Yerel perakendenin ekonomi içinde tutunamayacağı konuşulurken, sektörün en büyük oyuncuları arasına girdi. Geçen yıl yüzde 14’lük oranda bir büyüme gösteren yerel marketler, şu an Türkiye’ye en büyük istihdam sağlayan üçüncü sektör olarak görünüyor.
Satış Pazarlama Müdürü Mustafa Başar, yerel perakendenin yükselişini ve istihdama olan katkısını örneklerle anlatıyor.
Çok uzak değil, bundan beş yıl öncesi için yapılan tahminlerde yerel perakendecilerin hızla yok olacağı konuşuluyordu. Genel beklenti de, yerel zincirlerin yerini büyük ulusal ve uluslararası grupların satın alması yönündeydi. Tahminler tutmadı… Son beş yılda, yerel perakendeciler daha da güçlendi. Ulusal ve uluslararası rakiplerine göre daha hızlı büyüdü. Özellikle de İstanbul ve Ankara’da beş yılda ciroları 6.5 milyardan 10 milyar dolara çıktı. Bugün artık 50’den fazla mağazası olan 10’dan fazla yerel zincir var. En büyük yerel zincir arasındaysa ilk sıralarda Makro (192 şube), Rammar (50 şube), Onur Grup (76 şube), Pehlivanoğlu (140 şube), Mopaş (100 şube), Happy Center (118 şube), Pekdemir (94 şube), Hakmar, Çağrı yer alıyor. Yerel zincirlerin hedefi 2023’te bu ciroyu 70 milyar TL’ye çıkarmak.
Örneğin Carrefoursa bu yılın başında önce Antalyalı 1e1 marketlerini, ardından İsmar’ı ve son olarak Kiler’i bünyesine kattı. Mehmet Nane’nin bu operasyonun başına geçmesinin de Carrefoursa’nın kaderi için çok etkili olduğunu ve olacağını düşünüyorum. Perakende pazarını hareketlendiren bu gelişme, gözleri yerel perakendecilere çevirdi. Çok değil, 2000’lerin başında yerel perakendecilerin kalmayacağını tahmin edenler fena halde yanıldı…
Sayıları 400’e yaklaşan yerel perakendeciler, sektörün büyük oyuncularının radarında. Onları cazip kılan en önemli özellikleriyse büyük ulusal ve uluslararası rakiplerine göre daha hızlı büyümeleri ve piyasa koşullarına göre daha rahat aksiyon almaları.
Geçen yıl, Türkiye’de ulusal ve uluslararası organize perakendeciler yüzde 9.7 büyürken, yerel zincirler yüzde 14’ün üzerinde büyüdü.
Verimliliğe ve faaliyet gösterdikleri bölgelerde büyümeye odaklanan yerel zincirlerin planları arasında ulusal olmak ve komşu pazarlara açılmak da var. Ancak öncesinde yerel zincirleri bekleyen en önemli gelişme konsolidasyon ve satın almalar olacak.
Ayrıca yerel marketler Türkiye’de en fazla istihdam sağlayan en büyük üçüncü sektör oldu. Bugün Türkiye’de 388 yerel zincirde 70 binin üzerinde kişi çalışıyor. Yerel zincirlerin satış yaptıkları toplam perakende alanının büyüklüğü ise 2.4 milyon metrekareyi geçiyor. Türkiye’de perakende dünyasında önemli bir güç oluşturan yerel zincirlerin en yoğun olduğu şehirler İstanbul, Bursa, Ankara, Konya olarak sıralanıyor. Bölgesel olarak da Marmara Bölgesi, Karadeniz bölgesi, Ege Bölgesi olarak öne çıkıyor.
Yerel marketlerin büyümesinin diğer nedenlerinden biri de yerli veya ulusal markalar halk tarafından destekleniyor. Yabancı markalara geçit vermiyorlar. Örneğin dünya devi Wallmart hiçbir Avrupa ülkesinde kabul görmedi ve bunun sonucunda başarılı olamadı. 2009’da yerel marketlerin Türkiye genelinde şube sayısı 1.830 iken, 2015’te 3.582’ye yükseldi. Kasa sayısı 2009’da 6.470 adet iken, 2015’te 12.956 adet oldu. Buradan da anlaşılacağı üzere bu kanal her geçen gün büyüyor. Ayrıca istihdam anlamında da çok fazlasıyla değer katıyor. Bu kanalda 2010’da 48.224 kişi iken, 2014 sonu 74.535 kişiye istihdam sağlamıştır. Ama satın almalar henüz bitmedi. Taşlar yerine henüz oturmadı. Örneğin Türkiye’nin en büyük perakendecilerinden BİM, ‘File’ isimli yeni bir market zinciri kurdu. File marketler zinciri 2015 yılı içinde 10 mağazaya ulaşacak. Konuyla ilgili olarak BİM İcra Kurulu Üyesi ve File marketlerin Mimarlarından Haluk Dortluoğlu, “File’de temel amacımız tüketicilerin gıda, kişisel bakım ve genel temizlik ihtiyaçlarını, iyi veya en iyi kalitede, yüksek standartlarda üretilmiş, sağlıklı ve taze olmak şartıyla, sürekli düşük fiyatlardan karşılamaktır” diyor. Sektörün önde gelen isimlerinden Servet Topaloğlu’nu kendilerine danışman olarak seçti. Uluslararası zincirlere göre ise fiyatlarını yüzde 20 daha düşük tutma hedefleri var. Anlaşılacağı üzere yerel marketleri bu gelişmeler sonucu çok daha heyecanlı günler bekliyor.
Yazar: Satış Pazarlama Müdürü Mustafa Başar