi ödemekle yükümlüdür.
Tam tevkifat nedir?
İşlem bedeline göre ödenecek tutardan tevkifat hesaplama işleminin yapılmasının akabinde ortaya çıkan tutarın tamamı, alıcılar tarafından beyan edildikten sonra ödenir. Tam kesinti türünün uygulandığı mükellefler arasında serbest meslek aracılığıyla gelir sağlayanlar bulunur. Bunun yanı sıra kiralama, reklam ve sponsorluk gibi hizmetler için ilgili türün kullanılması mümkündür.
Tevkifatlı fatura nedir?
Tevkifatlı fatura hesaplama işlemlerini doğru bir şekilde tamamlaman için öncelikle detaylara göz atmalısın. Bu fatura türünün standart ya da irsaliyeli faturalardan herhangi bir farkı bulunmaz. Belirleyici unsur ise fatura edilen verginin satıcı ve alıcı arasında bölünmesinin ardından her iki mükellef tarafından vergi ödemesi yapılmasıdır.
Tevkifatlı fatura nasıl hesaplanır?
Fatura tevkifat hesaplama işlemlerine geçmeden önce ilk olarak işletmelerin uygun şekilde fatura kesme özelliklerine sahip olması gerekir. Daha sonra hizmet türü doğrultusunda özel şekilde belirlenen oranı esas alarak hesaplama gerçekleştirebilirsiniz. Faturalara yansıyan KDV tutarları, sektörlere göre 9/10 veya 5/10 oranları arasında farklılık gösterir. Kesinti yüzdesinin oranlanmasının ardından elde edilen sonuç, alıcı tarafından ödenir.
Tevkifatlı fatura hesaplama örneği
Tevkifat hesaplama örneği sayesinde ayrıntıları daha net görebilirsiniz. Gelir türleri doğrultusunda belirlenen miktarlar arasında 9/10 ve 5/10 gibi oran aralıkları bulunur. Bu aşamada 200 lira değerinde satış faturanız olduğunu varsayabilirsiniz. Faturaya yansıması gereken KDV oranını ise %20 şeklinde kabul edebilirsiniz. Böylelikle KDV tutarı 40 lira olarak bulunur. Dolayısıyla toplam fatura miktarı 240 lira seviyesine çıkar. Eğer satıcıysanız 40 lira tutarında KDV yatırmanız gerekir. Vergi paylaşımı yapılması durumunda 5/10 oranının kullanılmasının ardından 20 liralık kısmın ödeme sorumluluğu alıcılara devredilir. Bu noktada toplam fatura miktarı 220 liraya düşer. Gelir ve damga vergisi gibi türlerin yanı sıra KDV oranları hakkında ayrıntılı veriler için mali müşavirinden destek almak avantaj sağlar.
Tevkifatlı fatura iadesi nasıl kesilir?
Farklı işlemler sonucunda hesaplanan KDV tutarının iade edilmesi durumu oldukça önemlidir. Tevkifat iadesi hesaplama işlemlerinin hatasız biçimde yapılması için ödeme veya işlemin ayrıntılarına göre alternatif yollar izlenebilir. Bu noktada iadenin yapılması için ilk olarak gerekli koşulların karşılanması şarttır. Çoğunlukla hatalı işlemler vasıtasıyla KDV fazla miktarda ödenebilir. Aynı zamanda vergi indirimi gibi hakları esas alarak iade talebinde bulunmanız mümkündür. İade talebinde bulunmak için takip etmeniz gereken adımlar ise aşağıdaki gibi sıralanır:
- İlk etapta iadeye konu olan toplam tutarın net şekilde tespit edilmesi gerekir. Daha sonra vergi dairesine müracaat ederek başvuru oluşturabilirsiniz.
- Elde edilen iade tutarına ait talebi desteklemek adına farklı belgeler hazırlamanız beklenir. Hazırlanacak belgelerin içerisinde işleme dair tüm detaylar belirtilmelidir. Bununla beraber yapılan ödeme miktarı ve iade talebinin sebebi açıkça ifade edilmelidir.
- Tevkifat iadesi için vergi dairesine belirli süre içerisinde başvurulması oldukça önemlidir. Başvuru yöntemi olarak elektronik ortamın yanı sıra diğer yöntemler kullanılabilir. Ayrıca başvuru esnasında gerekli belgelerin tamamı eksiksiz bir şekilde sunulmalıdır. Bu sayede kısa sürede sonuç almanız kolaylaşır.
- Başvuruyu alan vergi daireleri, öncelikle tüm ayrıntıları incelemeye başlar. Belgelerin doğrulanmasının ardından başvuruya cevap verilebileceği gibi ek belgelerin talep edilmesi ihtimali de vardır.
- Başvurunun uygun bulunması halinde ilgili tutar tarafına iade edilir. İade tutarlarının hesabına geçmesi için genel olarak online yöntemler kullanılır. Ödeme emrinin oluşturulmasını takiben iade tutarı banka hesabına aktarılır.
Tevkifat hesaplama programı aracılığıyla gerçekleştireceğin işlemler sayesinde hata yapma ihtimalini minimize edebilirsiniz. Fakat farklı nedenlere bağlı olarak iade gerekliliğinin ortaya çıkması nedeniyle vergi dairesine başvuru yaparsanız işlemlerini yakından takip etmelisiniz. Özellikle ek doküman taleplerini karşılama noktasında geç kalmayarak süreçlerin ideal şekilde sürmesi sağlanır. Ayrıca işlemlerin sürekli olarak inceleme altında tutulması sayesinde muhasebe uzmanı tarafından kayıtlarının doğruluğu sağlanır ve vergi denetimlerinden sorun yaşamadan geçilmesi mümkün olur.