İlahiyat Bölümü

İlahiyat, teoloji ile eş anlamlı olup “Tanrıbilim” anlamına gelmektedir. Temelde tanrı ve din olgularının sistematik bir şekilde incelenmesine dayalı bir disiplindir. İlahiyat bölümü ise dinleri, inançları ve ahlak yapılarını çok boyutlu olarak irdeleyen ve din adamı yetiştirmeyi amaçlayan bir bölümdür. Türkiye’deki üniversitelerin ilahiyat bölümleri genel olarak; İslam dinini referans alan, kültürel ve sosyal miras hakkında derin bilgiye sahip olan, halka din konusunda doğru bilgiyi ulaştırabilen meslek mensupları yetiştirmeyi amaçlamaktadır. Bölüm mezunları din görevlisi, meslek dersi öğretim elemanı ya da çeşitli kurumlarda memur olarak istihdam edilebilmektedir.

İlahiyat Fakültesi, hem 4 yıllık lisans hem de 2 yıllık ön lisans eğitim programlarını içerir.. İlahiyat kaç yıllık sorusuna yanıt olarak verilebilecek iki ayrı seçenek bulunmaktadır. Türkiye’de çok sayıda üniversitede sözel puan türüyle öğrenci alan ve lisans düzeyinde eğitim veren 4 yıllık bölüm mevcuttur. 2 yıllık ön lisans bölümü ise sadece Açıköğretim Fakültesinde yer almaktadır. Anadolu Üniversitesi ve Atatürk Üniversitesi bünyesinde bulunan açık öğretim fakültelerinde giriş ÖSYM tarafından düzenlenen sınav puanıyla gerçekleşir. İlahiyat ön lisans programlarından mezun olan kişiler, isterlerse ÖSYM tarafından yapılan Dikey Geçiş Sınavı'na (DGS) girerek lisans öğrenimlerine devam edebilmektedir. İlahiyat 2 yıllık mezunları DGS ile yeterli puanı aldıktan sonra lisans düzeyinde İlahiyat, Arap Dili ve Edebiyatı, Fars Dili ve Edebiyatı, Arapça Öğretmenliği ve İslami İlimler bölümlerinden birini tercih etme hakkına sahiptir. Lisans eğitimi sırasında ön lisansta gördükleri derslerden muaf olurlar. Dileyenler eğitimleri sırasında ya da mezun olduktan sonra ilahiyat staj programlarını değerlendirebilirler.

İslam dininin temel kaynaklarını, İslami ilimleri, diğer din ve inanç uygulamalarını; felsefe, sanat ve kültür bağlamında incelemeyi amaçlayan ilahiyat bölümlerinde bu amaca yönelik çok sayıda ders bulunmaktadır. Dersler temel olarak tefsir, hadis, dinler tarihi ve İslam dini esaslarını öğretmeye yöneliktir. Ön lisans ve lisans bölümlerinde ortak olarak yer alan derslerden bazıları;

• Arapça, 
• İslam inanç, ibadet ve ahlak esasları,
• İslam düşünce tarihi, 
• İslam mezhepler tarihi, 
• İslam sanatları tarihi, 
• İslam hukuku, 
• İslam kurumları ve medeniyeti, 
• Türk İslam edebiyatı, 
• Tefsir, 
• Hadis,
• Kelam, 
• Din psikolojisi, 
• Din sosyolojisi, 
• Günümüz fıkıh problemleri, 
• Yaşayan dünya dinleri, 
• Din eğitimi ve din hizmetlerinde rehberlik. 

Bu alanda akademik kariyer hedefleyenler için çok sayıda üniversitede ilahiyat yüksek lisans programı mevcuttur. Üniversitelerin yüksek lisans programlarında Temel İslam Bilimleri, İslam Hukuku, Tefsir, Hadis, Kelam, Felsefe ve Din Bilimleri, İslam Tarihi, Tasavvuf ve Arap Dili gibi ana bilim dalları bulunmaktadır. Öğrenciler uzmanlaşmak istedikleri alana göre ana bilim dalı tercihi yaparak yüksek lisans öğrenimlerine devam etmektedir.

2 yıllık ön lisans açıköğretim ya da 4 yıllık lisans ilahiyat mezunu ne iş yapar sorusu farklı cevaplar içerir. İki yıllık eğitim alanlar ilahiyat lisans tamamlama fırsatından yararlanabilir. Mezunlar, temel olarak çeşitli unvan ve pozisyonlarda din görevlisi olarak hizmet vermektedir. Bu alanda lisans öğrenimini tamamlayan bireyler; din görevlisi, öğretmen, araştırmacı, memur ya da akademisyen olabilir. Bu mesleği icra ederken toplumun manevi niteliklerine katkıda bulunmaları ve İslam’ın esasları hakkında toplumu bilgilendirmeleri beklenmektedir. İlgili alanda meslek edinmek isteyenler için çok sayıda üniversitenin bünyesinde farklı başarı puan ve sıralamalarına sahip bölümler bulunur. Lisans ilahiyat sıralamaları, devlet üniversiteleri ile vakıf üniversiteleri arasında farklılık gösterir. Vakıf üniversitelerinin burs yüzdelerine göre de başarı puan ve sıralamaları değişir. Ön lisans ilahiyat puanları ise sadece ÖSYM tarafından gerçekleştirilen sınav ile belirlenmektedir. Bu alanda kariyer sahibi olmak isteyen adayların, üniversite sınavlarında istenilen başarı sıralaması içinde yer almaları gerekmektedir. 2 yıllık ilahiyat okuyan ne olur sorusuna ise yine benzer şekilde merkez ve taşrada imam, hatip, müezzin veya öğretim elemanı cevapları verilir. 

İmam, vaiz, müftü gibi pozisyonlarda camilerde veya İslami kuruluşlarda çalışabilirler. Dini eğitim kurumlarında öğretmenlik yapabilirler. Bu pozisyonlarda, İslam dinini öğretmek, toplumu aydınlatmak ve dini etkinlikleri yönlendirmek gibi görevler üstlenirler. İlahiyat mezunları aynı zamanda akademik kariyerlerini de sürdürebilirler. 

Bu bölümde öğrenim gören bireyler 'İlahiyat meslek elemanı' ünvanı almaktadır. 4 yıllık fakülte mezunları; İmam Hatiplerde ve liselerinde meslek dersleri öğretmeni, Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde müftü, imam, müezzin ve öğretim elemanı olarak istihdam edilebilr. Mezunlar aynı zamanda ileri düzey Osmanlıca ya da Arapça bilmeyi gerektiren kamu kurum arşivlerinde veya özel arşivlerde görev yapabilir. Lisansüstü öğrenime devam edenler öğretim elemanı olarak çalışabilir. Yine bu bölümden mezun olanlar çeşitli kuruluşlarda din hizmetleri görevlisi ya da danışman olarak çalışabilirler. Diyanet İşleri Başkanlığı Görev ve Çalışma Yönergesine göre cami görevlileri ve din görevlilerinin görev ve yetkileri ile çalışma usul ve esasları düzenlenmiştir. Cami görevlisi; imam-hatipleri ve müezzin-kayyımları ifade ederken din görevlisi; vaizleri, murakıpları ve Kur’an kursu öğreticilerini ifade etmektedir. Mezunların DİB’in bünyesindeki bu kamu görevlerine gelebilmeleri için KPSS ve DHBT (Din Hizmetleri Alan Bilgisi Testi) sınavlarına girerek yeterli puanları almaları gerekir. İlahiyat mezunları Kariyer.net sitesi aracılığıyla açık pozisyonları değerlendirebilir. Bu alanda din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmeni iş ilanlarına başvurularını gerçekleştirebilir.