FOB (Free On Board), alıcının masraflarını ve sorumluluklarını, malların belirlenen gönderim noktasında gemiye yüklendiği andan itibaren üstlendiği bir uluslararası ticaret terimidir.
FOB (Free On Board), alıcının sorumluluğunun ve risklerinin, malların belirlenen limanda yüklenmesiyle başladığını ifade eder. Bu terim, Uluslararası Ticaret Odası'nın Incoterms kuralları kapsamında yer almaktadır ve deniz taşımacılığı için yaygın olarak kullanılır. Örneğin, FOB New York şeklinde bir anlaşma yapıldığında, satıcı malların New York limanında gemiye yüklenmesine kadar olan süreçte sorumlu olur ve masrafları karşılar. Tarihsel olarak, bu terim, taşımacılıkla ilgili risklerin ve maliyetlerin ne zaman transfer edileceği konusunda netlik sağlamak için geliştirilmiştir. Farklı yorumlar, farklı ülkelerin ve şirketlerin ticaret uygulamalarına bağlı olarak ortaya çıkabilir.
FOB, modern satış süreçlerinde, taraflar arasında maliyetin ve riskin net bir şekilde paylaştırılmasına yardımcı olur. Ticaretteki belirsizlikleri azaltarak taraflar arasında güven oluşturur. Alıcı, malların gemiye yüklenmesiyle birlikte sorumluluk üstlendiği için maliyet planlamasını daha etkin bir şekilde yapabilir. İşletmelerin uluslararası ticaret süreçlerinde maliyet ve risk yönetimi açısından verimliliği artırdığı için önemlidir.
Bir Avustralyalı kahve ihracatçısının, New York merkezli bir kahve dağıtım şirketiyle anlaşma yaptığını düşünelim. FOB anlaşması kapsamında, ihracatçı yüklenen kahve miktarını Sidney limanında, kahve gemiye yüklendiğinde sorumluluğundan çıkarır. New York'a varana kadar meydana gelebilecek herhangi bir hasar ya da kayıp durumunda sorumluluk ve masraflar ithalatçıya ait olur. Bu, her iki tarafın da risklerini ve maliyetlerini anlaşmanın başında netleşmesine olanak tanır.