Stok kontrol, bir işletmenin envanterini yönetmek ve düzenlemek için kullanılan süreçlerin toplamıdır. Bu süreç, malzeme temini, depolama ve teslimat dahil olmak üzere ürünlerin izlenmesini kapsar.
Stok kontrol, tarihsel olarak ticaret ve sanayinin başladığı ilk günlerden bu yana işletmeler için kritik bir süreç olmuştur. Ürünlerin doğru miktarda ve zamanda temin edilmesi amacıyla çeşitli metotlar geliştirilmiştir. Örneğin, 20. yüzyılın başlarında Emek-Talep Yönetimi ve Just in Time (JIT) gibi sistemler geliştirilmiş ve Stok Kontrol süreçlerini daha verimli hale getirmiştir. Günümüzde bu kavram, teknoloji ile entegre bir yapıda ele alınmakta olup yazılımlar ve otomasyon sistemleri sayesinde işletmeler stoklarını daha etkin bir şekilde izleyebilmekte ve yönetebilmektedir. Farklı yaklaşımlar arasında ABC analizi, FIFO ve LIFO gibi yöntemler yer almaktadır.
Modern satış süreçlerinde Stok Kontrol, işletmeler için stratejik bir öneme sahiptir. Doğru bir stok yönetimi, işletmenin nakit akışını pozitif etkileyebilir ve maliyetlerin azaltılmasını sağlayabilir. Ayrıca, müşteri memnuniyetini artırarak rakipler karşısında önemli bir avantaj elde edilebilir. Günümüzde işletmeler, Stok Kontrol sistemlerini kullandıklarında stok fazlalığı ya da yetersizliği gibi potansiyel sorunların önüne geçebilmekte ve daha hızlı, güvenilir bir hizmet sunabilmektedir. Sektörlere getirdiği yenilikler arasında otomatik raporlama ve analiz sistemleri yer almakta, bu da stratejik karar süreçlerini hızlandırmaktadır.
Bir elektronik cihaz mağazası, bir depoda çeşitli ürünler bulundurmaktadır. Yüksek talep gören bir akıllı telefon modelinin yeterli stokla temin edilmesi için mağaza, gerçek zamanlı bir Stok Kontrol sistemi kullanır. Bu sistem, otomatik uyarılar göndererek mağaza yöneticilerini bilgilendirir ve belirli bir 'minimum stok seviyesi' aşıldığında depolarını yeniden doldurmalarını sağlar. Bu sayede mağaza, müşteri taleplerine hızlı bir şekilde cevap verebilir ve satış fırsatlarını kaçırmamakta, bu da müşteri memnuniyetini artırmaktadır.